Ji çapemenî û raya giştî re!

1. Di 2'ê Çileyê de balafirên keşfê yên artêşa Tirk, saet di navbera 08:00-09:00 de li herêma Heftanînê, êvarê saet di navbera 23:00-00:00 de dîsa li heman herêmê, saet di navbera 12:00-13:00 de li herêma Zapê, saet di navbera 14:00-16:00 de li herêma me ya Gare geriyan û keşif kirin.

Ayrıntılar

Yayınlandı: 03 Ocak 2014

Devamını oku …

Nav û Paşnav: Mehmet Şîrîn Cebe
Navê Kod: Akîf Doxan
Cih û Dîroka Ji Dayikbûnê: Mardîn
Cih û Dîroka Şahadetê: 13 Çile 2013 Niseybîn Mêrdîn

Belê, me doh li nûçe guhdarkir ku Heval Akîf di 13’ê Çile ya 2013’an de, li navçeya Nisêbînê di encama şerekî giran de, li hember artêşa Tirk, saetekî bi berxwedaniyeke mînak, şehid ketiye û ew jî derbasî nav sitêrkên asîmanan bûye. Heval Akîf di fermandariya eyaleta Mêrdînê de cih digirt û ji ber ku eyalet baş nasdikir, xwediyê xebatekî pir sekeftî bû. Ev sala derbasbûyî, heman demê fermandariya herêma Bagokê jî bû. Bi qasî ku min Heval Akîf naskir, çend rastiyên heval ez di xwazim binivîsim. Ew jî wek gelek têkoşerên azadiya Kurd û Kurdistanê, ku bi fedakariyek mezin heya îro ku bi qehremantî çû şehadetê, deynek li ser milê me hişt. Bêguman bi çend xetik nîvîs nivîsandin, em nikarin deynê wan ê li ser milê xwe bidin. Biqasî ku nivîsandin, dem kurt tol ji dijmin rakirin, pewist e, xebatê hevala ku heya cihekî anîn û birina serkeftinê, armanca wan pêkanîn, erkê me hevalên wan e. Dibe ku erkên herkesî ku dibêje ez mirov im ku li hember van kesên ku xwe ji bo azadiya mirovatiyê, fedadikin, birêzbin û wan bidin jiyankirin. Lê herî zêde hevalên ku bi wan re şoreşgeriyê dikin, ew berpirsyar in ku wan rast jiyankin û bidin jiyankirin. Ji ber ku herî baş jiyan û rastiya mirovekî anîna ziman, ancaq hevalên ku bi wan re di zorî, zehmetiye de jiyankiri be, dikare rast û baş bîne ziman. Bêguman berpirsyariya mirovekî li hember mirovatiyê jî, vê ferz dike ku mirov mêrxasî û paqijiya van têkoşeran jiyanke û bide jiyankirin.

Belê, min Hevalê Akîf Mêrdîn, sala 1999’ê li herêma Gabar dît û naskir. Heval Akîf ji gundê girêdayî Midyadê, Hêştirekê bû, lê bi malbata xwe re koçî navçeya Nisêbînê kiribûn. Dema ku min ew dît, wê demê ji qada Serok APO dihat û wê biçûna eyalate Mêrdînê. Ew jî di nav koma ku bi Heval Huseyîn re ku ji Kongra PKK’ê ya 6 mîn de hatibûn eyaletê. Bihar bû, dawiya meha Adarê bû, her çi qas carna baran dibarî jî, lê şînkayî û kulîlkên behîva, çiyayê Gabarê xemilandi bû. Ev xweşikbûna Gabarê di serî de, Heval Akîf û tevayê hevalên ku nû hatibûn Gabarê, pir kêfxweş kiribûn û moral dabû hevalan. Wek tê zanîn Rêber APO di 15`ê Sibatê de hatibû girtin û tevayê gelê Kurd û gerilayên Kurdistanê bi rihekî fedayî têkoşînek li hember vê Komployê didan. Tevayên têkoşerên Rêber APO xwe pêşniyarî çeperê herî pêş dikirin ku çalakiyên fedaî jî têde, li dijî vê êrîşa hovane ya navnetewî bisekinin. Ev koma dawî hatibû jî, bi vê xwestek û germahiyê hatibûn. Heval Akîf jî yek ji wan hevalan bû ku bi girtina Serokatiyê hêrs bûbû û wek fedaiyê Rêber APO , dixwest ku xurt tevlî vê pêvajoya şer bibe. Li ser vî bingehê wî xwe pêşniyarî eyaleta Mêrdînê, çeperê herî pêş kiribû. Heval Akîf bihara 99’an piştî çend roj li Gabar, li cem me ma, piştre bi Heval Huseyîn re derbasî eyalata Mêrdînê bû. Heval Akîf demek dirêj û xebatekî serkeftî li vê eyaletê meşand. Ji ber ku gelê herêmê baş nasdikir û dihat hezkirin. Têkiliyên fireh bi gel re danîbû û xebatên xwe berfireh kiribû. Demek şunde, ew carek din derbasî qada Başurê Kurdistanê bû, piştî tevlîbûna perwerdê, ew ji bo xebatên civakî yên li Tirkiyê û Bakurê Kurdistanê dimeşin hate vesazkirin. Demek dirêj ev xebat li herêma Kelareşê ya ku di navbera Urmiyê û Wanê de bû, bi bandorî meşand. Jixwe heval di rêveberiya wê herêmê ya herî jor de cih digirt û berpirsyariyek mezin jî li ser milê xwe bû. Biqasî ku min ji hevalên di wê xebatê de pê re dixebitîn bihîst, Heval Akîf ji metropolên Tirkiyê heya Kurdistanê, tevger kirinek xurt di nav gel de çêkir û gelek ciwan tevlî rêxistinê kirin. Ji vir cardin tê Başurê Kurdistanê û li vir perwerdeyek din dibîne. Piştî demek li Başur dimîne, ew bi pêşniyar û daxwaziyek mezin, dîsa dixwaze here eyaleta Mêrdînê. Heval Akîf carak din di sala 2010’ê de, ji ser Rojavayê Kurdistanê re berê xwe dide eyaleta Mêrdînê. Ji destpêka gihiştina eyaletê heya ku şehîd ket, di sêyemîn fermandariya eyaleta Mêrdînê de cihê xwe digirt. Bi giranî xebatê xwe li derdorê Nisêbîn, Midyad û çiyayê Bagokê dimeşand. Heval Akîf gelê van herêmê û erazî tev, pir baş nasdikir û bixwe bawer xebatê xwe li vir dimeşand. Heval Akîf hem ji xebatê parastina cewherî ya eyaletê berpisyar bû, hem jî ji xebatên giştî berpisyar bû. Ji bihara 2012 ve, heman demê fermandariya herêma Bagokê jî dikir. Ji dema ku em gihiştin qada Botanê û heya niha, ji ber ku ew girêdayî me bû, min xebatên wî ji nêz de şopand. Divê salê de herêma ku herî zêde çalakî lê çêbûn, dibin berpirsyariya Heval Akîf de ya Bagokê bû. Rexmê ku hejmarek kêm heval li herêma wî hebûn jî, lê dîsa li gor derfetên xwe, gelek çalakiyên baş kirin. Bi rê qutkirinê, bandor li ser herêmê çêkirin û pêşveçûnên rêxistinê bi gel re parkirin, mamosteyê perwerda Tirkî didin, girtin û qewitandina wan, herî zêde li gel Heval Akîf ev xebat serkeftî hat meşandin. Di vê demê de herî zêde li herêma Heval Akîf perwerda Tirkî hat seknandin û daxwaziya zarok û xortên Kurd a perwerda zimanê dayîkê dîtin, bi xebatên wî pêşket. Yanî xebatê Heval Akîf, yê li hember qirkirin û tunekirina çand û hebûna Kurd, xebatek serkeftî meşand û pêşya vê van polîtîqayên qirêj tim wek astengekî sekinî.

Belê, Heval Akîf zarokekî herêma Torê bû û bi fikrê Apocîtiyê, ew di nav malbatekê welatparêz de mezin bûbû. Malbat û derdorên wan, wek ku di nav têkoşîna serhildana, Mala Haco ya Elîkê Betê de cih girtin, li gel têkoşîna PKK’ê jî cihê xwe pir zû girtin. Ew zarokê nav van serhidanên ku li Bagok û derdorê wê jiyan bûne, ji dayîk bû û li vir mezin bû. Belê, ew şopdariyê kalkê xwe yên serhildêr bû û bi ronahiya PKK’ê re wî çavê xwe li cîhanê vekiribû. Serhildana gelêrî ya bi welatparêziya PKK, destpêkê li herêma wan destpêkirbû. Ew zarokê dîtina serhildan û berxwedana gelê Nisêbînê bû. Êrîşa hovane, qirkirina ku dewlata Tirk li ser gelê Nisêbînê meşandibû jî, wî bi çavê xwe dîtibû. Jixwe tiştê ku Heval Akîf xiste nava gerîlayên Kurdistanê ev dîroka bi êş û xweşî bû . Rastî jî me di tevayê xebat û têkoşîna wî de dît ku çiqas bi nirxê gel, şehidan, Serokatiyê û yê hevaltiyê ve girêdayi ye, ev yek baş dihat dîtin. Têkoşîna wî tim ji bo ku van nirxan mezinke û wan biparêze bû. Heval Akîf di hevaltiya xwe de jî, paqij û dilpak bû, tu heval jê aciz nedibû û bi fedekariya xwe ya mêrxasî, heval li derdorê xwe dicivandin. Jixwe ku ev nebana, li hember ewqas êrîşên artêşa Tirk a li ser wan, berovajiyê vê ew li Bagokê ewqas serkeftî nedibûn. Ji ber ku baweriyek xurt bi xetê û hevalan hebû, ev êrîş berteref kirin û bandora rêxistinê tim li herêmê parast. Çend car min pêre bi cîhaza mezin axift û min nêrînên wî li ser herêmê û giştî pirsî û girtin. Tim nirxandinên xwe pêgihiştî bû û biqasî ku nêrînên wî ji bo tevayê herêman ronahîbûn, ewqas jî li hember Serokatî û şehidan jî rexnedana xwe jî dida.

