Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 20’ê Tebaxê de di derdora saet 23.00’ande li Colemerg li dijî bejahiya gundê Nogelya ku bi ser Şemzînanê ye ji aliyê artêşa TC operasyonek hatiye destpêkirin. Operasyona bi havan û obusan hatiye destpêkirin di 21’ê Tebaxê de ji aliyê helîkopterên kobra hatiye bombebarankirin.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya gişti re!
1. Di 20’ê Tebaxê de di navbera saet 18.30-20.00’ande li Şırnex li dijî herêma Besta ji aliyê Artêşa TC êrîşeke havan û obusan hatiye lidarxistin.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
Di 15’ê Tebaxê de li navçeya Wanê Erdîşê li derdora gundê Şahpazarê ji aliyê Artêşa TC operasyonek hatiye lidarxistin. Di 19’ê Tebaxê de ni navbera leşkerê dijmin ên derketibûn operasyonê û gerîla yê me de pevçûnek qewimiye. Di encama pevçûnêde hevalê me yê bi navê Amed Şahîn(Sedat Feyaz) û Nûman Newroz(Feyzulalah Koyun) bi lehengî şer kirine û gihîştine şahadetê.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 19 Tebaxê de di navbera saet 06.00-07.00’ande li dijî herêma Besta ku girêdayî Şirnexê ye ji aliyê Artêşa TC operasyonek hatiye lidarxistin.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 17’ê Tebaxê de li Şirnex li dijî derdora gundê Sipîvyan ku girêdayî Gabarê ye ji aliyê kobrayê Artêşa TC ve hatiye bombebarankirin. Di encama bombebaranê de şewata destpê kiriye hîn jî berdewam dike.
- Ayrıntılar
DI DÎROKÊ DE BERXWEDANIYA CIVAKÊN EHLAQÎ Û POLÎTÎK –IX-
Di dîroka avabûna bajarvaniyê de, bajarên wekî Uruk, Nîppûr, Agade, Babîl û Nînova hîmê şaristaniyê avêtine. Di nivîsên borî de, me kêm be jî bahsa wan kiribû. Niha di babîlan de li bajarê Babîl rêveberê herêmî Nemrûd in. Li Misrê jî Fîravûn in. Li vir Nemrûd û Fîravûn asta temsîla sazûmana siyasî ne. Di derketina Îbrahîm de, çawa ku di salên B.M-1700’an de derketineke dij çanda Mardûk heye an li dijî Nemrûdan heye, li dijî Fîravûnan jî derketina Mûsa heye.
Ku em guh bidine dîrokê, li ser rûbar û geliyên Dîcle-Feradê û li Hîveka Zêrîn panzdeh sal serdema Neolîtîk tê jiyandin, piştre pênc hezar sal bi şaristaniya navendî didome û ev du sal in bi modernîteya kapîtalîst û kambax jî sedsalên xwe yên dawîn dijî. Ku em şaristaniya pênc hezar salan ji sûmeran bidine destpêkirin, piştre ev herikîn bi Akad, Babîl, Gutî- Asûr, Hûrî, Mîtanî, Ûrartû, Hîtît, Med, Pers, Helen, Sasanî, Bîzans, Emevî, Abbasî, Selçûqî, Moxol, Osmanî û li peravên Zeryana Atlasê li Amsterdam-Londrayê çiq dibe û dibe bela serê mirovantiyê. Lê ya girîng ku divê em ji bîr nekin, dema ku ev çanda dewletparêz-çînî ku îro wekî modernîteya kapîtalîst tê binavkirin bi pêş ket, pê re jî bi qasî dîroka mirovantiyê kevn, ji klana bigire di her demên neolîtîkê de şaristaniya demokratîk jî hebûye û tu carî berxwedaniya civakeke exlaqî û polîtîk tune nebûye.
Di vê herikînê de em ji babîlan bidomînin. Rêber Apo di parêznameyên xwe de babîlan dabeşî sê serdeman dike.
Serdema yekemîn (B.M 2000-1600); di vê serdemê de Hamûrabî birêve dibe. Di wê demê de Babîl her dem bi êrîş û berxwedaniyên Hîtît û Kasîdan rû bi rû dimînin.
