Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 19’ê Tebaxê de (îroj) di navbera saet 00.00-01.00’an de li Herêmên Parastina Medya li dijî Girê Masîro ji aliyê Artêşa faşîst a TC’ê bi balefirên şer êrîşeke hewayî hatiye lidarxisitin. Şewata piştî êrîşan li herêmê destpêkiriye hîn jî berdewam dike. Di encama êrîşan de tu wendahiyên gerîla yê me çênebûye.
- Ayrıntılar
Ji gelê me û raya giştî re!
Di 17’ê tebaxê de, di demjimêr 20.00 heta roja 18’ê tebaxê balafirên artêşa Tirk bi fermana hikûmeta AKP’ê êrişê Qendîl, Xinêre, Xakûrkê, Zap, Zagros û Metînan li dar xistin. Di van êrişên pêk hatin de tu windahiyên hêzên me çênebûne.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 17’ê Tebaxê de di navbera saet 15.00-16.30’an de li Herêmên Parastina Medya li dijî Girê Şehîd Berîtan, Neqeba Karker, Neqeba Telefonêû Girê Şehîd Kurtay ku bi ser Xakurkê ye ji aliyê Artêşa TC’ê êrîşeke havan û obusan hatiye lidarxistin.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
Di 16’ê Tebaxê de di saet 11.50’an de li navçeya Lîcê ya bi ser Amedê li dijî maşîneke ji leşkerên dijmin re erzaq dibir Girê Cûm ji aliyê gerîla yê me çalakiyek hatiye lidarxistin. Di encama çalakia ji aliyê gerîla yê me hatiye lidarxistin de 2 leşkerên dihatin gel maşînê ji aliyê gerîla yê me hatiye kuştin, maşîna xwestiye bireve jî bêbandor hatiye kirin.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
Di 9’ê Tebaxê de li navçeya Golê ya bi ser Erdexanê di navbera yekîneyên Artêşa TC’ê yê derketibû operaysonê û gerîla yê me de pevçûnek qewimiye. Di encama vê pevçûnê de gerîla yê me yê bi navê Erdal Koçer – Sadik Dayan bi lehengî li berxwe daye û gihîştiye şahadetê.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 15’ê Tebaxê de di saet 19.30’an de li Osmaniyê li herêma Zorkun li dijî leşkerên dijmin ên derketiye operasyonê ji aliyê gerîla yê me çalakiyek hatiye lidarxistin. Di encama çalakiya hatiye lidarxistin de 3 leşkerên dijmin ji aliyê gerîla yê me hatiye kuştin. Yek leşker jî birîndar bûye.
- Ayrıntılar
Ji çapemenî û raya giştî re!
1. Di 13’ê Tebaxê de di saet 19.30’an de li navçeya Bêşebaba Şirnexê li herêma Çemanê li dijî yekîneyeke konvoyên leşkerî ji aliyê gerîla yê me çalakiyek hatiye lidarxistin. Pîştî derbasbûna cerdewanên yekîneyeke leşkeran an ji 25 kesan pêk dihat hatiye hedef girtin.
- Ayrıntılar
Çalakiya bi keviran, çi bû? Ji ber ku li min dan, gelekî zor be jî ez rabûm çalakiyekê. Li dijî Cimo û Miho çalakiyên ku min birêxistin kirine, bi qandî serhildana yekem girîng e.
Kengê min ev her du çalakî xistin hişê xwe? Min dît ku gelekî bi ser min de hatin çêdibe, êdî malbat tê rewşa nepejirandina min. Min dît êdî jêneger e heger ez nekim zêde nikarim bijîm, çi hate hişên min yên zaroktiyê?
Başe ez çawa çalakiyê bikim? Cimo zarokekî pir nerehet e, tevlî hemû xirabiyan bûye, di şer de pîvanan nas nake. Ez jî gelekî şermende me. Ez bi hêsanî nayêm şer û ev jî astengiyeke rişt e, çareserkirin zehmet e. Me jê re digot “firdo” bi rastî jî Cimo li her derê fir fir digeriye.
Çar neçar, êdî nizanim, weke pêngavên min yên her demê surprîz. Min carekê dît Cimo di newala jêr de dimeşe. Êdî em bûne dijberê hev. Tê bîra min ez derketim aliyê jor yê newalê. Min xwe li wê jorê bi cî kir. Min dest bi şopandinê kir. Dîsa wê demê kiras hebûn, ango cilên dirêj. Min kirasê xwe bi keviran ve dagirt. Hindekî li pêş cîranekî min hebû, ango ne dostekî baş be jî, dikare di nav me de bisekine yan jî ji min re bibe hevkar. Misoger beşdarî şer nabe, lê wê çavdêriya min bike. Di vî şerî de esas li ser şêwaza rast her tişt heye. Amadekariya pêwîst, çeper girtina zexm, şopandin, şêwaza tevgerê û hevpeyman. Ango rewşeke rêxistinî. Piştre min destpêkir û ji jor ve min kevir bi ser Cimo de gindirandin. Weke ku min gotî, Cimo ne yekî ku xwe bi hêsanî paşve bide û fêrbûye her dem bi nêyînî bi ser min de were. Bi barandina keviran ve herî dawiyê min Cimo xist pozîsyona revê. Dema dest bi revê kir jî, ez pêtir bi ser de çûm. Ji rûbar heyanî malê da revandin (baş tê bîra min), piştre kete mala xwe û ez bawerim derî jî li ser xwe girt.