Berxwedaniya wî ya herî dawî jixwe nîşandide ku ew çiqas, mêrxas û fedaiyek gelê Kurdistanê ye. Tenê li gor me li radiyo guhdar kir, bi tena xwe, li hemberî dorpêçkirina, bi hezaran leşker, polis û xayînê dewlata Tirk, saetekî li berxwedaye. Berxwedana wî ya giranbiha, ewê bibe ronahiya azadiyê, ji bo mirovatiyê. Tu car ciwan û gelê Kurdistanê wê vê ji bîr neke û cihê wî wê vala nehêle. Bi salan, wî ji bo vî gelî azad bike, di nav ewqas zorî û astengiyan de, têkoşîneke lehengî meşand. Ew tu car ji bo xwe nefikirî ku bi xwe bijî, tim ji bo gelê xwe û mirovatiya azad û bingehê serxwebûnê, xebitî û têkoşîn kir. Heval Akîf çima bi xwe çûye Nisêbînê? Min hêj baş fam nekirye. Rastî jî hevalakî wek Heval Akîf di fermandariya eyaletê ya jor de, pêwîst bû neçûbana wir. Ev mijarek rexne û rexnedanê ye, ji ber ku ew nasbû û dijmin jî ew baş nasdikir, hevalak din rêkirin bêhtir rast bû. Hevalê wek wî pêgihiştî, ji bo têkoşîna azadiya gelê Kurd, pêwîstbû ku xwe biparêsta. Lê dema ku ji bo karekî pîrozbe û pêwîst be, tev fermandarên HPG fedaî ne û pêwîst e ku di dema xwe de erkên xwe bînin cih. Jixwe em tev jî ji bo azadiya mirovatiyê derketine serê çiya û me hertişt daye berçavên xwe, tenê bila gelê me azad bibe. Xuya ye ku Heval Akîf jî, armanca wî çi xebat be, em heya niha nizanin, lê tiştê diyar ev e ku ew bi armanca têkoşîna azadiyê çûye wir. Di dawî de ez vê dibêjim ku ew berxwedanî û fedakariya Heval Akîf a bi salan, emê tu car ji bîr nekin û heya armanca wî em bînin cih, emê bênavber tekoşîna azadiyê bidin. Biqasî ku tola wî emê ji wan leşker û polisên Tirk ên hovane rakin, armanca wî ya serxwebunê jî wê erkê me yê yekem be. Ronahiya fedakarî û berxwedaniya şehîdên me, vê yekê ji bo me emirdike. Hevaltiya rast jî ev e ku di ronahiya şehidan de têkoşîn domandine. Careke din ez soza xwe ya girêdana nirxên şehîdan tînim ziman û têkoşîna min wê ji bo armanca wan anîna cih be.

Heqî Mardîn

Ayrıntılar

Yayınlandı: 27 Aralık 2013

“Destpêkê li jina bidin, bikujin,“ berhemê hişmendiya kapîtalîzmê ku hovîtiyê rewa dike, ancaq bi kuştina jinên azad bidawî bibe.

Îro bi serê sibihê re bi nûçeya lezgîn ku di radyoya dengê Kurdistanê de hat dayîn, şehîdbûna hevala Sakîne, Fîdan û Leyla, ku bi şêweyekî hovane li Parîsê pêkhatiya, me guhdarkir! Em di serî de vê êrîşa qirêj a hovane lenet dikin.

Ev êrîşa hovane, tenê ne li ser sê siyasetmedarê gelê Kurd e, li ser tevayî gelê Kurd û mirovatiya azad e. Ev qirkirina ku li paytexta Fransa, Parîsê pêkhatî, tenê ne kiryarê dewletekê ye. Wek qomploya navnetewî ya li ser Serokê gelê Kurd, Rêber APO ku hat kirin, ew jî ewqas girîng û bi hêzên navnetewî hatiya meşandin. Baş agahiya me ji vê qirkirina hovane ku çêbûye, çawa pêk hatiye, heya niha nîne. Lê tiştê diyar eve ku di navenda Ewropa de, bi şêweyekî dizî û bi çekê pêşketî, pirofesyonalî bê ku kes bibihîse, pêkanîn. Karê rêxistiniyeke navnetewi ye. Qaşo Parîs navendeke Demokrasî û pêşketinê ye, lê her kesî dît ku qirkirina herî qirêj û hovane, li hember mirovên azad û azadîxwaz hat kirin. Mirov ji kîjan aliyî ve bigre dest, ev şerma ku mirovatî dixe bin erdê, li navenda kapîtalîzmê, navenda Parîsê cihê herî bi tevger pêk hatiye. Serdema em tê de ne, ya vê demê qirkirina bi vî awayî, pir manîdar e û bi serê xwe rastiya vê hovîtiyê derdixe ber çavan. Di rojeva gelê Kurd û cîhanê de, hevditinên ku bi Rêber APO re çêdibin û hêviya ku pirsgirêka Kurd bi şêweyeke dêmokratîk û aşîtiyane çareser bibe heye, ev êrîşa hovane pir balkêş e. Lê belê wek gelek car ku di dîroka PKK’ê de hat dîtin, demê ku pirsgirêka Kurd dikeve nîqaşê, ku bi aşîtyane bê çaraserkirin, ji aliyê Gladyoya derve û ya hindir, dewlata kûr a Tirk ve tê sabotekirin. Dibe ku di nîqaşên vê pêvajoyê de tiştekî erênî nebe jî, nediyar e, lê tê xuya kirin ku nîqaşên aşîtiyane jî ji bo gelê Kurd zêde tê dîtin, ji aliyê xwînmijên Kurd û Kurdistanê ve.

Mijarek din ew e ku çima ew heval hatin hedef girtin? Heval Sakîne qadroyê destpêka derketina PKK’ê bû û di kongra yekem a damezirandina PKK’ê de cih girtibû. Ji destpêka tevgera Apocî heya niha, ew li her cihî, parêzvanê fikra xeta tevgera Apocîtiyê bû û berpisyar bû. Ev temsîlî di kesayeta xwe de, li zîndanê, Ewropa, Rojhilata navîn û nav PKK’ê de jî, xeta azad û serbixwe, tim parast û bi pêşxist. Yanî bi tevayê hêza xwe parazvan û tekoşereke xeta fikra azadî û serxwebûna Kurdistanê bû. Ew tim têkoşervaneke azadiya jinan bû, parêzvan û pêşxistina nirxê rastiya dayîka Neolitîkê bû. Heval Sakîne di demên dawî de ev têkoşîna birûmet li navenda kapîtalîzmê, Ewropa dimeşand. Em berdin têkoşîna fikrê Apocîtiyê li Ewropa meşandin û belavkirin, xwe li hember helandinê parastin bi serê xwe, fedakariyek û wêrekbûneke mezin tê xwestin. Heval Sakîne bi salan li van qadên navenda kapîtalîzmê ya helandina mirovatiya azad, li hember têkoşîn da û cewherê xwe yên PKK’yîbûnê parast. Biqasî ku ji bo Kurdistan û tevayê gelan, azadî û wekhevî dixwest, têkoşîna wê dida, ewqasî jî ji bo yekîtiya jinên cîhanê û têkoşîna hevpar a azadiyê jî, ristek mezin dileyîst. Ew bi fikrê Rêber APO yê li ser jinê ku ji dema neolitîkê digire û heya îro ku çiqas jin di bin qirkirinê de ye, pir bawer bû û li gor vê perspektîfê xwedî têkoşîneke giranbihabû. Belkî ji bo vê, ew hat hedef girtin û li ser ew hişmendiya kapîtalîzmê ya ku gotiye ”Destpêkê, li jinê bixin” vê carê li ser sê siyasetmedarên jinên Kurd meşandin. Ji ber ku herî zêde hevala Sakîne li dijî vî hişmendiyê ku dibêjin, destpêkê li jinê bide derdiket û têkoşîna birûmet dida. Ji ber vê em dibêjin ku ev êrîşa hovane, ne ji rêzê ye û ne bi derfetê dewletekî tenê hatiye pêkanîn.

Belê, cihê Hevala Sakîne di nava tevgera PKK’ê de jî pir bi wate û bi mînak bû. Rastî jî bi danûstandinên rêxistinî û pir kûr, rêzgirtinek mezin li hember hatibû çêkirin. Cihê ku ew diçûyê, heval li hember diketin rêzgirtinekê bi hirmet û herkes li bendî axiftina ku ji devê wê derkeve û disekinîn. Ew bixwe pir dilnizm û xwedî jiyanek hevpar bû, lê sekna wê û axiftinên ku ji devê wê derdiketin, hemû nirxê pîroz yê mirovatiya azad bûn. Gelek cara ez jî rastî van dewlemendiyê ku bi Heval Sakîne re hebûn, hatim û min pir hêz ji nêrînên Hevala Sakîne girt. Di sala 1971’ê de di nava şoreşgerê Tirkiyê de cih girtibû û bi tercîha xwe azadîxwaziyê, xwedî têkoşîneke hêja bû. Ew jî wek Hevalê Cuma, Abbas, Karasu, Fuat, dema ku min didît! kêfxweşî û tenê ez li bendî axiftinek ku heval bike bi sebir disekinîm. Ji ber ku ew xezîneya kesayeta azad û fikrên serbixwe bûn, û tim perspektîfê azadî û serxwebûnê bûn. Van kesê temenê wan gihiştiye 60 û derbazkirye, lê ev jiyana xwe tev ji bo azadî û wekheviye mirovatiyê dane û xizmeta vê kirine. Ew Hevalên Rêber APO, yên ciwantiyê bûn û tu car lê îxanet nekirbûn, tim di çarçoveya perspektîfên Rêber APO de, xwedî xebatek mezin û fedakariyek giranbihabûn.    

Belê, Hevala Sakîne jî nirxekî pîroz yê berhemê nirxê Rêber APO bû ku bi van nirxê hevaltiya rast hatibû xuliqandin. Heval Sakîne herî dawî ku min dît, serê bihara sala 2012’ê bû, du cara hat Ocaxa PKK’ê cem me, her du cara jî bi me re axifî û nêrînên xwe yên li ser pêvajo, dîrok û li ser Rêber APO bi dewlemendî bi me re parvekir. Rastî jî Heval Sakîne di çarçoveya parêznameyên Rêber APO de, pir kûr û fireh xwedî nêrîn bû û bi kurtayî bi me re parvekir, em jê bandorbûn. Bi giranî li ser rûyê qirêj yê kapîtalîzmê ku çawa li ser civak û kesayeta azad, bêbextî û hovîtiyek mezin dimeşîne, bi nêrînek zelal bi me re nirxand û di vî warî de fêmkirina xwe parvekir. Dîsa pergala kapitalîzmê ku bi pir reng û pir şêwazan, li ser jinê bi armanca qirkirina jina azad, dimeşine. Ji van parvekirinan û nirxandinên wê yê kûr ne pêkan e ku mirov hestiyar nebe. Bi taybet jî rûyên kapîtalîzmê yên ku nayên dîtin, bi çend qilifa xwe vedişêre û civakan bi dagirkeriya xwe ve dimeşîne, rûyê wê qirêj di derxistina holê de têgihiştîbû. Jixwe ev rastiyên ku wê dîtibûn û li dijî wan têkoşîn dida, wek Rêber APO, ew jî bû hedefa êrîşên gladyoya kapîtalîzmê.