Serdema duyemîn (B.M 1600-1300); di vê serdemê de di navbera Hîtîtî-Kasîdî-Babîliyan de tifaq heye.
Serdema sêyemîn (B.M 610-330); navê Nabûkatnazar dertê pêş. Di vê serdemê de hilweşîna asûriyan çêdibe û seferên Îskenderê Mezin hene.
Ku em li rêveçûna şaristaniyê binêrin, destpêkê li Mezopotamyaya Jorîn bi riya koloniyên hûriyan li Mezopotamyaya Jêrîn destpê dike. Sûmerî hemû hîmên bingehîn davêjin, asûrî derdixin asteke din û babîlî di serdemên cuda cuda de pêşdetir dibin. Lê ev herikîna şaristaniyê, piştî ku berdewamiyên qewmê hurî û gutiyan; mîtanî, kasîdî, hîtîtî, naîrî, ûrartû dikevin dewrê, ji Mezopotamyaya Jêrîn ber bi ya jor ve diherike.
Di vê serdemê de pêwîst e ku mirov bahsa asûriyan(B.M 2000-1600) bike. Di heman wextî de derketina Îbrahîm û serdema yekem a babîlan tê jiyandin. Aborî û bazirganiya asûriyan xwe dispêre bejahiyê. Demeke dirêj ji hêla kasîd, hîtît û babîlan ve têne tengavkirinê. Ji ber ku împeratoriya ku asûrî saz dikin xwe dispêre bazirganiyê, rewşeke hov derdikeve holê. Asûrî di bazirganiyê de gavên mezin davêjin. Acentayan vedikin, depokirineke zêde ya xwarinan çêdibe, di gihandinê û sazkirina karxaneyan de sazîbûnên mezin çêdikin. Ji bona ku bazirganî leztirîn bibe, alavên wekî zêr û zîv bikartînin. Bajarê Nînova navenda wan e. Ji bona ku koloniyan bi pêş bixin, di warê teknîk de pêşketî artêş ava dikin. Artêşên dagirkirinan! Di asûriyan de, bûyîna şervan, îtîbareke mezin e. Ji serê mirovan kelayan çêdidin. Ev di şaristaniyê de, lûtkeya hovîtiyê ye.
Dema ku em dinêrin, dîsa yên ku vê hovîtiyê sînor dikin Mezopotamayaya Jorîn in. Ew jî berxwedaniya mîtanî û hîtîtiyan, naîriyan û ûrartûyên ku 300 salan liberxwe dane ne. Ku ûrartûyî nînbûyîna, wê asûrî bibûna împeratorê dinyayê. Ji ber ku, riya xwegihandina hesinên behra reş, ji hêla ûrartûyan ve tê girtin. Bi hilweşîna ûrartûyan re, berî mîladê di salên 612’an de Hîtît+Med+Îskît dertên ser dika dîrokê û ev tifaq Nînovayê tarûmar dike. Di vir de ŞIMITÎNA NAVENDÊ çêdibe. “Yên ku tarûmar dikin, têne tarûmarkirinê” Qesta me ji şemitîna navendê, Şaristaniya Navendî ye. Di vir de şaristaniyên Çîn, Hînd û Misir ên kêlekî ne. Wekî mînak Misir xwe disparte çandiniyê û digel ku efrîqîbûn jî, li tevahiya Efrîqayê belav nebûye. Herikîn ji wir derbasî Derya Spî û Enatolyayê dibe û li Girîdê tam rengê xwe belî dike, ji wir jî derbasî Ewropayê dibe. Dîsa Çîn sînorên xwe yên herêmî nikare derbas bike. Debara xwe bi çandiyê dikin û tekela siyasî têkiliya xwe ji aboriyê nayne. Dema ku em li herdu mînakan binêrin, herdu jî ya ku girtine mezin kirine. Yanî bixwe afirandin nîn e, yên amadekirî girtin û pêşvebirin heye.