Gelekî balkêş e. Ew ji bo min serkeftineke mezin bû, ez bawerim dayîka min wê demê ev baş nirxandibû. Ev çalakî wisa pêşket û encam jî serkeftin bû. Hîna tê bîra min, ez nanepixînim. Misoger serkeftin bû, ji ber ku, kesekî ji min bi belatir bû. Heyanî wê rojê ez şikandibûm, lê bi çalakiyeke ku min bi rêxistî, min Cimo qedandibû. Çalakiyeke pir bi amadekarî, bi plan û bi însyatîf bû.
Ji bo Miho jî heman tişt bû. Miho jî ez gelekî mijûl kiribûm, serê min şikandibû. Belê hîna şopa wî jî heye. Ji bo wî jî bi heman planê ez derketim serê ban. Wê ji quncikê ve Miho derbikeve, yek jî divê ji min ve newê xuyan. Wê ji quncik ve derbikeve, ez jî li quncika ban yê dinê me. Dîsa min kirasê xwe bi keviran ve dagirt û dema Miho ji quncikê ve derket, min kevir li ser barandin, Miho birîndar bû. Ew jî bi reveke lez heyanî hundirê mala xwe çû. Tê bîra min ez bawerim heyanî tariyên mala wan jî da dûv wî. Miho jî wisa qediya.
Dema ez niha li van her du çalakiyan dinêrim, bi hemû aliyan ve şêwaza min xwe dide dest. Plan, veşartin û însyatîf heye. Êrîşa yekem ji min de ye û heyanî dawiyê jî ez bi dûv dikevim. Heger bal bê kişandin di vê derê de hemû taybetmendiyên gêrîla veşartîn e. Hîna di temenê biçuk de weke van çalakiya mirov dikare behsa gelek çalakiyan bike.
Çiye? Di şertên gund de şerên bi malbatê re, şerên bi zarokan re...tirsa min ya ji ber zehmetiya şerê zarokan, gumana min ya ji ber encamên xirab yên lêdan-şikênandinan; hesta van derbeyên giran ji bo jîna min ya demdirêj e, hemû hîna di bîra min de ne. Heger gengaz be nemirin, lê belê heger negengaz be, weke çîroka Cimo û Miho bi rêxistina çend çalakiyên biplan û bihêz, pêwîste werin kirin. Min peyitand ku hişyariya gêrîlayekî kevn nikare nîşan bide, min di wî temenê xwe yê biçuk de nîşan da. Piştî ku ez demekî dirêj di parastinê de mam, bi carekê ve min dest bi êrîşê kir û derbeyên mezin lêdan.
Nakokiyên nava malbatê hebûn. Kevneşop û normên malbatê yên ku xwe disepandin hebûn. Li dijî wan jî, weke serhildana yekem ez ketim nava berxwedaneke mezin. Hêrs, şer û serhildaneke mezin. Piştî wê vaye heyanî serhildaneke li dijî gund, li gorî min şêwaza şerekî mijara gotinê ye. Ev jî şerekî hêrsê bû. Wê demê piştî ku ez ji gund qutbûm, bi temaşekirina dawiyê re rondikên min yên hatin xwarê têne bîra min. Bêguman ev ji hêrsê destpêdike. Sosret e? Çima tu wisa şerdikî û çima tu wisa qutdibî. Taybetmendiyeke kesayetê ye. Min got kesayeteke wisa bi hestan ve barkiriy e.
Ez diveqetim, qutbûyîna ji civata gund û bi ser civaka bajêr ve çûyîn heye, bi her aliyê xwe ve şerekî civakî ye.
Hêrseke min ya ku di deh saliya min de mezin bûyî hebû. Bi hêrseke mezin, herikîna rondikan ya ji çavên min hebû, lê min ew bir serhildanê. Xatir xwastin heye. Di wî temenê xwe yê zaroktiyê de, xatir xwastineke sotîner bû. Lê belê ji nûve veger hene û hemû jî kûr in. Bêguman min ev ji tu kesî re venegotin, tu rewşeke min ya vegotinê jî tunebû. Lê bi puxteyî wisa bû.
Veqetîna min ya ji çiya, kevir, av, civîk, gumgumok, pepûle, mar û mişkên welatê xwe gelekî girîng e û tu carî ne ji kirina min ya wir bi siyasetkirina min ve girêdayî ye.
...
Bîranîneke biçuk: mezinekî malbatê hebû. Dixwast hindekî mala me jî bivênerîne (denetim). Hîna di bîra min de ye, zilam me dişopîne. Di destên wî de bavê min jixwe weke xizanekî ye. Ez bawerim hindekî bi pêşveçûyîna min ya azad hesiyaye. Hat û got; “ev destên te dîsa bi çi re mijûl dibin, li hember min rişt(cidi) be, min pir rişt guhdar bike!” Tê bîra min wê demê ev gotin kir; “ma di te de cîva (madeyeke bêrawestan) heye lo? Li hember mezinên xwe zexm bisekine!” pîvana feodalî li ser min disepand. Min jî wê demê bi rastî lêyîst. Ez bi ber çavên mêrik ketime û hîna wê demê dixwaze min rastbike.
Ji ber ku min radestî nepejirand û li ber xwe da, di aliyê civakî de min asta pejiradinê hindekî bi destxist. Îro ez di nava gelê xwe û dostên xwe de hindekî eleqeyê dibînim. Ez bi hêzên dijberî xwe re jî rêzê dafirînim. Heger em hîna şênber baxifin, min bi salan nedikarî xwe bi gundiyekî bidim guhdarkirin. Daxwaza min çi dibe bila bibe, min ji dayîka xwe re, ji bavê xwe re, ji gundiyên xwe re, ji hevalên xwe yên dibistanê û zaroktiyê re got ku “ez nikarim xwe bidim guhdarkirin”.