Nêzîkbûneke Heval Sakîne ku em pir pê bandor dibûn jî, di wê temenê xwe yê mezin de jî pir zindî û zîrekbûna wê bû. Rastî jî ew ciwantiya destpêka PKK’ê, hêjî di kesayeta xwe de diparast û dida jiyankirin. Carna dibû mijara henekan, hevalan digotin , “ev heval tu car pîr nabe, tim ciwan e”. Ev rastiyeke Hevala Sakîne bû ku ew hestê ciwantî di dil û mejiyê xwe de jiyan dikir. Ew li kû ba, tim serê sibehê spora xwe dikir û fizîka xwe jî wek ciwanekî diparast. Axaftina ku tê gotin, “PKK bi ciwantî dest pêkir, wê bi ciwanî jî serbikeve”di kesayete xwe de jiyan dikir. Guman tune ye ku ev êrîşa hovane bi destê Tirkê sipî ku di tunekirina gelê Kurd de, tim qirkirin meşandine, hatiye kirin. Bêguman destê gladiyoya derve têde heye, lê dewlata Tirk wek piyon hatiye bikaranîn. Kê ev êrîşa hovane kiribe, ez sedcarî nalet û şermezar dikim. Lê ez baş dizanim ku bi nalet û şermezarkirinê, em nikarin erkê xwe yên hevaltiya şoreşgerî li hember van hevalan bicih bînin. Enceq em têkoşîna wan a azadî û serxwebûnê bi xurtî berdewam bikin û armanca wan bînin cih, mirov dikare layîqî wan be. Tol rakirina wan, ew e ku em dijminê azadiyê bişkênin û ala zaferê bilind kin, wê viha pêkan be. Soza me ya ji bo van hevalan jî ew e ku emê li du şopa wan têkoşîna azadî û serxwebûnê heya dawiyê bimeşînin. Ev nirxê pîroz parastin û bilind kirina wan, erkê me yê bingehîn e. Kesekî/ê ku van nirxan nebîne û neparêze, bila ew ji mirovatiya xwe guman bikin. Dewlemendiya mirovatiya azad, rastiya jiyana van şoreşgerên mezin e. Cardin em vê êrîşa hovane ya li ser van nirxên pîroz, ê gelê Kurd û mirovê azadîxwaz, nalet dikin û di têkoşîna li dijî vê hovîtiyê de serkeftinê dixwazin.

Silav û Rêzên Şoreşgerî

Heqî Mardîn

Ayrıntılar

Yayınlandı: 27 Aralık 2013

Rojekê havînê bû em ê biçûna peywirekê, du heyv bû ku qet şekirê me nema bû. Hevala Rojînda got; dema ku hûn zivirîn bi xwe re şekir bînîn, ez ê helaw çêbikim. Piştî em zivirîn û di nav çiyayên Çiravê yên asê û bilind de ber bi nokteya xwe ve hatin, ji girekê dengê teqandinekê hat! Piştî em gihan cihê xwe hevalan got; heval çûn kemîn daynin. Me, bê dengî û tarîtiya şevê diçirand û em diçûn girê ku heval li wir bûn. Wê demê Hevala got, Rojînda Şehîd ket… Lê di nava barê me de tişta ku hevala Rojînda xwestibû û negihabûyê- şekir jî hebû…

Pir car rondikên çavan, zimanê êşên bê deng in. Ew hişê min ku bi bîranînan ve tijî bû û qareyên ku di hafiza min de zindî dibûn, rondikên min bi ser rextê min de danî. Rûyê hevalên min ên şehîd dihat ber çavên min. Ên ku diçûn ji her kes û tiştan re meydan dixwendin. Hin caran di berbanga sibê de, hin caran di dawiya rojê de, bê dem û zû ji nava me vediqetîn û diçûn. Ew hebûn, rûmet û sedema jiyankirina me ne. Her gavê li çiya pir tişt li şûna xwe dihêle. Dem wek avek bi coş diherike û jiyan dewam dike. Lê tişta ku nayê guhertin ew rûyên hevalên me yên şehîd in.

Botan; azadiya ku tê hîs kirin e, welatê lehengan, çeperên şervanan û kulîlka min a îsyanê ye… li ser Botanê nivîsandin cesaret dixwaze. Ji ber ku ji fêmkirinê wêdetir, hîs kirin esas e… Li beramberê rastiya Botanê efsûna gotinê xirab dibe. Ked, giyana azadiyê û dilên berxwedêr di mejiyê me de hatine neqişîn. Lê mixabin hê ev bihûşt ku di bin dagirkertiyê de ye, ji bo em azad bikin, me serê xwe di riya evîna jêneger de da…

Dilê Botanê yê cesur gotinên hevalê Adil, ên “Şehîd Namirin,” “Bijî Serok Apo.” Hevalê Hemze Erkendî bi kenê xwe “silavên min bêjin” bû.

Botan, “Bêhna Şehîdên Bihûştê, Bêhna lehengên Gabarê ye”…

Mirov li Gabarê dengê lingê Egîd û şopa Erdal dibîne.

Pir car li Botanê jiyan, zanîn û fêmkirin nîne, hîskirin e. Lewma ji bo şoreşgeran jiyankirin, ji hevalê xwe tiştek girtin û dayin jiyandin e. Tu êdî aîdê xwe nîn î, her tiştên te yê şehîdan e. Hêvî, bêrîkirin, xeyal her tim barê rêwiyên vî rêyê ye. Rêya şoreşê dirêj û barê rêwiyan giran e. Ji xwe şoreşgertî zehmetiyan bi hêz pêşwazîkirin e. Ev rê bê bidawî û bê sînor e. Gerîla di qada şer de xwe bi baweriyeke bê dawî xemilandiye, şovalyê esas û evîndarê azadiyê ye… dema ku tê gotin Çiyayê Botanê tişta ku herî destpêkê tê bîra mirov gerîla ye. Her tişt bi dara jiyanê ve di tehma dilopeke avê bi niqutandina azadiyê ye. Ji bo wê her gavên gerîla hêza xwe ji êşên wê digre. Çav, di pêşerojê de hêviyên xwe yên di aso de xeyal dikin… Ev tablo berhemekê bêmamend e(bêemsal), hemû rengan dibîne, bêhnan digre û xeyal dizivirin rastiyê. Lewma di Pirtûkên Pîroz de tê gotin; ku jiyan ji Cûdiyê Mirada dest pê dike û tofan li wir bi dawî dibe. Waye piştî sed salan, li Qontarê Cûdî û di kûrahiya Besta de, di axa Gabarê ya nazdar de bi vîna xwe ya tazî disekinin. Ji ber ku ev welet, welatê wan e.

Min bi vê bîranînê dest bi nivîsa xwe kir. Lê ez bi atmosfera bîranînekê bi êş bidomîn im. Dema ku min xebatê eniyê dikir, ez ji hevalan veqetîm, hevala Dîdar ji min helbestek xwestibû. Ji ber ku helbest ne li gel min bû min nedayê. Min jê re gotibû dema carek din em hevûdu bibînin ez ê ji te re helbestê bînim. Dema ku me dê hevûdu bidîtana min helbesta xwe xistibû berîka xwe ya çepê û ez li benda hevalan bûm. Heval hatin, di nav wan de hevala Dîdar nebû. Bê ku ez bipirsim, hevalan got, Dîdar şehîd ket. Wê demê bi aliyê min ê çepê re ew helbesta di berîka min de jî digirî…

Çîroka vê helbestê

Gelo ez behsa te ji kê re bikim..

Gelo ev dilê vê demê ku bûne kevir,

Wê karibin çîroka vê helbestê guhdar bikin?

Ev şervanên mezin ku di nava rûpelên dîrokê de Jiyana Zêrin bi cih kirine wê karibin binivîsin?

Botan bûye cihê hestên xwe tevlîkirina Med –Cizîrî

Lewma divê çîroka gerîla ne dirêj be, lê baş bê nivîsin…

Di kesayeta hemû şehîdên Botanê de ez hemû şehîdên şoreşê bi rêzdarî bi bîrtînim.

Hezar silav li wan lehengên nemir ku bi jiyana xwe rêya me ronî kirine.

Piştî pevçûnên germ..

Me qovanên fîşekên vala kom dikir…

Kî dizan e?

Dibe ku lîstoka me ya mezin ev be…

“Dibe ku ev jî lîstoka me ya zarokatî

Ya xizaniyê be”

Îskan AMED

2005/Gabar

Ayrıntılar

Yayınlandı: 27 Aralık 2013

Tiştê me di vê mijarê de bi ser xistiye ev e. Em jinê cidî digrin. Jin hindekî xwe fêm dike û xwe nas dike. Me nêzîkbûnên zilam ên kevneşop, çewisînêr û diperçiqîne asteng kir û sekinand. Tu caran êdî nikarin zextan pêk bînin. Her çi qasî di cewher de veguherîneke mezin nejîn jî, di nava jiyana partiyê ya bi rêpîvan de nêzîkbûnên taybet di nava civakê de derbas dibin nikarin bidomînin. Em nikarin vê gavê qezencên mezintir soz bidin. Ez rewşê zêde bêhêvî nîşan nadim. Ji bêhêvîtiyê wêdetir, ez bawer nakim ku ev zêde hatibe nepixandin jî. Bi taybet di vê pêvajoyê de çareseriyeke bingehîn nabe. Pêwîste ji bo jinê pênaseyeke rast were dayîn. Ango ji bo gavavêtina wê yekser nêvengeke azad were pêşkeşkirin. Bi heman rengî ve ji bo zilam jî pêwîste pênaseyek were dayîn. Pêwîste em wî jî ji bo çareseriyê daynin cihekî ewle.