Ku em careke din li herikîna şaristaniyê binêrin bi El-Ubeyt re ji Mezopotamyaya Jorîn ber bi jêr ve diherike û dîsa hewl dide ber bi jor ve were. Ew hewldan bi riya Akad, Babîl û Asûriyan ve tê kirin. Lê di vir de mîna roja me ya îroyîn ku çawa PKK fena bendekê li hember emperyalîzmê sekiniye û li Rojhilata Navîn çit bûye, wê demê êrîşên van împeratoriyan ji hêla Ûrartû-Med-Hîtît-Mîtaniyan ve tê astengkirinê. Di van serdeman de hêlên demokratîk li pêş in.
Di vê demê de ya ku bal dikêşe fenîkeyî (kartacayî yek ji koloniyên wan in)ne. Vanan di çêkirina keştî û benderan de, di bazirganî û alfabeyê de gavên mezin davêjin. Di bajarvaniyê de, di şaristaniyê de pengizandinek dikin. Ji Hatayê bigire hetanî Tûnûsê serdestiya wan heye. Di salên B.M 700’î de li hember êrîşên asûriyan konfederasyonên eşîrî bi pêş dikevin. Ev rewşeke nû ye. Ji ber zihniyeta ku hatiya sazkirinê împeratorî û dagirkerî ye. Lê di tifaqa Med-Pers-Part’an de ku Med domînat in, zihniyeteke nû heye. Ev rewşeke nû ye û demokratîk e. DI ŞÛNA ÎMPERATORIYÊ, KONFEDERASYON!
Zerdûştî mohra xwe li wê demê dixe. Ji ber ku ewqas bi pêş dikeve, di peşengiya Zerdûştî de felsefeya exlaqê bi pêş dikeve û ev jî ji bona konfederasyonên eşîrî bingeha zihnî ye. Bi taybet berî mîladê di salên 612’an de di pêşengiya Rahîbên Mag(tifika agir) de ev bi pêş dikeve û encax bi tifaqa Kasîd-Med-Pers-Îskîtan dikarin asûriya têk diçin.
Niha ji bona her rewşeke nû zihniyetek pêwîst e. Niha Asûr têk çûye? Baş e, gelo wê çi bikeve şûna wê? Ya wê fena asûriyan bihatana kirin, ya jî wê rewşeke nû çêbûna. Jixwe êrîşên asûriyan konfederasyonan neçar dihêle. Li rastê hêzeke wisa heye ku asûriyên ku temsîla sîstema dinyayê dike têk birine hene. Ev jî Med in. Ya wê Med bibûna berdewamiya şaristaniya dewletî û çînî, yan jî wê bi sîstemeke nû bibûna serdestê hemû dinyayê. Ji bona wê jî veguhezîna zihniyeteke nû pêwîst dike. Lê di vir de Zerdûştî gerdûnî nabe û ev jî bi xwe re qeyranan derdixîne. Dema ku ev nayê kirin, Pers dertên pêş û hêza Med vediguheze împeratoriya Pers-Med. Li hember vê rewşê Rahîbên Mag 40 sal li ber xwe didin, bes li ser nakevin.
Di Împeratoriya Pers de, Med di radeya duyemîn de ne. Lê di dema konfederasyonê de Pers di radeya duyemîn de ne. Piştî ku Pers mîrateya Akad û Asûr digirin û hewl didin ku bibine serdestê cîhanê û ji bona wê jî her cure hovîtî dikin û bi taybet Babîlê bi tevlî hemû zanîn û pirtûkên wê dişewitînin, ji ber bawermendiya Zerdûştiyê, ev ji hêla Medan ve bertek dibîne û ji wê demê şûn ve Med û Pers bi tevahî ji hev qut dibin.
Di wextê Persan de ya girîng artêşên bi pergal û profesyonel saz dibin û di warê teknîkî bi pêş ve dibin. Wekî mînak wê demê Tabûrên Nemiran û Hêzên Taybet hene. Yanî wisa ji asûriyan jî kêm nîn in. Sînorên xwe çend qatî firehtir dikin. Ta diçine hetanî Makedonyayê. Riyên Keyayan(qralan) ku axên ku li serdest in digihîn hev ava dikin. Ev hemû rê li Persepolîs digihên heve. Ev rewşeke cuda û yekem e. Sîstema postayê çêdibe. Riya ku 9 meh digire, dadikeve 3 mehan. Di şûna serdestiyeke bi giştî, tiştek wekî sîstema eyalatan û walîtiyên herêmî, di warê siyasî de mayinde dibin. Bi vî awayî ŞARISTANÎ hetanî giravên Yewnan diçe. Piştî ku bi Îskenderê Mezin re Pers têk diçin. Êdî herikîna şaristaniyê ji ÇAVKANA NAVENDÎ dûr dikeve û li peravên bajarên Îtalayayê pingar dide. (wê bidome)
Rûbar Andok
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 17’ê Tebaxê de (îroj) di saetên serê sibê de li navçeya Mûşê Gimgimê li dijî gundên Kirmeçok, Başkent, Benzen, Mila Koxê û Geliyê Gulik ji aliyê Artêşa TC’ê bi tevlêbûna tîmên taybet û leşkerên sivîl operasyonek hatiye lidarxistin.