Li wê derê min pêvajoyeke sosret ya têkoşînê derbas kir. Dîsa di aliyê jiyana civakî de divê mirov hindek taybetmendiyan zelalbike. Di hawîrdora gundekî wisa de, astengiyên têkîliyên malbatê çawa ne û bi nakokiyeke rûbarî malbatê çawa bi hev re dibin dijmin, min ev çawa weke xeteriyê dît, min ev yek got, ev tê çi wateyê? Hindekî xwestina pêşveçûyîna civakî ye.
Li pêşiya pêşveçûyîna civakî nakokiya Kurd ya navdar heye. Şerê xwînê, şerê cîranan, şerê kuçîkan, şerê keran û şerê bostek ax heye. Min xeteriyên vê dît. Ev jî rewşeke pir paşverû û paşvemayîn yê eciziyê ye. Ez ji vê nerehet dibûm. Bersiva ku hîna min di zaroktiya xwe de peyda kir, gihiştina berevajiya vê yekê bû.
Gihiştina berevajiya vê çiye? Ez wê nebêjim binkeya civakî ya gund ku bi cî bûye, li dijî binkeyeke ji civakbûnê re girtî, hindekî afirandina civakbûyînê ye. Hîna di wê demê de bi hevtemenên xwe re jî pêwîstiya têkîliyên veşartî min xwe neda paş. Temenê min heft-heşt pir zêde deh bû. Di hawîrdora gund de yekem têkîliyên xwe yên veşartî min wisa avakirin. Pir baş tê bîra min, ji mezinên malbatê veşartî, bi zarokên malbatên ku weke dijmin hatine binavkirin re min têkîlî avakirin. Rêxistinkirineke veşartî, yên ku wan weke dijmin bi nav dikirin, min xwest ez weke heval pêşwazî bikim. Ango derveyî armanca cigehî ez ketim nava armancan. Têkoşîna min, wisa bi nepejirandina têgeha wan ya dijmintiyê ve destpêkir. Dema ez heft salî bûm min xwe wisa fêrkir. Ez diçûm hema digotin; “vaye dîsa cîva hat”. Ez deh salî bûm, min got “ma tu dayîkî?”, “ma tu dizanî te ez di cîhaneke çawa de, bi şertên çawa re rûbirû hiştim?” Ew pirsîneke hesabê bû. “Ma tu dizane tu ji zarokekî çi dixwazî?” Min mirîşk û çêlik nîşanê wê dan û min têkîliya me şipande ya wan. Ez pê hesiyam ku hindek tiştên dayîkeke dînok ji zarokekî nexwaze hene.
Jiyaneke wisa pêwîst e. Ez bi tevger bûm. Bêguman disiplîn pîştê wê yekê tê, ez xwedî disiplîn bûm jî. Mesela ez yekemîn şerên xwe yên bi maran re, guran re û civîkan re gelekî xwedî disiplîn bûm. Ji ber ku dikarîbûn bi min vebidin. Ez hema di nava hemû zinaran de direviyam, min hema destên xwe davêtin hemû tiştî, yekî jî bi min veneda. Ew jî bi disiplînê ve girêdayî ye. Min xwe bi hêsanî neda girtin. Ev bi tempo ve girêdayî ye. Tu kes berevajiyê min nebû. Min dizanîbû ku ez xwe bi hemû kesî jî bidim guhdarkirin. Ango tiştên herî bêbawer min digotin, her kesî bi ken derbas dikir. Ya girîng xwe dayîna guhdarkirinê bû. Balkêşî bû, xweşikiya uslûb bû? Wan çawa dixwast weke wan dibû, ne weke ku min dixwast. Yan jî çawaniya xwasteka xwe min piştre nîşan dida. Ez şerekî çawa dixwazim, ez yekîtî û têkoşîneke mezin çawa dixwazim. Ez encama wê çil salî bi şûn ve nîşanî mirovan didim. Ji bo ez wan nîşan bidim, wan çawa dixwast ez weke wan dibûm. Mînak digotin, “ax kurê me jî hebûya, wisa bixwenda, wisa bixebitiya”, min wisa nîşan dida. Ji bo ku gundî min begem bikin. Bêguman, roxmî ku ez qet wan begem nakim û li hemberî wan ez di nava eciziyekê de bûm, lê belê tenê ji bona ku ez wan bikşînim nava refên xwe, min li wana guhdar dikir.
Erê, li dijî jiyana gund ya feodal di nava eciziyeke bê eman de bûm.
Zilamekî cîranê me zewiciya bû. Zewaceke duyemîn ya ku min wate nedidayê kiribû û zewaca xwe ya duyemîn bi keçeke di temenê min de re kiribû. Wê demê jî ew zewac ji bo min qelsî bû. Keçikeke di temenê min de wisa bi hêza peran çûyîna bi zilamekî wiha qels re tawanek bû, bê exlaqiyeke mezin bû. Heger ji destên min hatiba wê demê min wê ew keç ji destên wî zilamî derxistiba. Min bi ser nexist, ji ber ku ez bêhêz bûm. Hêza min tune bû.
Xwişka min: yên ku qet ew nedîtine, ji rêka du rojan hatin, gotin “em dixwazin”. Hatin li beramberî çend telîs genim, çend qirûş dirav girtin û birin. Ev têkîlî hîna min nepejirandiye. Zilam ji rêka çend rojan hatiye, yek jî weke ku xulamê feodal û azepê axê ye, xwişka me bir û çû. Min got; “çiqas guneh bû”. Dîsa hêza min têrê nekir.