Hezkirin rastiyek e ku her diçe mirovan mezin dike. Bûyera hezkirinê di mercên Kurdistanê de –ev heman tişt ji bo Tirkiyê jî derbasdar e- pewîste rast were bidestgirtin û were pêşxistin. Di vê mijarê de gelek karên ku werin kirin hene. Encameke girîng ku ji tiştên me diyarkirine derdikevin, kesayet hêza xwe ne ji bo hev û hevqezenckirinê ji bo ezeziyên xwe û azweriyên xwe têr bikin bi kar tînin. Li ser vê bingehê têkîlî tên pêşxistin. A rastîn, pêwîste ku em têkîliyan li hemberî erkên erênî yên bingehîn ku di cewherê wê de hene qezenc bikin. Tiştê li ser hemû têkîliyên me serdest e ev e. Bi taybetî pêwîste mirov cih bide bûyera hezkirina xwedî nirx. Ew rêhevalên ku dikarin vê bikin, dikarin bi ser bikevin û xwe bidin qebûlkirin. Li ser vê bingehê ji ber ku hem mamoste û hem jî şagirtên hev in, di xwedayîna qebûlkirinê de zehmetiyê nakişînin. Em jiyana baş ji vî alî ve qezenc bikin. Ger hun li ser vê bingehê hev qezenc bikin, partî bi we re ye, bi rastî pêwîste ku hun bawerbin ku we hev bi vî rengî qezenc kiriye. Ger hun wiha nebin partî we qebûl nake. Hun li ser vê bingehê qezenc bikin, dê partî qezenc bike, gel qezenc bike, ev yek jî qezenceke herî baş e.

Hezkirinên min, qasî ku piştgiriyê bide rizgariya gelê min xwedî nirx in. Azweriyên min, qasî hêzê bide partiyê xwedî nirx in. Ew azweriyên ku vî tiştî dixe zehmetiyê bila bimirin. Sempatiya ku vê dixe zehmetiyê bila tune bibe. Ez dibêjim, bila ev hemû ji min dûr bin. Helwesta exlaqî ev e. Hunê ji bo çi nekaribin vê helwestê nîşan bidin? Ji bo çi em xwe li ser vî bingehî perwerde nekin? Ma mêrxasî ne ev e? Gelo li ser vî bingehî hev ecibandin û qezenckirin ne riya herî bi namus e? Gelo ya rastî gotina, “min te ji bo xwe kire yar, ez çar bi çar serdest im” e? Kêfxweşiya di vir de çi ye? Di şûna bi vî rengî de, vê jiyanê qet nejîn hîna baştir e.

Em ji bo nêrînên PKK’ê yên di vê mijarê de hûrbûnê û berhemdariyê didin qezenckirin. Nêzîkbûneke partî ya gelekî diyarker derdikeve rastê. Pêwîste jiyaneke partiyê ku hun bi qasî jiyana xwe pê ve girêdayîbin hebe. Tevlîbûna we ya ji bo doza gelan, weke rêhevalekî helbet baş bûye. Jin xwe azad hîs bike û bide hîskirin, di nava refên me de tevlîbûnê çêbike baş e. Pêkanîna me ya vî tiştî biçûk nayê dîtin. Ev bêguman destpêkeke girîng e. Em bi hev re ne, lê belê her tişt nehatiye çareserkirin. Lê belê ger em hewldanên xwe kûr bikin, her dem hêman û armancê nêzîkbûnê ji bo pêşerojê bînin ber çavên xwe, emê di vê hevaltiya rê de kesayetên birûmet biafrînin û hev qezenc bikin. Ev piştgiriyeke ku gelê me pêwîstiya xwe gelekî pê heye. Ji bo çareseriya pirsgirêkên ku me diyar kiriye jî, ev bingehek e. Pêwîste ku hun baş bizanibin, dema ku me çareseriyeke bi vî rengî di nava partiyê de pêk anî, emê bikaribin vê pêl bi pêl li hemû civakê jî belav bikin.

Ji bo çareseriya di nava partiyê de were pêkanînin, di rastiyê de em gihiştine hêza ku ev li ser civakê serdest bibe û bi wê jî gav werin avêtin. Ên din pirsgirêkên teknîkî ne. Pirsgirêkên weke pêkanîna teknîka zanistî, pirsgirêkên ku em tê de zêde zehmetiyê nakşînin û dikarin pêk bînin in. Bi ser xistina şoreşeke bi vî rengî ve, qasî ku ji bo pirsgirêkên serdema me çareseriya herî baş tê dîtin, li hemberî neçarbûna balkêş ku kapîtalîzma emperyalîst ferz dike, PKK jî bi jinê re nêzîkbûneke ku çareseriyê tîne bi pêş dixîne. Ev çareserî, nêzîkî çareseriyeke ku hetanî niha sosyalîzm negihiştiye heta dereng xistiye, zêde ber bi zelaliyê ve nebiriye. Ger kêmasiyên me hebin, emê çareser bikin. Ji bo vê jî ne kesekî hêrs bibe, ne xwe tengavbûyî hîs bike, ne bibêje rûbirûyê xiyanetê hatime, ne jî zêde hêvî bike ku were qebûlkirin.

Rêhevaltiya di tekoşînê de xwedî rêgezekî ye ku bi girêdaniyên bêmiriniyê ve dimeşe. Ji bîr nekin ku rêhevaltiyên herî birûmet ên ku li ser vî bingehî bi we re ne, yên ku hezkirinên wan herî mezin bi we re ne û ev jî her cureyê hezkirinê û kêfxweşiyên kesayet birûmetir e. Bi wî rengî ye ku çavkaniya hezkirin û kêfxweşiya takekes, ev partiyek dibe, hemû gel dibe, hemû mirovahî dibe, dema ku hun serdestî van hemû tiştan bibin wê demê rûmeteke we ya jiyana takekesî dê çêbibe. Berovajiyê vê nêzîkbûna ku emperyalîzm ferz dike ye. Ev nêzîkbûn mirovahiyê înkar dike, gelan ji her cureyê nêzîkbûnên rizgarîxwaz tune dihesibîne. Ew bilindbûna azadiya takekes, ji rê derketin û lawirbûna ku emperyalîzm diafrîne hê ji niha ve tê zanîn ku dawiya dinyayê tîne. Pergala kapîtalîst, emperyalîst li ser vî bingehî dawiya dinyayê tîne. Têkîliyan weke lêmonê guvaştiye. Weke mirovahî guvaştiye, ava wê derxistiye û avêtiye aliyekî. Vê pergalê mirovahî tune kir.

Sosyalîzm tam di demeke wiha de xwedî li mirovahiyê û jiyanê derdikeve. Ji sedan salan hetanî niha gelek ol derketine holê. olan xwestin li hemberî lawirbûnên bi vî rengî xwedî li mirovahiyê derbikevin. Niha jî dixwazin xwedî lê derbikevin. Gelo ma ev yek pêwîst e? Yan ji dinyaya bêşerefan, bêaran ên ku îşkence dikin û kirêtiyan dikin rizgarnebûna me ya ji wan, hîn baştir e? Ez bawer dikim, hêviyên we hene û hun dixwazin di nava feraseteke baş de bijîn. Heta ez ji vê ewle me. Di vê mijarê de di asta niyet de mirov nikare tu qisurekê layiqî we bibîne. Lê belê ji bo ku niyetên baş pêşçav bibin, pêwîstî bi nêzîkbûneke wiha û şerê wê heye. Mirov nikare bi niyetên xwe weke dixwaze bijî, tenê dema ku pêwîstiyên jiyanê hatin bicihanîn dikare vê yekê bi ser bixe. Em jî şerê vê didin. Ji bo ketina bi hezaran salan, bi dîroka kurt a partiya me ve bersiv dayîn hêsan nîne. Bi feraset, bi sebir û ya herî girîng jî tekoşêr bin.

Pêwîste di vê tekoşînê de jin jî cih bigrin. Em bi wan re rêhevaltiyê kûr bikin û tiştê ku wan wenda kiriye, di vê pêvajoya rêhevaltiyê de careke din bi wan bidin qezenckirin. Dîsa taybetmendiyên ku zilam weke zêdebûnekê dibîne, yên ku ji pergalên çewisînêr û dagirker mane, lê belê ji aliyê partiya me ve nayê qebûlkirin, derbaskirina wan tiştan armancên partiya me ne. Bi hemû hebûna xwe ve em şer bikin ku bigihên wê. Ew doza pîroz a ku em dibêjin bigihêjinê, li ser bingehê bi destxistina serkeftinê, çi ji destên me tê em pêk bînin. Ev ji bo me gelekî pêwîst e û em milîtanên vê riyê ne. Ji bo me çi kêfxweşiyeke ku me ev rê girt û em bûn şervanekî baş ê vê riyê.

Ez wisa bawer dikim ku milîtanên me yên birûmet zêde di zanebûna wê de nebin jî xwe di riya jiyana pîroz de balkêş feda kirin. Baweriya xwe bi wê roja ku şeref, rûmet û hezkirin dê çêbibe anîn, radestî pergala kirêt û koledar nebûn. Dema em di vê mijarê de rojên destpêkê tînin bîra xwe, em ewle ne ku dê ev yek wiha be. Gerîlayên me yên ciwan, hezar caran jiyana ku pergala sexte ferz kiriye nehlet lê anîne. Ev dozeke mezin e û girêdana zanebûna wan bi vê armancê ve misoger e. Emê bi bîranînên şehîdan ve girêdayî bin. Jixwe ev tevger jî, weke pêwîstiyeke bi girêdaniya wan ve tê pêşxistin. Em bawer dikin ku hun bi temamî li ser vî bingehî, bi hêviyan ve barkirîne. Ji ber ku ev hêvî, jiyana pîroz pêkan dike, em ji bo wê dijîn û şer dikin. Ev mirov bi şehîdên xwe ve, bi şervanên xwe ve, dibe ku piştî sedan salan jî yê şer bikin, bi wî rengî karekî herî pîroz dikin, wiha jî dê wate bidin ku riya herî rast girtine, gelek asteng derbaskirine, weke di hemû dozên girîng ên di dîrokê de hatine dîtin û weke di” jiyana milîtanan de hatiye peyitandin, ez ewle me dê mezinbûnekê pêk bînin û bi ser bixin. Ez ewle me ku, hun di mînaka me de jî, dibe kesayeteke herî pîroz ava bikin.