- Ayrıntılar
Di 14’ê Tebaxê li navçe ya Colemerg Şemzînan li Geliyê Doskî li dijî derdora gundê Serengê ji aliyê artêşa TC operasyonek hatiye lidarxistin. Di heman rojê di derdora saet 07.00’ande di navbera leşkerên dijmin û gerîla yê me pevçûnek qewimiye.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 13’ê Tebaxe li navçeya Dersim Xozatê kemyoneke ku ji qereqola Amûtka re alavên leşkerî dibirin, li nêzê Derekoy ji aliyê gerîla yê me û yên TKPM-L TİKKO çalakiyek hatiye lidarxistin. Di encama çalakiyê de kemyon hatiye rawestandin, kamerayeke termal û alavê wê yê şerz kirinê agahi yên nasname yên çawuşekî pispor ku alîkarê fermandarê qereqolê ye ji aliyê gerîla yê me û yên TKPM-L TİKKO hatiye desteser kirin û kamyon jî hatiye şewitandin.
- Ayrıntılar
Dema tê gotin 15’ê Tebaxê yê destpêkê tê hişê mirov heval Egîd e. Ya ku hevalê Egîd dikir Egîd çi bû?
Weke Fermandar Egîd – Mahsum Korkmaz rêberên gel û leheng di rewşên asayîde nernakevin. Di dîroka her gelî leheng û rêber hene. Ew di pêvajo yên dijwar û yên kritîk de di derbaskirin û çareserî pêşxistinê de roleke diyarker dilîzin. Ya ku rêheval Egîd dikir Egîd şert û mercên ku gelên kurd tê de bû. Wan şert û mercan lêgerîn û derkeftinekê ferz dikir. Ev derkeftin bi Pêngava 15’ê Tebaxê hate derbas kirin. Piştî wê êrîşên dijwar li dijî tevger a me çêbû. Li vî warî de hewldanên ciddî yên ji bo rêxistinê tasfiye bikin hate pêşxistin. Di wan şert û mercan de rêheval Egîd, bi komek heval ji bo li nîrxan xwedî derkevin, kete nava lêgerîn û piratîkeke dijwar. Vana encamên heval derxistibûn. Bersivdayina wî ya dem a xwe bû. Taybetmendi yê wî yê sereke ji fêrbûyînê re vekirî bû. Lêkolîner û legerînvan bû. Hîn jî destpêkê aliyekî ku şopên mayinde di dîrokê de bihêle hebû. Ji ber wê pêşbîniyên wî gelk xurt bu, pêşiya xwe didît. Baş dihesiband. Rastiya gel pir baş fam dikir, têdigîhişt. Yek ji hevalên ku girîngiya rexistinê ji bo gel dizanîbû. Ji lewra herî zêde li ser rexistingeriyê mijûl dibû. Pirsgirêk ne tenê di çend taktikên leşkerî ne. Ji xwe yê bandor bûyina leşkerî jî derxist pêş ew bû. Armanca wî ew bû ku bibe rexistingerekî xurt.
Girîngî dida însanê xwe. Bi wan ewle dibû û bawerî dida wan. Li gor derfet an perwerde dikir. Li gorî derfeta însan pêşdixist û dida karkirin. Ji lewra yên bi wî re biba tu car li paş an jî bêkar nedima. Teqez di cihekî de dinîrxand. Dema dinîrxand – Di jiyan a wî de tê zanîn- di dema xwe de însanê dixwest dikarî bû biafiranda. Dikarî bû kabiliyet bida û îrade-vîn- pêşbixista. Di vê rewşê de baweriya mirov pê zêdetir dibû. Him di aliyê civaknasî û him jî aliyê psikolojîk însan dinîrxand, ew bilind û mezin dikir. Yek ji taybetmendi yên diyarker ê heval Egîd jî ev bû.