Dîsa tê bîra min (ev yên ku min di jiyana biçukahiyê de jiyîn e) dîsa keçeke paqij bi zorê dabûn malekê. Wisa pir bê eman, bi lêdanê dabûn. Keç, li hemberî zilam serê xwe natewîne û direve. Tê bîra min ez xwendevan bûm, ya ku cara yekem hat kêleka min û ji min re got, “tu dikarî hindekî min fêrî xwendinê bikî” ew keça gund bû. Wisa dihat li hevokan temaşe dikir. Hîna di bîra min de ye, min yek-du peyv jê re gotin, weke din hêza min çênebû.
Vaye ez îro tola wê hildidim, ez hîna li dûv tola wê me. Ev asteke civakê bû, Heger wê wisabûya bila qet nebûya baştir bû. Îro di civaka min ya rêxistinkirî de, êdî weke ya berê ne asta civakî ya wisa dimîne, ne jî jinên wisa dimînin. Jin jî êdî zilamên weke berê nabînin. Ji ber ku li gorî min ew jî ketineke mezin e. Jineke ku bi şêwazên serdestiya kevn bi têkîliyan ve hatiye girêdan, wê wendakiriye û wê wendabike. Jixwe ji bo min îro jinek bi qandî ku azade heye. Jineke ku şaş bi zilamekî ve hatiye girêdan, ji bo min qediya ye. Li gorî min, jina ku şaş hatiye girêdan, ya ku xwe li gorî asta rêgeza azadiyê bi rê ve nebe, hêza xwe wendakiriye, yan jî qediya ye. Jin her dem tê îdealîzekirin. Îdealîzekirina wê jî bi azadiyê ve girêdayî ye.
- Ayrıntılar
Berî 27 sala di bin pêşengiya fermandar e mezin Egîd(Mahsum Korkmaz) de bi pêngava 15 Tebaxê 1984 û destpêkirina şerê çekdarî li Kurdistan ê dîrokek nû hate nivîsandin. Ev dîrok destpêka vejîna netewî ya gelê Kurd bû. Êdî tiştek hew wek berê dibû. Carekê gelê Kurd kefenê mirinê çirandibû û gula destpêkê ya 15 Tebaxê li mêjiyê xwe xistibû. Ji ber destpêkê ew kesayetiya ku li dijî metîngeh û zilma li Kurdistan ê na rabê kuştibû. Ya herî rast jî ev bû. Eger gelê Kurd destpêkê qereqolê dagirkeran yên di mêjiyê xwe de ne rûxandiba zanî bû ku ne mumkine qereqolên dijminê Kurd û Kurdistan karibin werin ruxandin.
Giringahiya gula yekem bi rewşa ku gelê Kurd dijî ve girêdayî dîrokbûyina xwe saz dikê. Ji bo civaka Kurd ev gula yekem ne dibû ku wek gavek ji rêzê bi hata nirxandin. Ji ber li Kurdistan ê di serî de dewleta Tirk hemu dagirkerên Kurdistan ê bi tu awayî şert û mercên vê gavê ne hişti bûn. Rewşek hewqas giran dihate jiyankirin ku li Kurdistan ê tenê melodiyên bêdengiya mirinê lê dixistin. Dijminê Kurdan ji xwe bawer li ser navê Kurd û Kurdistan çi hebû dixwestin tune bikin. Di van şertên awarte ku piştî cuntaya 12 Îlonê hate avakirinde, di bêdengiya mirinê de qîrîna azadiyê bilindkirin mucîze bû.
Lê tişte ku neyarên gelê Kurd hesab nekiribû hebûn. Ew jî kesayetiya ku di bin pêşengiya Rêber APO de hatibû avakirin bû. Ev kesayetî kesayetiya PKK bû. Ew kesayetî kesayetiyeke wisa bû ku xwedî îradayek ji pola û tenê mahkûmê serkeftinê bû. Cuntaya faşîst ya dewleta Tirk destpêkê li zindana Amed ê li hember vê kesayetiya ku dijî radestiyê(teslîmiyetê) û îxanetê ala berxwedan ê bilindkir binket. Mizgîniya şoreşa vejînê ya netewa Kurd ku 15 Tebaxê 1984 a destpêkir jî, bi vê berxwedana pîroz ya ku li zindana Amadê diyarbû. Ev agirê berxwedanê ku ji aliyê hevalê Mazlum, Xeyrî, Kemalan ve li zindana Amed ê de hate pexistin ji navbera çar diwara derket û ber bi çiyayê azad yê Kurdistan ê ve herikî.
Ji ber ku bexwedana zindana Amedê ku di sala 1982 de banga vegera Welat û destpêkirina şerê rizgariya Kurdistan bû. Heval Mazlum berî çalakiya berxwedanê bi nivîsa ku gihande serokatî de di got pêwiste ev dengê me hemû cihan bibihîzê. Dengê Mazlum, Xeyrî û Kemalan jî bi destpêkirina pêngava şerê gerîla ku wê li Kurdistan ê werê destpêkirin ancax li hemû cihanê hatina belavkirin. Ji ber vê Rêber APO rûxmê hemû ferasetên şaş yê hem hûndir hem jî derve di destpêkirina pengava şerê gerîla de israr kir. Di rastiya xwede dawî jî baş hat famkirin ku bi pêngava 15 Tebaxê dengê berxwedana zindana Amed ê li tevahî cîhanê belav kir. Ev deng tenê bi belavbûna cîhanê jî nema bû û ji bo rizgariya netewa gelê Kurdistan û tevahî gelên rojhilata navîn zêmineke xurt avakir.