Me di vê çerçoveyê de hun hetanî vir anîn. Pêwîst e baweriya ku her yek di we de heye, li ser bingehê vî tiştî ber bi pêş ve were birin. Me PKK li ser vî bingehî hetanî vir anî. Pêwîste em navekî xirab neynin ser vê. Ji bo ku hîn kûrtir were jiyîn, pêwîste hun weke wateya bingehîn a jiyana me cihekî girîng bidinê. Pêwîste em vî tiştî li ser her tiştî re bigrin. Di partiyê de serxistina vê esas bigrin û ji bo serdestkirina li hemû têkîliyan hişyarbin. Tu gumanên me nemane ku em komeke rêhevalan ên wiha ne. Çareserî bûye ya giştî. Çareseriyeke ku wiha bûye ya giştî jî, tê biserxistin.

Min hetanî niha bi vê yekê bawer kir û kar kir. Bi xebateke dilnizm ve min dinyayeke baweriyê û biryarê ya mezin afirand. Piştî ku min hun û gel ev qas gihandin hev, dibe ku ji bo hindekan nepixandî be jî, ew kesê ku têra xwe nakin jî dikarin di nava mirovahiyê de bibin xwedî çareseriyekê. Em ji bîr nekin ku ên gelekî ketine, bilindbûna wan jî mezin çêdibe. Ew kesên li şûna mirovahiyê hatine hiştin, gavavêtina wan bi şoreşê ve gengaz e. Dibe ku bi vê gavavêtinê mirov dikare li pêş mirovahiyê be, weke hember sekinandina her cureyê pergalên zext û dagirkeriyê di cîhana azadiyan de, di asta têkîliyên jin û zilam de, li hemberî pûçbûnê û bêhezkiriniya mezin ku mirovahiyê dixwe, em ewle ne emê jiyanê û mirovahiyê temsîl bikin û di vê wateyê de em zêde ne. Ez dihizirim ku ev yek hatiye peyitandin, em gihiştine asteke hêza mezin. Pêwîste hun misoger zirarê nedin qezencên PKK’ê yên mezin ên di vê mijarê de. Ew jiyanên ku xwe feda kirine, em bi takekesiya xwe ve wan biçûk nekin û reş nekin. Ji ber ku pêwîstiya mirovahiyê bi vî tiştî heye. Hela gelên ku tenê perçiqandin hîna zêdetir pêwîstiyên xwe bi vê yekê hene. Pêwîste ku balê li vê yekê bikşînin, li gel ji her demê zêdetir hun xwe di feraseta partiyê de, kesayeta tekoşer û milîtan de ava bikin, pêwîste hun derfetê bidin serkeftinê ya ku her diçe kûrtir dibe. Dema ku em rast tevbigerin, em ewle ne ku li ser vê bingehê em ji bo ketîbûna jinê ya balkêş hêzeke çareseriyê ne û bi vê yekê jî kêfxweş in.

Bi dinya jinê re, bi vî rengî gav dayîna avêtin ji bo me jî hêzek ava kiriye. Jin hîna ji niha ve pêl bi pêl tên nava refên me. Emê bawer bikin ku wan bikin çavkaniya rast a hêza xwe, bi rist qezenckirina wan ve emê cihekî baştir bidine wan. Nêzîkbûna bi vî rengî di bûyera Rêbertiyê de girîngiyeke jiyanî ye. Ger rêhevalên zilam jî vê layiqê gavavêtineke Rêbertiyê dibînin, pêwîste ji bo çareseriya wê jî alîkar bin. Çareseriya ku tê hêvîkirin jî ev e.

Hun pirsgirêkan dibînin, giran be jî hun tiştê ku dikeve ser milên xwe bikin. Di tekoşîna me de her tişt azad tê nîqaşkirin, ê ku dixwaze berdewam bike dike, yê ku naxwaze dê bihelê û biçe. Min nexwest ez bi xeyalên we yên ciwaniyê bilêyîzim. Ez naxwazim hun bi hesteke xwefedakirinê ya ji rêzê di nava refên me de bimînin. Ev nîqaşeke azadiyê ye û ji bo jiyanîkirina vê yekê jî şer hewce dike. Ger hun zehmetiyê dikişînin, bêyî ku min jî û xwe jî biêşînin, bi serbestî dikarin biçin. Lê belê tevgera ku ez dixwazim berdewam bikim, di vê mijarê de vê yekê dibêje, vê dixwaze û dixebite ku vê bike.

Ez xwedî rêgez û baweriyê me. Bi qasî ku min hêza xwedîderketina hemû jinan û hêza hezkirinê nîşan da, li ser mêrxasiyê jî ez serdest im. Di vê mijarê de xwe şaş nekin. Ger hun dikarin rabikin, em bi we re bimeşin, lê belê ez pêwîstiya tekoşînê jî dixwazim. Zext jî nîne. Pêwîstiyên kesên dimînin jî, yên bi min re bimeşin zelal e. Ez vê diyar bikim. Bi ruxmî we, em bi ser naxin. Ger îradeya we ya azad, xwestek û hezkirina we tunebe, ez nikarim vî karî çareser bikim. Rêgez ev e. Pêşketina ku kêm û zêde bi girêdayîmayînê ve hatiye pêkanîn peyitandina vê ye. Di mînaka xwe de bi hemû partiyiyan ve, bi qasî hêza xwe bibine hêza çareseriyê ku ji bo xelasbûna ji dojehê piştgiriya xwe çêbibe. PKK, ji hemû aliyan ve tevgera mêrxasiyê ye. Ji vî alî ve hatina we hindekî mêrxasî ye. Înkarkirina vê yekê ne gengaz e. Lê belê emê ji bîr nekin ku serkeftin mêrxasiyê dixwaze. Destpêk têr nake, ji bo encamê pêwîstiya me bi şervanên mezintir û mêrxastir heye. Ez hêvî dikim hunê hêza vê nêzîkbûnê nîşan bidin. Ger hun nîşan nedin jî, ez zêde teng nabim. Lê belê ji bîr nekin ku ezê biryar û hewldanên xwe bihêztir bimeşînim. Di vê çarçoveyê de tiştên pêwîst ku ez di we de nebînim, we efû nakim. Çi pêwiste were kirin, wê nîşan bidin. Li vî tiştî balê bikişînin, gelekî bihizirin û li ser vî bingehî bi partiyê ve werin girêdan. Li ser we ev qas sekinandina me bêsedem nîne. Bersiva we nebe, meş çênabe. Dema ku dirêjiyên dijmin û hindekên di nava me de bi israr ji înkarkirina nasnameya me dest pê bikin û destdirêjiya nirxên me yên jiyanî bikin û bixwazin van biperçiqînin, teqez e bersiveke me jî dê li hemberî van hebe. Emperyalîzm ev qasî bihêz e, li her derî serdest bûye. Ez ji vê bawer dikim, lê belê tu caran min bawer nedikir ku ez li hemberî vê tune me. Bi me keniyan, dibe ku me jî di çalakiyên xwe de derfetên serkeftinê nedît, lê belê ez ji vê bawerim di çalakiya gotina rast a destpêkê de yek-du gavên serkeftî esas e. Van tiştan hemûyan em anîne vê astê. Dibe ku hindekî din bihêz bin, lê belê ez bawer nakim ku weke berê ew tiştên ku dixwastin, li ser me ferz bikin di vê wateyê de ew rastiya ku em gihiştine, rastiyeke vala nîne. Bûye malê gel û hatiye rewşekê ku herî zêde bala dinyayê dikşîne.

Em li ser pergalê gelekî rawestiyan, tevî hemû van rexneyan em ewle ne ku me ya herî rast bi dilnizmî kiriye. Pêwîste serkeftina me biçuk neyê dîtin, di hemû partiyiyan de –ku hêjmar zêde girîng nîne- tişta tê hêvîkirin jî ev e. Ger hun zêde girêdayî bimînin, emê vî karî bimeşînin. Pêwîste mirov xemgîn nebe û têk neçe, pêwîste hun kêfxweş bin. We derfetên nêzîkbûna kesayetên pêvajoyên wiha dîtiye. Ev kesayet naxapîne û ger rast vedibêje, dikare serkeftina mezin bi dest bixe. Kesayeta ku fetih dike, balkêş e. Kesekî ku vî tiştî qebûl nake nîne. Dijminê ku derketiye hemberî vê binketiye. Ev tiştekî baş e. Tê wateya ku di vê riyê de xwe fedakirina jiyanê ji mînakên pîroz di hemû pêvajoyên dîrokî de ku mirovahiyê jê derxistiye yekî ji wan temsîl dike.

Ma hilbijartineke din heye? Mirov ji taybetmendiyên xwe yên civakî û netewî dûr xistine. Vî tiştî têr nabîne, dixwaze mirovahiyê bixe bin erdê. Cihekî ku mirov biçe nemaye. Cihekî ku nehatiye çewisandin nemaye. Helbet piştî vê rewşê dê mezin were lêyîstin û mezin were şerkirin. Ev tiştê ku li we têne ferzkirin in. Weke dinê hun xwedîderketinê nikarin bihizirin. Hun ji pirsgirêkên xwe yên malbatî, dê, bav, hevjîn, dost û evîndarê xwe zêdetir tiştekî din nikarin bihizirin. Ev şoreş ji bo vê yekê çêdibe, şehadetên mezin, zehmetiya mezin ji bo vê ye. Em li koşeya herî jor a dojehê bin jî, emê bisekinin, sebir bikin, şer bikin û gav biavêjin. Me ji bo vê xwe avête holê, hun hatin û tevlî bûn, lê belê em jî dibêjin pêwistiya vê tevlîbûnê jî ev e. Li ser vê bingehê emê xwe bidine şerê piştî wê. Tiştê ku ez dikim ev e. Hun jî ger bixwazin vî tiştî bikin. Ez jî weke şervanekî dilnizim dixwazim jiyana xwe bi îradeyeke azad û bihêz berdewam bikim. Dema ku kesek nebû jî, dîsa min ev yek berdewam kir. Niha gelek hevalên me hene û dîsa ez berdewam dikim. Tişta ku ez dixwazim, hêzdayîna me ya hev e.