Cardin çawa di çalakiyê de li herî pêşbe li govendê de jî li hêrî pêşbû. Li cil û berg ê xwe, li rêk û pêk bûyina xwe miqate bû. Xwedî pergal bû. Xebateke bi disiplîn hebû. Xwe bi xwe bername ya xwe çêdikir. Ji xwe wê demê rojnivîs nedigirt. Ajanda yek wî hebû. Faaliyetên rojane belge dikirin. Pêşbînî yên wî xurt bû. Pêşiya xwe didît.
Şahadeta Heval ê Egît bandorek çawa li tevgera gerîla kir?
Şahadet a Heval Egîd di çapemeni yê de cîhê xwe girti bû. Ji xwe dijmin jî ev baş nîrxan dibû. Herweha ji bo wan bibû çavkani ya moralê. Bi şahadeta Heval Egîd êrîşên dijmin jî zêdetir bibû. Herweha bûyera şahadetê şibandibûn serhildan ên din. Hate gotin vaye ‘Çawa dibe neha fermandarê gerîla hatiye kuştin. Ji neha û şûn ve belavkirin û dîl girtina wan wê ne zehmet be.’ Êrîş jî hinek li gor vê hatibû amade kirin. Ji ber ku bi şahadeta hevalê Egîd hewl didan têkili ya gel û gerîla ji hev qut bikin. Di hatina ser gerîla de bi temkîn bûn. Di hin herêman de di aliyê leşkerî dixwestin însîyatîfê bigrîn dest ê xwe. Li gor vê jî êrîşê xwe zêde kiribûn.
Ji xwe gerîla herdem fermandarekî bi vî rengî geriya. Di her dema tekoşînê valati ya vî hevalî hate hîs kirin. Herdem diltengî ya wî hate kişandin. Gelek caran ji bo valati ya wî were dagirtin mudaxele ya rêxistin û tevgerê çêbû. Lê neha jî ne ku li bendemayîne lê valatiya Heval Egîd hîn jî tê hîskirin. Îro jî xuyadike. Dema mirov jiyan kesayet û pratîka Heval Egîd tîne ber çavên xwe di her demê de tengasî, zehmetî, dijwarî û xetimandinê wê heye. Ya herdem tê bîra mirov tempo ya xebat, hêza nîrxandin û pêşbînî ya wi ye. Ev valatî herdem hate hîs kirin.
We şeva herî dawî ya berî Heval Egîd şehîd bikeve bi hevre derbas kir. Hûn dikarin bûyera şahadetê vebêjin?
Hin rêze çalakî hebûn. Hebûna dijmin ya li herêmê ferq kiribû. Hevalê Egîd derketi bû keşfa dijmin. Li dijmin digeriya. Wê demê ji bo têkoşînê bilind bike, hassasiyet û rastiye gerîla îspat bike gelek xebat û hewldanên wî hebûn. Di wê mijarê de pir bi coş û moral bû. Wê demê ku dijmin hewldida pêşî l ime bigre, destê xwe bilind kir û got ‘dijmin ê alçax, pespaye! Qîrek da. Pişt re xwest pêşî li dijmin bigre. Ji xwe pêwist bû koma me hinekî bêhna xwe veda. Koma me heta 12.00-01.00’ê şevê bêhna xwe veda. Erazî guncav bû. Agir jî hatibû vêxistin. Dijmin nikarî bû bihata ser me. Koma me bi araste bû. Ji xwe Heval Egîd li ser hemû karî disekinî. Valatî û lawazî nedida dijmin. Wî tu car nedipejirand ku dijmin, gerîla bixe kemînê. Digot ‘Gerîla yek tu car nakeve kemînê.’ Di rastiyê de heval Egîd bûyer ji berê ferq kiribû. Dizanî bû wê dijmin were ser me. Ji xwe erazî, erazî yek pir tevlihev bû. Lê peşengê me yên herêmî me di vê mijarê de şaş kirin. Me birin cîhê dijmin me ferq kiribû. Lê belê plan pir cûda bû. Çawa bû, rêberê me erazî şaşkirin. Beriya şahadetê bi çend deqa mke ferq kiribû. Di berf ê de şopê wan hebû. Yên li pêşiyê hişyar kiribû:‘Hişyar bin’ dijmine û di pêşi ya me çûne.û şopên berfê diyar bû. Nû deras bibûn. Hîn em dused metre nemeşiya bûn, pevçûnê destpê kir. Wê şevê tiştekî berbiçav nebû. Pir bi rêk û pêk û bi disîplîn bû.