Eger pengava 15 Tebaxê nehat pêşxistin cuntaya 12 Îlonê û fermandarê wê Kenan Evren wê hemû plansaziyê xwe yê li Kurdistan ê ku tûnekirina tevahî nirxên Kurd û Kurdistan esas dikir bixista meriyetê. Di vê wateyê de pêngava 15 Tebaxê her wiha mudaxeleyî vê serberjêriya Kurd jî kir. Ev plansaziyên cuntaya Evren serîbino hevdu kir. Dewleta Tirk mecbur ma ku hebûna Kurd û rastiya pirsgirêka Kurd bi pêjirînê. Bi berdewamiya vê pêngavê, rizgariya civakî ya Kurd pêşxist û gav bi gav netewa Kurd ji xweliya xwe afirand. Bi vê pêngavê tovên azadî û rizgariya civaka Kurdistan heta hetayê hatin çandin. Îro li her çar perçê Kurdistan eger bi serbilindî û bi rumet Kurd hebûna xwe diyar dikê bê pêngava 15 Tebaxê em nikarin vê rewşê penasa bikin.
Her çiqas bi destpêkirina pêngava 15 Tebaxê û şunve şoreşa vejîna gelê Kurd pêşketibê jî lê di roja mey îro de li Kurdistanê rihê 15 Tebaxê bi serkeftina mezin tacîdar nebûye. Îro hê jî gelê Kurd û destkeftiyên wî li her çar perçê Kurdistan rastî êrîşên mezin tên û talukê ji bo gelê Kurd xelas nebûne. Bi taybêt bi piştgiriya hêzên modernîta kapîtalîst tifaqa li dijî Kurd ku ji aliyê dewleta AKP û hevalbendên wê ve hatiye çêkirin pewîstî bi berxwedaneke Kurd ya dîrokî dikê. Ji ber AKP û dewleta Tirk pêşengiya ve tifaqa xêrnexwaz dikê. Din nav vê tifaqê de îro dîsa Tirkiye-Îran-Irak heye. Bi piştiriya hêzên wek Emerîka jî dixwazin pêşiya yekitiya netewa Kurd bigrin û li ser vê bingehê jî, rewşa bê statûya Kurdan berdewam bikin. Bi operasyenên Tirkiye û Îran ku hevpar pêktên jî dixwazin vê rewşê mîsoger bikin.
Ev tifaqa bêbext dixwazê weke planên ku li Srîlankayê li dijî gerîlayên Tamîlî pêk hatine li gor şert û mercên Kurdistan ê li dijî tekoşîna azadiya Kurd bixin jiyanê. Li hember van planên ku statûya Kurd armanc dikin, panjehr rihê pêngava 15 Tebaxê ye. Ji ber vê yekê ji her demê zêdetir pewistî û hewcedarî bi rihê 15 Tebaxê heye.
Artim Ronî
Navenda Lêkolînên Stratejîk a Kurdistanê
- Ayrıntılar
Ka hin tişt hene repêkane tû vebêjî derbirî. Di kêliyên weha de “gotin bê kîfayet” dimînin. Pir caran bi fikara têr dernebirî xwestek dibe nenivîsandin. Ji bom in jî şehadeta heval Erdal, kûrahiya wî, aliyên wî yên xweser, aliyên ew dikir Erdal anîna ziman hindek xwedî wateyek bi vî awayiye. Li tevayî jiyana xwe ya tekoşînê de min hestek pir caran jiyankir. Hestê nîvço mayînê… gava me Heval Erdal wundakir, bi wêre giraniya vî hestî hîn zêde bû. Biqasî dû salan me ew bextê em bihevre xebat bikîn bidest xist. Dem deman me bihevre pevçûnên dijwar Jiyan kir, var varan em bihevre kenîn, hinek caran jî li hember paşverûhiyan em bi hêrs bûn. Di esasê xwede ez bikûrahî bi vê dihesim kû, li şuna ên çûyîn, jibo wan gotina peyvan pir girane. Di heman demede aliyek heye kû, divê hin gotin wextê ew Jiyan dikin bên gotin, an jî bi wan bidin hesandin. Dinav mede çandek wusa pêşketiye kû, di ew serdemên em bihevre par ve dikîn, xebat dikîn ya derdikeve pêş; binavê rastkirina kêmasiyên heyî, car heye em aliyên bedew û erênî an dinav mede hene nabînîn. Em vê nadin hesandin. Piştî em jîhev vediqetîn, lihev têgihiştin, lihevdû gerîn, bêrîkirin pêşdikeve. Li gor min aliyên vê yên çavkaniya xwe vê şehadetêde nîvço mayîna ez pê dihesim bi vê yekêve girêdayiye. Gava ew Jiyan dikin fêhm kirin, anîna ziman, bi tevayî aliyan re par vekirin, heskirin û pirkirin… Biryariya vê şehadetê di minde afirand ev bû. Kêmkirina xweziyan. Ez dizanim, ne gengaze kû mirov qet nebêjê xwezî, lêbelê kêmdirina wê li dest meye…
Pişti serdemek zor û dagirtî ê xebatê, biryara çûyîna me a welat jî me herdûwanre hat rahihandin. Coş û keyfxweşiya jinûv e hevdîtina çavkaniyê, me çiqas zêde jiyankir. Piştî me bi hestên dagirtî xatir ji tevayî hevalan xwest, em bi rê ketibûn. Hêlekede rêhevalên me tiştên xweş bihevre par vekirî xema veqetina ji wan, lê ji hêla dîn ve jî em bi dilşadiya gehîştin û hevdîtina welat û rêhevalên wır dagirtîbûn.