Ez bawer dikim ku rêhevalên me yên jin, ne çavkaniya lewazkirina tekoşînê ne, çavkaniya hêzê ne û misoger ez dixwazim bi wî rengî nêzîkî we bibim. Dixwazim we zêdetir nas bikim, weke çavkaniyeke hêzê binirxînim. Ewê jî dê xwe bibînin, weke xwediyên hêza herî mezin di bingehê rast de tevlîbûnê bizanibin. Di van hemû mijaran de gihîştina feraseta mezin, hember sekinandina pergala kapîtalîst-emperyalîst û afirînên wê yê dagirker-faşîst bersiva herî mezin e. Di kesayeta me de bersivdayînên ku narûxin ji bo van tiştan dê berdewam bike.

Em herin ku derê jî, em kîjan çekê bigrin destên xwe jî, di kesayeta we hemuyan de emê baş şer bikin û teqez encam bigrin. Di cewherê PKK’ê de ev yek heye.

12 Tîrmeh 1992

Ayrıntılar

Yayınlandı: 27 Aralık 2013

Bûyerên wek Roboskî di dîroka gelên bindest de gelek caran hatine jiyîn. Bi taybet jî beramberî gelên bindest ango gelên ku bin destên dagirkeriyê jiyaneû hîna jîdijîn gelek caran bi komkujiyên wiha rerûbirû mane.

28’ê Kanûna2011’de dewleta tirk girêdayî navçeya Qilabanêdi herêma Roboskîû Bêjeh’de komkujiyeke bi balafirên şer,li ser mirovên bê çek meşandin. Yên ku hatin kuştin 34 kes bûn, gelek ji wan temenê xwe zarok bûn.

Yê ku hatin kuştin diyarin, yê ku kuştin diyarin.Lêmixabin kesê ku ev komkujî kirine nagirin ser xwe. Dewleteke ewqas xwedan dadgeh mixabin nikareû naxwaze vê mijarê zelal bike.

Herkes dizaneku êrîşek li derveyî sînoran hatiye kirin. Ev nîşan dide ku mîsoger ev êrîş bi destê erka siyasî pêkhatiye. Erka siyasî dikare bêje min ev raye daye hêza leşkerî ango fermandarê arteşê. Ev jî gengaze. Ji berku ev êrîş li derveyî sînor pêkhatiyepesend kirina fermandariya giştî şert e. Ji bo balafir rabin bi taybet jî dema ev êrîşeke ji bo derveyî welat be, herî kêm pêwîstdike ku fermandarê hewayî agahiya xwe hebe.Bi vî awayî em dikarin vê rêzkirinê heya jêr ve jîbibin.

Bêyî ku em dirêj bikin, rewşeke şîlo tine. Her tişt pir aşkera ye, zelal e. Yên ku hatin kuştin diyarin. Cîhê wan diyare. Amurên qetlîamê diyarin. Yên ku qetilkirin diyarin. Ya kêm ev e: kî/kê telîmata komkujiye daye?Yek jî ji ber ku komkujiyek heye, nav ango navên ew kesên ku ev komkujî kirineçiye? Ev kêmin.

Tiştê balkêş ewe ku mijareke ku hundirê pênc deqîqeyandibe ku were aşkere û zelal kirin, ev du salin hîna jîzelal nebûne. Û xuyaye wê demeke dirêj jî zelal nebe. Eger were pirsîn ka kî balafir rakirine, telimat aydê kî ye, kî wê gavê li ser erkbû, dîsa di nav erka siyasîde kî ev erêkir? Bersivê van pirsan di hundirê çend deqikan de karin werin zelal kirin.

Em bizanibin ku kesekbi vî şêweyî napirse. Wê nepirsin jî. Ji bo ku em sedemên van nezikatiyên nayên femkirin bizanibin, pêwîste em dakevin nava dîrokê. Heta dakevin dîroka nêz. Wek bûyera 33 Guleyan, mijara 49’an, mijara 400’an û bê guman bûyera Wêranşar, Mereş, Sêwaz, Gazî û hwd.

Di dîroka Kurdistan de dema em tên salên 1940, her cîhê wê hatiye perçiqandin, komkuji çêbûne, tevahîkelehên berxwedanê hatine binpê kirin. Keleh herî dawî Dersîm bû. 1938’an de bi çi awayî komkujiyan ve hatiye perçiqandin herkes dizane.

Bi kurtasî, di Kurdistan de çiqas zîndî bûn heye, tê binpê kirin ûKurdistan carek din tê dagirkirin. Ji bo ku ev rehenda jiyanê yên ku mayîn, ji binî ve werin zuha kirin di 1943’de di bajarê Wan navçeya Qelqelî de 33 gundiyên tên naskirin bi telimatên Orgeneral Muğlalı tên qetilkirin. Armanc diyare, rahendên bermayî tinebike. Mixabin pîlansaziyên kirêt meşandine û gelêKurd çav tirsî kirine.

Bûyera 33 Guleyan bêguman armanceke xwe heye. Hestên welatparêzî yên mayî jî dixwazin dîl bigirin. Ev salên ku komkujî salên hêdî hêdî ku li RojhilatêKurdistan hestên welatparêzî hîn radibin hinek jî xwe rêxistin dikin. Pişt re emê mijara Mahabadê bîbînin. Di salên 1943’de rêxistina Komala û rêxistinên din yêKurdan pêşdikevin.

Pêwiste ev bûyera 33 Guleyan em bi vî çavî bimeyzînin. Vê dema emê hîna baştir mijara komkujiya 33 Guleyan fêmbikin. Armanc tirsa nîvçe mayî temamkirine. Em bala xwe bidinê ruxmê ku cîhek wek Qelqelî bi welatparêziya xwe tê naskirin jî, bi salan li Kurdistan’a Bakûr hatibû tapisandin. Ji bona vê dema Tevgera Azadiya Kurdistan rabû ser piyan, herêmek wek Qelqelîû derdorê xwe ewilî tevî tevgera şoreşgerî nebibû. Encax dema şoreş êdî sinorên tirsê şikandin carek din ji nûve hestên welatparêzî yên hatibû tepisandin darketin holê, tevlîbûneke gur û geş re peşî vekir.

Em ji bîr nekin ku bi salan ser axeke wek Qelqelîaxa bêdengî hatibû reşandin. Pêwîste ev neyê bîrakirin. Dîsa em bîra nekin ku ev kesên ku hatibûn qetilkirin bi veşartî nahatibûn qetilkirin. Yên ku hatin qetilkirin ji hundirê civakê de digirin û dibin. Ev bi serê xwe çav tirsandineke pir dijware.

Bûyereke din ya ku hatiye jiyandin jî mijara 49’an e.

31’êTebaxa1959’an de Apê Mûsa di kovara “Ne İleri Yurt” de bi navê Qimil helbestek dinivîsine. Qimil haşereyeke ku gundî pê nikarin. Zerar dide tiştên ku tên çandin. Hundirê helbesta ApêMûsa’de keçika Siveregê kodek genimê ku bûye ka etar re dibe. Etar ji berku dibîne ev genim kêr nayêkeçikê re dibêje û nikare tiştek bide keçikê. Ev keçika ku nikarî tiştek ji bo genimê anîbikire helbest ango stranek dibêje. Wiha dibêje:

“Bi çiya ketim lo apo, çiya melûlbûn rebeno

Ceh seridî lo apo, genim hûrbûn evdalo

Qimil hatî lo apo, bi refaye rebeno

Xwar genimî lo apo, hişte kaye rebeno”

ApêMûsadawiyê de nivîsê de ji bona keçika Kurd a xemgîn bûyî wiha dibêje: “Xem neke xûşka min, birayên te yên ku te dest qimil, heşare û xwinmijan xelas bikin pêşdikevin.”

Ji bona vê helbesta ApêMûsadi seri de rojnama Cumhuriyet’êû her wiha rojnameyên din de gelek nivîs tên nivîsandin. Ji bona ApêMûsa doz tên vekirin. Wê demê Serok Komarê Tirkiyê Celal Bayar parêzgere Amed’ê digire û ji wîre ferman dide ûdibêje “SerêMûsa Anter biperçiqînin.”

MIT raporekeKurd amade dike. Di vê raporê de behsa kuştina 1000 yan jî 2500 Kurdan tê kirin. Dibêjin ku ev gotina bi nav û deng “1000 kesî darvebikin” ser vê pêşniyarê rapor pêşkeftiye. Lêji berku dewleta tirk peywendiyên xwe bi Rojava re wê demê germ dikin, vêya pêk naynin. Dewsa vê, li ser darvekirina 50 kesîli hev dikin. Girtin 17 kanuna 1959 destpêdike.

MIT navê kê pêşniyar kiriye ew kesana tên girtin. Ewil pêncî kesin, piştra ji ber ku girtiyek jiyana xwe dest dide, ev doz di dirokê de wek bûyera 49’an derbas dibe. Em dirêj nekin ev doza ku bi gotinên ApêMûsa “Xem nake xuşka min, birayên te yên ku te dest qimil, heşare û xwinmijan xelas bikin pêşdikevin” destpêdike û tam 6 sal dirêj dike. Doza ku 1959 destpêkirîbûencax di 1965’de qediya bû.

Çima ji bona helbestek, ewqas zor û tund nezîk bûn tên raberkirin? Li Kurdistana başûrde hêdî hêdî hinek gav tên avêtin. Abdulkerim Kasêm 1958’deli Iraq’êdawî bi desthilatdariya melîkti tîne. Melîktiya Iraq peywendiyên xwe yên taybet bi Tirkiyê re hene. Peyman ango pakta CENTO, peymana navbera İran, Tirkiye, Iraq, Pakistan û İngilistan a ku bi piştgiriya DYE girtiye. Ev peyman xala vê ya yekem dijbertîya Kurdan û dijberî yekbûyina Kurdan hatibû avakirin. Ev peymana dijberêKurdan, Abdulkerim Kasêm 1958 feramoş ango betal kiri bû. Yek jî peywendiyên xwe bi Kurdan re jî baş dikir. Sedema bingehîn ya girtina ciwanên Kurdên bê guneh ev bû. Helbesta ApêMûsa çîroke. Armanc ew e ku ciwanên Kurd çav tirsandî bikin, da ku hêviyên xwe yên pêşerojê ango dahatûye xwe germ nekin. Em bala xwe bidin dewleta tirk carek din mabesta xwe wek çîroka 33 Guleyane.