Belê we çawa ferq kir ku Hevalê Egîd şehîd ketiye?
Me ferq nekiribû. Kesî cihê Heval Egîd şehîd ketî bû nizanî bû. Wê demê grup bi rêk û pêk pêş de diçû. Ji xwe dema pevçûn derketibû komek ji me di pevçûnê de bû. Di navbera me de girik(kupik) hebû. Tenê yê pêşî dikarî bû pevçûnê bike. Yên li paşiyê nikarî bûn şer bikin. Bi kemîna dijmin çekên heval a li bûnguhê hevûdû ketibû. Ew qas nêzî hevû dû bûn. Pevçûn demekê liberxweda. Yên li pêş vekişiya bûn. Ji xwe tava heyvê bû. Kesî nizanî bû Hevalê Egîd şehîd ketiye. Hevalekî birîndar nêzî wî bû. Hevalê birîndar hevalê Qalender İlhan bû. Piştre grup kom bû. Pirani ya grubê nizanî bû ku heval Egîd şehîd ketiye an na. Grub hinekî zêde bû. Piştre em çûn baregeh a xwe. Danê serê sibê bû. Li gor pevçûnê divê em bi cîh bibûna. Piştî nîvro ji radyo yê hate bihîstin. Hevalê Egîd şehîd ketibû. Heta ji radyo yê hate bihîstin kesî îhtîmal nedida tiştek wusa. Eger bihata zanîn, derfetê wan ê cenaze anînê hebû. Ji xwe ne cîhekî ku dijmin karibe venêrîn ê bike.
Peyvek e wî ya we bihîsti bû hebû?
Fermandar Egît digot ‘Divê gerîla yek her tim coş a xwe ya nû bû ne biparêze.’ Cardin digot ‘Gerîla yekî nû divê tu car nekeve kemînê.’ Yek ji hevalên hişk bûn û nerm bûnê herî baş pêk tianî bû. Hêza wî ya îkna kirinê hebû. Lê di heman demê de dema pêwist kir tiştekî erênî hebe dikarî bû wî qut bike. Cîhê ku divê tawîz neyê dayîn, nedida. Milê wî yê bi rik hebûn. Bi israr bû. Di rasti yan de hertim israr dikir.
Hûn dikar in bîranîneke xwe bi me re parve bikin?
Demekê grub a me ji bo çalakiyê amadekarî dikir. Emê hilkişiyana ser kaşekî. Ew li pêş diçû. Taybetmendiyek min hebû, ku yek li pêşiya min biçe nikarim di rê de biçim. Erazî baş nasdikir. Demekê zîvirî, lê min berdewam kir. Min xwe li tahtan da. Cîheki asê bû. Pirsgirêk a min a hilkişandinê nebû. Lê ez hatim cîhekî wusa ku nekarim dakevim jêr nejî derkevim jor. Ji xwe bi vê rewşê pir aciz jî bibûm. Ji bo alîkariyê bidin min bang li hevalan kir. Hevalê Egîd çibû aliyê din. Ez hatibûm kortaleke wusa ku biketibama ezê pirtik pirtîkî bibûma. Ne gengaz bû ku derbiketibûma jor ê jî. Her ku diçû hêza min diqediya. Ji xwe ne gengaz bû ku derketi bûma jorê jî. Carekê min dît li ser tahtê dikeniya. Ji min pirsî gote ‘tu çi dike’ Min jî got e ‘zû alîkariyê bide’, wî jî şûtika xwe derxist û min ji wir rizgar kir.
- Ayrıntılar