Dema em di wesayîtêde, gotûbêjek dinav mede pêşket û em bihevre kenîbûn. Jiber te tim wesayît dajot ya. Tû li ber dîreksiyonê û te pêl gazê kîrîbû. Wexta min jibo te got “heval di vê bêhna çûnêde emê qeza bikin, rojek misoger wê şehadeta te bi qezayek bi vî awayî bê serê me, emê çawa hesabê vê bidin rêxistinê?” te jî got “ ya herî zor rewşa wî yê ji qezayê sax bifilitê despêkê nexweşxane, piştî wê jî vegotina jibo rêxistinê “bi vê gotinêre tu çawa tijî dev dikenî… Ma tû dizanî nêrandina te a li jiyanê tim wekî zarokan, bi jiyanê tijî, bi hêvîbû? Di hindirê te zarokekî veşartî hebû û di kêliyên herî tengav de, gava li hember pirsgirêkan jî şer dikir ew kenê bedew ji rûyê te qet kêm nedibû. Sedemê wê ne bêxemîbû. Ev rewşa derûnî ji baweriya bixwe, ew asta dilsaziya bi rêxistin û bîrdoziyê a te di hindirê xwede dabû rûniştandin û ji ezmûnên jiyanî çavkaniya xwe digirt.. dibêjine ya dinav agir de ceribandin û pijîn! Di rastiyêde ew asta çêkirina xwe nîşan dida.
Yê yekîtî çêdikê, kom dike, xweû, xwînsar, kedkar, bi edalet û dilnizm. Wexta ez liser te difikirim, têgînên herî bingehîn ên tên bira min evin. Û bi rêgezbûyîn, hezkirina jiyanê û giranbûyîna te. Taybetmendiyên kesayet û ruhê Apocî bi derbirînek herî zelal. Jibo te evdahiya dinavbera erkên biçûk û mezin nebû. Bi destsivilahî te bi plan dikir û tevlî dibûjî. Hinek car hebûn megafon li dest te, te hewl dida tû korteja meşê sazbikî. Wusa jî bi caran te xetera perçiqûnê derbas dikir. Hinek car hebûn jibo pirsgirêkên dinav gelde li benda çareseriyê bêy kû tengav bibi te şerê dîtina çaresêriyê dikir. Hinek car jî hebûn zarokê di hindirê te derdiket pêş, diketî pey topê û gava taxima te gol dikir, pir şadûman dibûyî. Dema cihê wê jî dihat di civînande te nirxandinên kûr, komkirî û rast dikir û bere tîrên rexneyên xwe bi edalet dîşand. Bawer bike hinek caran rexneyên te giran jî dihatinn lêbelê şkestin, hêrs û kîn li dile kerire derbas nedibû. Jiber kû herkes dizanî ji hesap û fikarên şexsî zêdetir, fikarên rêxistinî û têgihê edaletêye.
Di rêde wexta em dihatin yekî dondurmafroşek dîtibû, wê bêhnê çavên te biriqîn. Te gotibû “tişta herî zêde ez bêriyê bikim wê dondurmebê”. Wexta min got “belê, ma tiştek ne keme, wê tû bêriya tarhanayên dayîka xwe nekî”. Te jî got kû “belê raste, yek jî tarhana!” Me tevan tarhanayên dayîkê tam kiribû. Dîsa di festival û meşande em deme le em dibirin pişt dike û digot “werin heval, dayîka min jibo min çêkiriye, em bihevre bixwîn” ew xwarinên me wusa bihevre dixwar, hîn jî tama wan liser zimanê mine. Herî dawî wextê tû ji Ewrûpa derketî, te jî tevayî hevalan xatir xwest, liser lingan me xatir xwe ji hev xwest. Çawa jî bê, mane wê me hev dû li welat bi dîta. Me li welat hevdû jî dît. Çavên te dikenîn, gava te digot “tû bixêr hatî.” Li hemberê kû demek kin bû tû hatî, weke herdemê, bi heman têgihê berpirsiyarî û tevlîbûyînê tû ketibû nav kar. Roja wê, wê hin civîn bihatan lidarxistin, me plansazî çêdikir. Ji tevayî hevalanre cihên bicînê te gotibû, jibo min jî te cihek diyar kirîbû. Min got kû “ez hîn nû hatim, bi vê toza lingê xweve hûnê min bixîn nav kar, çend rojan bihêlin ez bêhnekê bistînim, fêr bibim” liser vê axaftina minre te got “Hevala Asya tû çiqas xweş nêzîk dibi, em hatin nehatin bi civînan me despêkir, deme em winda bikin nine.” Birastî jî roja hatîne ya pişti wê, bêy kû bêjê “ez nû hatim, ka ez fêr bibim” erk dabû ser şanê xwe. Bi wî kesayetê xwe yê enerjik, dînamîk, di cihê xwede nasekinê û zindî tû ketibû nav hevalan û bi dilnizmiya xwe te di dile tevayî hevalande textê xwe avakirîbû û cudahiya xwe dabû hesandin.