Hîna dema bûyera 49’an didomî 27’êGulana 1960’an de li Kurdistanê 485 kesên din tên girtin. Îcar ev kesana piranî pîr û kal bûn. Gelek ji vanserekeşîr, axa, şêx her wiha mezinên Kurdan bûn. Van kesanadibin kampa Kabakyazı ya li bajarê Sêwazê. Pir balkêşe ku kesên hatin girtin bi tewanbariya “propagandaya Kurdîtîû amadekariya serhildanê li dijî dewletê” hatine girtin. Piraniyan pişt 9 heyvan van û tevayi malbatên van-55 malbat- mişextîTirkiyêdikin.

Her çiqasî piştra gelek ser vê şaşitiya dewleta tirk were qise kirin jî rastî ewe ku dewleta tirk ji bo çawisandinê kiriye. Pirsgirêk ne kusûcdarinango nesûcdarin. Armanc tapisandine. Ji berku li cîhên dîtir êKurdistanê hêdî hêdî rabûn çê dibe. Wê demê pêwiste ku serêKurdan were perçekirin da ku ranebin û tirs û xofa ku berê 1940’i nav dilê wan de hatiye çandîn nayê bîrkirin.

Dîsa 11 kanûna 1974’an de 20 Kurdên ku kolbertî ango qaçaxçîtî dikin li ser sînor ji hêla leşkerên dewleta tirk ve hatibûn qetilkirin. Ruxmê ku hatibûn girtin tên qetilkirin. Bê edaletû bê dadgeh qetilkirin ev e! Girtina wan herkes dibîne, birina wan herkes dibîne, ruxmê vêjî 20 kesên Kurd tên qetilkirin. Li gorî pivanên dewletan pêwîst bû kesên hatine girtin bihatina derizandin. Lê ev nayê kirin û 20 kes bê edaletû bê dadgeh tên kuştin. Ji bona dewletan dibe ku ev kirinên kirêt bê wate bibe lê ji bona dewleta tirk qetilkirin wateya xwe heye. 1974 li başûre Kurdistan rabûna Kurdan heye. Kurd hêdî hêdi statu digirin. Ji bona vê pêwiste Kurd carek din werin tapisandin. Û tiştê ku tê kirin jî ev e.

69 sal piştî bûyera 33 guleyan, 53 sal pişt bûyera 49’an, 52 sal piştî bûyera 400’an, 37 sal piştî bûyera Wêranşar îcar bûyera komkujiya Roboskî. Em hîç behsa bûyera berî 34 salan a ku li Mereş’ê qewimiye nakin. Her wiha bûyera Sêwazû komkujiyên dîtir jî behs nakin.

Em bala xwe didin hemû komkujiyan û dibînin ku xala hevbeş a komkujiyê çav tirsandina Kurdane. Tapisandina wane. Xofa nava dilê wan kûr kirine.

Dema em bixwazin bûyera Roboskî fembikin pêwîste em vê pilansaziya pişt perdê bizanin. Dewleta tirk hundirê sala 2011 de çendî caran vekirî gotibû “emê nişanê we bidin.” Û em dizanin ku ev jî bi taybet ji bo Şirnex û Colemêrgê gotibûn.

Botan ango gişti erdnîgara mêrxasan berhemberî faşîzma tirk berxwe da û dide. Dîsa jî goranî dewleta faşist ev herêma rêve naçe. Taybet li vê herêmê gel her roj li ser piyan bû. Herî zêde li vir Kurd xwedan tevgera Azadiya Kurdistanû şerên xwe derdiketin û derdikevin.

Komkujiya Roboskîpêwîste em bi vî çavî bibînin. Dîsa çima dewleta tirk ve komkuji ronî nake jî em bi vî çavî bimeyzînin. Komkujî ji berku bi pilangeriya dewleta tirk hatiye kirin ne gengaze ku dewlet ango partiya bê edalet û tarî xwedan derbikeve. Dewlet bi pilansaziyeke dîrokî ev komkujî pêkanî. Dema xwedanê komkujiyê derbixin holê wê demêpêwîste ev dewleta faşist hemû komkujiyên xwe îtîraf bike ango li xwe mikûr were ku ev komkuji kirine.

Em berdin ronî kirina vêbûyerê tam berovajî vê ew kesê ku navê xwe Orgeneral Erten berpirsiyariya hêzên hewayî kirî pişt vê komkujiyê hatiye xalat kirin.

Dewleta tirk a pir bi israr ku hewildide vêbûyerê her di tariyê de bihêle. Pêwîste em vê rastiyê bizanin û li gorî vê tevbigerin. Carek din rê nedin ku komkujiyên dijberîKurdan hatine kirin neyên veşartin û ser wan neyê girtin. Ji bo ev jî bibe pêwîste em hemû, herkes doza Roboskî ticar ji bîr nekin û nehêlin were bîrakirin.

Carek din em serê xwe li ber şehîdên Roboskî û tevahî şehidên şoreşê û demokrasiyê ditewînin.

QASIM ENGÎN

Ayrıntılar

Yayınlandı: 27 Aralık 2013

Di dîroka gelê me de dema herî bi wate ev dema ye. Ji ber ku têkoşîna Azadiya Kurd wê tenê ne Kurdan azad bike, heman demî wê di herêma Rojhilata Navîn de deriyê azadî û demokrasiyê vebike. Ev têkoşîn îro ketiye qonaxeke pir girîng. Hem li herêmê alozî, krîz, şer û legerîn heye, hem jî Têkoşîna Azadiya Gelê Kurd êdî ketiye qonaxê serkeftinê. Di bernameyên terefên li Rojhilata Navîn şer dikin de çareserî nîne. Di projeyên wan de azadî û berjewendiyê gelan nîne. Projeya ku têde azadiya gelan, wekhevî û demokrasî heye projeya Serok Apo ye. Pêşveçûnên li herêmê çêdibin cardin piştrast kir ku xeta herî rast û maqul xeta li ser paradîgmaya konfederalîzma demokratîk e. Encex xetek wisa dikare pirsgirêkên herêmê çareser bike. Îro ev xeta tenê ne xeteke li ser rûpelê ye. Ango tenê ne di warê îdeolojî û teoriyê de sînordar dimîne. Na. Ev xeteke berbiçav e. Bi taybet ev 2 salên dawî pêngava ku tevgera me pêşxistiye hem stratejiya Kurd li herêmê xurt kir, hem jî şoreşa me ket asteke nû. Pêngava di sala 2012’an de birêketiye li Bakur raberkir ku planên tesfiyeyê ya li ser şoreşê bisernakeve. Planê tesfiya Tamîlan ne gengaze li Kurdistanê serbikeve. Di gerîlayê azadiya Kurdistan de dînamîkê berxwedanê xurt e. Pêngava 2012’an vêya raberkir. Planê dagirkeriya Tirkiyê û Îranê vala derxist. Ji ber ku di 2011’an de destpêkê Tirkiyê û Îran bi îtîfaq êrîşî ser tevgera me kirin. Destpêkê Îran êrîşkir, lê êrîşa wan vala derket û encam negirt. Bi berxwedanên şehîd Simkoyan êrîşê Îranê bê encam ma.

Di sala 2012’an de li Bakur jî pêngav birêket. Di wê pêngavê de jî me qehremanên pir mezin da. Bi wê hemleyê ve polîtîkayên dagirkeriyên herî qedîm Tirkiyê û Îran pûçbûn. Li ligel wê li Rojavayê Kurdistan di 19’ê Tîrmeha 2012’an de derketina şoreşî çêbû. Ev bû merheleyeke pir mezin. Bi vî awayî li Rojava şoreş destpêkir. Li hemberî dagirkeriya Ereb gelê Kurd ev demeke dirêj li berxwe dide û şer dike. Li Kurdistana Başûr û Rojava berxwedanek heye. Şaşî û kêmaniyê wê mijareke cuda ye. Lê li beramberî wê berxwedana gel heye. Herî dawî li Rojava pêngava şoreşê dagirkeriyê paşxist. Dagirkeriya vî demî; dagirkeriya Ereb, Fars û Tirk planên xwe yên ser Kurdan nikarîbûn pêkbianiyan. Di van 2-3 salên derbasbûyî de ev derket holê; ev çi raber dike? Kurd êdî îrade û hêzek e. Êdî gelê Kurd xwedan xetek e. Ev îradeyeke û hêzêk raber dike. Ji bo vê jî di herêmê de stratejiya Kurd xurtbû. Ne wekî berê ye. Êdî Kurd di herêmê de bû faktorek. Berê gelê Kurd figûranbûn. Her kesî ji bo berjewendiyê xwe Kurdan bikardianî. Her kesî li gorî berjewendiyê xwe gelê Kurd bikardianî û xerc dikirin. Kurdan dijî hev bi kar dianîn.

Dagirkeriya Fars, Ereb û Tirk li dijî hev Kurdan pir bi kar anîne. Niha jî hewldanên wan ên wisa hene. Lê êdî di şexsê Serok Apo û PKK’ê de îradebûnek derket. Bi vî awayî li Kurdistan îradeyeke ku êdî van dagirkeriyana cidî nagirin derket holê. Her wiha van dagirkeriyana vala derdixîne û li hemberî wan berxwe dide. Lewra hat dîtin ku di gelê Kurd de jî cewherbûnek derdikeve holê. Hemû dinya dît ev 29 sal in li ser vê tevgerê komployeke navnetewî heye. Komploya navnetewî bi her şêwazî piştgirî dide dewleta Tirk. Tevgera me dorpêçkirine û di qada navnetewî de tevgera me wekî terorîst raber kirine. Dûvre jî Serokatiya tevgera me êsîr girtine û gelek êrîş bi ser tevgera me anine. Her kesî dît ku li hemberî van êrîşana dîsa jî îradeyeke mezin ji aliyê tevgera me hatiye nîşandayîn. Ger wisa nebûya wê çawa bibûya? Wê di mêj de bigihiştan qonaxa herî jor. Tevgera me pêşveçûneke pir cidî û mezin raber kir. Ji ber ku stratejiya Kurd di hundirê xwe de pêşeroja Rojhilata Navîn jî vedişêre. Tenê ne ji bo gelê Kurd de, heman demî ji bo Rojhilata Navîn jî xwedan proje û bernameye. Ji bo vê girîng e. Û ji bo vê hêzên hegemonîk ji vê îradebûnê ditirse. Ji bo vê hewldanên cur be cur ên siyasî, dîplomatîk, aborî û her babetî heye ku pêşiya tevgera me bigirin. Lê heya niha nikarîbûn pêşiya tevgera me bigirtan.