Paşê em bihevre tevlî civîna desteya rêvebiriyê bûn. Asta lêhûrbûyîna te a liser pêvajoya ramyarî, nirxandinên te ên liser bingehê jinûve avakirina rêxistinê a Rêbiriya xwe destnîşandirî zelal û dicîhdebûn. Çi jibo nexşeya rê a liser bingehê pêvajoya agirbesta dû alî hatibû pêşxistin, çi jî liser yekbûyîna KADEK-KNK û jibo KHK perspektîfên Rêberiyê, ji hevalên nirxandinên herî zelal û herî tûj pêşxist yêk jê tû bûyî. Dîsa di bêhndanên civînêde têgihê “şoreşa civakî” ê me nîqaş dikir, birastiyên Rêberiyê şîrovekirin re dibû yek. Pişti şehadeta te reşkirinên dihatin kirin jiber vê sedemê me bi êş dike. Di xalên kut e şîlobûyînek herî hindik jî Jiyan nekirî, dixwazin bidin nîşandan kû te û rêxistinê lihev nekiriye. Rêbazên şerê taybet ên biqirêj û reşkirî, wate dide vê. Helbet hem avahîsaziya me, hem ji malbata te û gele me wate dide.. em baş dizanin kû mirovên te nas dikin, bi van gotinên zûha û hişk nepêkane gomanan bidin çêkirin lêbelê sistem ne zanabûna em hemû ji xwedî wê nêrînên e vêdeye. Bawer bike dinav partiyêde kese herî dawî reşdirinênên wusa liser bên ……… tûyî. Bawer bike, ez wusa difikirim kû ger em tev jî bixwazın vegerin malê, li çiyade mirovê herî dawî bi tena xwe bimînê, ew jî wê tû bî.
Mîna rêhevalek jî Ewrûpa tevlî bûyî, kesekî wekû te evçend bi çiyanre bûyî yek, rêhevalekî biqasî te hatî herkirin ez bawerim pir kêm tên dîtin.
Ez vê tiştê di wateya yekbûyîna bi Rêberî, rêxistin û xetêrê digrim dest.. xwezî te bizaniya yên jî te hez dikin çiqas pirin!... Piştî civîna desteya rêvebiriyê, di rêvebiriya biryargeha leşkeri a HPG’de tû hatibû erkdarkirin, gaba tû çûyî jî çavên te dibiriqîn. Yê me jî jiber me digot piştî pîrozbahiyên 15’ê Tebaxê emê biçîn biryargeha HPG, bi fikra emê dîsa hevdû bibînîn, xatir xwestina me dîsa liser linga çêbû. Me got “emê hevdû bibînîn” û bi hestên germ me destê hev şidand. Dîtina min a herî dawî ev bû. Berî şehadeta te 15 rojan bû.
Amadekariyên 15’ê Tebaxê hebûn; di demê biryarên girîngde pêvajoyek berfireh bû, û çawan tû çûyî, neçûyî te pir berpirsiyarî girtim ser xwe, û bi heman kedkarî û germahiya xwe ketibû nav karan.
Tû dizanî, roja me xebera şehadeta te bihîst bû rojek ecep? Wê sibê çend hevalan kabûsên buşev dîtin jihevre digotin û şîrovedikirin.
Ne bi îdealîstî dem deman wextê xewn tên dîtin û tê şîrovekirin, ez bawerim bi wî rengî bû. Hinekan Rêber APO di xewna xwede dîtibûn, hinekan jî cendekên dinav xwinêde. Wekû tû têdighî atmosferek giranbû. Ber bi şev hevalekî ji Ewrûpa nû hatî welat ez bi wêre diaxivîm, min yek yek pirsa hevalan ji vê dikir, min dixwest ez rewşê wan fêrbibim. Lihemberî demek kin jî bû ka be emin çiqas bêriya tek iriye ji wê re vedikir, wê jî pirsa te kir. Min jî ji wêre got kû tû li biryargeha leşkeriyî, rewşa te jî başe. Di wê bêhnêde hevala Pelşîn û Sakine hatin mangê. Di rûyê wande wate û êşek wusa diyarbû dida nîşandan kû tiştek xirab çêbûye. Bi vê rewşê dema ketin hindir ez pê hesiyam kû tiştek jinav dile min qutbû. Despêkê min nexwest ez bipirsim û fêrbibim. Lêbelê hestekê bi kêliyekê bû, min bazda hindir û pirsiyara despêkê hat bîra min “jibo rewşa Rêberiyê ma tiştek qewîmiye?” bi vê pirsa min kir, hema pere jibo ez bersiva wê pêr nebim min xwest ez guhên xwe bigrim. Çend deqeyên yek hevalê neaxivî, dibêjin “ger derzi bikevê denge wê tê bihîstin”. Piştî çend deqeyên wusa bêdeng derbasbû dinav îskikûk û kelegiriya tevlîhevde hevala Sakine got “Hevalê Erdal şehîd bû, me Erdal windakir Asya.” Zoriya me bihevre karkirî, me hev nas dikir, bi getinên “na, hîn nû çû, ne yekê dine, ne gengaze” min nedixwest ez bawer bikim, lê piştî me dît raste, êdî kesî giriyê xwe negirt. Bi her hevalekêre bîranînekê te hebû, wê şeve û rojên pîştî wê jî me, tim tû dianî bîra xwe û me bi tere jiyan kir.
Piştî wê jî tevayî hevalên min ditin ez pê hesiyam kû bandoriya vê liser wan heye. Di rojên despêkê ên hatina xwe tû çûbû serdana Akademiya PJA, te torenêde silav dabû hevalan û di derbarê pêvajo û jinûve avakirinêde gotûbêj kiribû.
Hevalên qet te nasnedikir, hevalên wê bêhnê tû dîtîbûn bi wê germahî û dilnizmiya xwe te ew bandor kiribûn, û pir hevalan ew roj di rojaneyên xwede nivîsîbûn. Paşê me xwend.
Dîsa bi çûna xwe a HPG’êre bi tevayî taqeta xwe, te xwe dabû kar, amadekariyên 15’ê Tebaxê te girtibû ser xwe û bi dest sivikî plan kiribû û meşandibû. Li tevayî rojê xwepêşandan û lîvbaziyan hatin nişandan, yek bi yek te pileyên wan li sernivîsa xwed nivîsîbûn û di merasîma belavkirina xelatande te bixwe jî hevalanre ragihandibû. Te digot qey yê xelat digrê tûbû kû ew çend bi keyfxweşî û şanazî pileyê hevalan dixwend. Ya hat jiyankirin qezayeke bêbext û bêxêr bû. Rêhevalê me Erdal’ê kû deste me jê nediçû kû em winda bikin, bi qezayekê windakirina wî, êşa vê di dile mede ewqas kûre, hîn jî gava ez van rêzan dinivîsîm, pêş çavên min xumam dibe, qirika min tijî dibe. Di restiyêde me pir şehadetên bi vî rengi ên bi êş jiyankir. Lêbelê jibo windabûyîna te em ne amadebûn. 15 Tebaxê’de di wextekî te coşa pîrozbahiyê jiyan dikir, wê me jî kî bizaniya, roja pîştî wê eme ete binax bikin. Jibo serdema nû te dikarî pir erkên berfiren bigrî ser xwe. Tû kesayetek bitevayîbû. Bawer bike dagirtina valetiya te ji bom me wê pir zorbe.
Yên pir zêde tû nasnedikirin jî, di pîrozbahiyên 15’ê Tebaxêde bi wê asta tevlîbûyîna xwe te cudabûyîna xwe dabû hesandin, di dilê wande cîh girtîbû.
Piştî şehadeta te bi çar rojan, em gehîştin qada Kanî Cengê. Lingên me ber bi paş diçûn. Ka me soz dabû hev, ka wê tû li benda me bû? Ka wê me hevûdû dîtîba. Bawerkirina wê bixwe jî jibo me giranbû. Ji kêliya despêkê a xebera şehadeta te û şûnde heçkû tim wê tû ji cihekê derkevî û bê, bi wî kene tê yê herdemre min hestek wusa jiyankir. Ka te gotibû “di qezayande hêsanî tiştek bu min nayê”, min jî bi wê gotina te bawerkiribû. Gava em gehiştin hevalan atmosferek pir giran, bi êş û hestan barkirî hebû û li goristana we merasîma 15’ê Tebaxê lê kir, goristana hevalê Mehmet Karasungur lê radize, berdestê sibê me ziyaret kir. Birastî jî bawerkirina wê pir zore. Ax hîna nîpûnû, kûlîlk ew çend serxwe bûn. Bawer bike xeyala tû li bin axê, anîna ber çavan jî pir zorbû. Liser axê tişta herî zêde em pê dihesiyan me nivîsand. Me got “Em Ji Te Hez Dikîn!” Belê rêheval Erdal, birastî jî tû hevalekî şayanê heskirinê bû. Tu hevalek wusa bû, kû mirov gava jiyan dikê, şer dikê, xebat dikê li her qadêde, çi li qadên leşkeri, çi jî yên ramyarî heta dawî te dikarî bi bawerî parvebikî, gotûbej bikî, xebat bikî û hilberînî. Min got, kû te xwe afirandibû. Tû rêhevalek wusa bû, kû di şerde xwe ceribandibû, di pêvajoyên herî zor de te erk dabûn ser şanê xwe û xwe afirandibû.
Di van rojande em hiyerarşî û fêrbûyînên nebaş ên wê di şexsên mede daye rûnîştandin, ji bingeh ve lêpirsîn dikîn. Her hevalê qala te dike, dibêje; “naşibê tû endamên navendê, weke yek ji me bû.” Ev nirxandin di encama dilnizmî û kedkariya te tên kirin. Rastiyêde aliyên te yên gelêrî, kedkar tevayî qadande bandoriye xwe kiriye. Afirandina çemberek bi vî awayî ya heskirinê, bawer bike, ev bixwe jî dilpakiyek herî mezine! Xwezî me teva bikariya em weke te bîn, weke te jiyan bikin.
Pir encam hene mirov jî şehadeta te bigre, lê te biryariya em tev bibin weke Erdal bi mere çêkir. Bê hesap û bê berjewendî xwe tevlî kirin, windanekirina rûhê xwe yê mina zarokan, bi wê asta xwe ya di hindirde rûniştandina xetê û derbaskirina jiyanê re, di demekê hemberî Rêberî û tevgera me kampanyayên pir alî ên erîşkariyê dihatin meşandın di asta xetêde te bersiva “çawa jiyan bikîn” da.
Em êşa şehadeta te jî kûrahî hîs dikin, em jibo malbata te, gelê me ji tevahî avahîsaziya KKK’êne sersaxiyê dixwazin û soz didin Te.
Di şer û jiyanêde emê bibin parêzvanên bê aman ên xeta te û şopvanê sekinandina te a nimûne. Bi îddîaya am jî mîna Te bibîn rêhevalên şayanê heskirinê, emê biser pêvajoyêde biçin.
Emê te jibîr nekîn û bi tere jiyanbikin Erdal…
Asya Deniz
- Ayrıntılar