Şoreşa Rojava Wê Bi Azadiyê Tacîdar Bibe

Bi taybet li Rojavayê Kurdistan roja ku şoreş çêbûye û vir ve, salek û çar meh bihûrîn. Heta niha êrîş li ser êrîşê pêşxistin. Cur be cur êrîş li hemberî şoreşê pêşxistin. Destpêkê xwestin ku şerê Kurd û Kurd bidin destpêkirin. Enqere bangî hinek sazî û rêxistinên Kurd kirin. Wan sazî û rêxistinana birin Enqere û Kahîrê. Xwestin cih bidin wan. AKP û PDK’ê bi hev re konsept avakirin. Ji bo Kurd yekîtiya xwe avanekin û xeta Apocî ne bi tesîr û bandor bin xwestin Kurdan perçe bikin. Ji bo vê pir hewldan pêşxistin, lê şereke navxweyî derneket. Hinek grûb avakirin, navê tabûra Mişel Temo, Azadî û hwd avakirin. Lê ev tabûrana wekî kontranin. Wana destpêkê li Kurdan xistin, lê neçar man ji Kurdistanê derbikevin. Ji ber ku marjînal bûn ti bandora wan çênebû. Ji ber ku wan grûbana nikarîbûn li Rojava şerê navxweyî derbixistan. Ango ev planê wan encam negirt. Çalakiyên teroristî kirin. Li Efrînê bombe teqendîn, zarokek û dayka xwe jiyana xwe ji dest dan. Çend cihên din bombe teqandin, lê zêde necam negirtin. Van saziyên kontra yên Kurd, çend çalakiyên wisa kirin, lê belê neçar man Efrîn û Cezîrê biterîkînin. Ji ber ku nikarîbûn di nava gel de bicih bibin. Mişel Temo kesekî ji Dirbêsiyê ye. Ên ku dibêjin; ‘em tabûra Mişel Temo nin.’ Ma dikarin di Dirbêsiyê de bicih bibin? Gelo dikarin werin li Kurdistanê bisekinin? Na. Her kes dizanin ku vana xayînin, xwe firotinin û çûne Stenbolê. Şerê Kurd û Kurd çênebû, lê yekîtiya Kurdan qels kirin. Nehiştin Desteya Bilind a Kurd xebat bimeşînin. Niha navê Desteya Bilind a Kurd heye, lê xebatê xwe qels e.

Dûvre jî komên Ereb xistin dewrê. Van komana bi navê Artêşa Azad a Sûrî xwestin têkevin herêmên Kurdistanê. Xwestin Rojava ji bo xwe bikin cih û warê leşkerî. Di vê xisûsê de gelek şer çêbûn. Lê herêmên Kurdan nexwestin şer bikin her xwestin agirbest bikin. Bi esasî Kurdan polîtîkayeke nerm şopand. Siyaseta Kurd xwest ku, polîtîkayê dewleta Tirkiyê, Sûûdî Erebîstan û PDK’ê vala derbixîne û şerê Kurd û Ereb dernekeve. Ji bo vê yekê tim polîtîkayeke nerm şopand. Hewldanên dîalogê da pêş û bi vî awayî hewldanên wan vala derxist. Belkî hinek însanên me li Halebê, Efrîn, Serêkaniyê û hwd. şehîd ketin, lê şer nebû şerê Kurd û Ereb. Dumahîkê di sersala şoreşa 19’ê Tîrmehê de mîna çekdarên di nava opozîsyona Sûrî de cih digirin wekî ku kîra kirin û êrîş birin ser herêmê Kurdistanê. Wana plan kirin ku kontrol li ser herêmên Kurdistanê avabikin û ji destê TEV-DEM, Meclîsa Gel, Yekîtiya Star û PYD’ê bigirin. Li herêmê tenê PYD nîne, lê ji bo tevgerbûna Kurdan qels raber bikin tenê dibêjin; ‘PYD.’ Her îdîa dikin ku PYD baskeke PKK’ê ye û ew jî komunîst in. Îdîa dikin ku, ‘yên komunîst bê xwedan in, kî wan bikuje wê biçe cinetê.’ Bi vî awayî êrîş li ser Kurdistan pêşxistin. Van êrîşana ev nêzî 4 meh in berdewam in. Di vê navberê de gelek êrîşên cur be cur pêşketin. Wekî êrîşên xwekujerî, panzêr û tangan pêkanîn. Her babetî çek bi kar anîn. Serpêşê van êrîşana saziyên di çarçoveya El Qaîdeyê de ne. Lê hemû komên çekdar ên opozîsyona Sûrî tevlî van êrîşan bûn. Destpêkê bi zexta Tirkiyê û Sûûdî Erebîstan wisa bû. Dûvre vana ji hev ketin û lihevxistin. Lê yên serpêşiya êrîşan dikşîne komên girêdayî El Qaîde yên wekî El Nusra û Dewlet El Îslam Iraq û Şam (DAÎŞ) in. Yê esas erka êrîş birina ser Kurdan hildaye ser xwe ev komana ne. Her dawî hewldanên dîalogê û çareseriya bi aştiyane encam negirt. Dema ku encam negirt, siyaseta Kurd neçar ma ku pêngavekê birêbixîne.

Çeteyan êrîşî Serêkaniyê kirin. Dûvre jî êrîşî xeta Çilaxa kirin û xwestin Dêrik û Qamişlo ji hev qut bikin. Li aliyê din jî êrîşên xwekujeriyê li Tirbespiyê pêkanîn. Di wan êrîşan de YPG nêzî 50 şehîd da. Fêmbû ku vana nasekinin. Li pişt wan hêz û derfet heye, lewra dixwazin bi rêya çêkan herêmên Kurdan bigirin. Li hemberî wan pêngavek destpêbû. Ev pêngav di 23’ê Cotmehê de destpêbû. Cephê di navbera Tirbespî û Dêrikê de 40-50 km. hemû hat xistin. Til Koçer hat xistin. Rimêlan û xeta wê bi temamî hat azadkirin. Di wir de cephê çeteyan nema hemû hat tesfiyekirin. Di merheleya yekemîn de ev pêkhat. Di merheleya duyemîn de jî, di xeta Til Temir û Serêkaniyê de pêngava duyemîn destpêbû. Ew pêngava duyemîn jî gihişt encamê. Hemû cephê çeteyan binkeft û 35 km. paşde çûn. Bi vî awayî cephên çeteyan ku bi piştewaniya dewletên Tirkiyê, Sûûdî Erebîstan, PDK û hwd. digirin bi temamî têk çûn û tesfiyebûn. Li herêma Cezîrê hem Kurd, hem jî Ereb di bin zexta van çeteyan de rizgariyê dixwazin û cihên Ereb, Asûrî û Sûryanî hemû azadiya xwe dixwazin. Ango tevgereke wisa di vê mehê de çêbû û zafer girt. Ev zafera pir girîng e. Ev yek stratejiya gelê Kurd hin bêhtir xurtkir. Her wiha raber kir ku bi rastî hêza Kurd di herêma Rojhilata Navîn de alternatîf û îradeyek e. Di avakirina Sûriya nû de hêzeke sereke ye.

Ji bo xweseriya Kurd û ji bo Sûriyeke demokratîk, pir rengî û federal çêbibe hêz û siyaseta Kurd dikare di wir de rolekî esasî bileyze. Êdî pêşiya vê vebû û derfeta wê heye. Ev tişta wê bi xwe re çi bike? Wê beşên Kurdistanê yên din jî bîne rojevê. Lewra Tirkî dijî wê derdikeve. Heman demî wê li Sûrî jî demokratîkbûn pêşbikeve. Her wiha wê ji krîz û qeyrana li Rojhilata Navîn re jî deriyek vebike. Ev deriya wê bibe alternatîfa çareseriyê. Ji bo vê hem ji bo Kurdistan, hem ji bo Sûrî û hem jî ji bo herêma Rojhilata Navîn derfetên pir nû çêdibin. Ev serkeftinê ku YPG avakiriye her wiha qehremanî û fedakariyeke mezin a gelê me yê Rojavayê Kurdistan pêşxistiye tenê ne ji bo Rojava ye; hem ji bo tevahî Kurdistan, hem jî ji bo herêmê wê rolekî xwe yê esasî hebe. Em berxwedana bi vî şêwazî ya bi rûmet pîroz dikin. Di vir de fedakariya gelê me yê Rojavayê Kurdistan heye. Yek jî xeta Egîdbûnî heye. Hemû hewldanên neyaran ev e ku, xeta Egîdbûnê li wir bicih nebe û nebe sîstem e. Lê nikarîbûn pêşî lêbigirtan. Di demekî pêş me de û nêz de jî wê sîstema xwe îlan bikin. Wekî rêveberiya sivîl jî wê fermî bibe û sîstema xwe ya demokratik avabikin. Êdî têkoşîn ket vê qonaxê. Ev jî êdî ne dûr e; nêz e. Bi vî awayî xeta Apoyî û Egîdan ku dixwestin tesfiye bikin êdî di şexsê Rojava de li Rojhilata Navîn raber kir ku faktoreke û alternatîfeke çareseriyê ye.

‘Tevgera Me Xwe Ji Bo Destpêkek Nû Amade Dike’

Di vê wateyê de pêngava ku 2011-2012’an de pêşketî Serokatî bi 2013’an ve bi rêya pêngaveke siyasî xwest bigêjîne encamê. Lê dagirkeriya Tirkî her çendî soz da jî pêk neanî. Fêmbû ku di zîhniyeta dagirkeriya Tirkiyê de dostanî nîne, tesfiye heye. Li Bakur agirbest îlan bû, hêzên gerîla ji Bakur paşvekişiyan. Wan jî bi destê çeteyan li Rojava şer meşandin. Ango şerê di navbera me û dagirkeriya Tirkiyê bi esasî ne sekinî. Belkî li Bakur demkî sekinî, lê bi şêwazekî din li Rojava li hemberî gele me şer berdewam kir. Dewleta Tirk hewlda ku dîwar di navbera Nisêbîn û Qamişlo ava bike. Gelê me vê dîwarê wekî ‘dîwarê şermê’ binav kir. Şaredara Nisêbinê Ayşe Gokkan li hemberî dîwarê şermê 10 rojan ket rojiya mirinê. Di 7’ê Mijdarê de Qamişlo û Nisêbin çalakiyên mezin hatin darxistin û dîwarê şermê hat şermezarkirin. Ji ber ku dîwar taktîkeke deşîfre ye. Dîwarê Berlîn û Filîstînê ji aliyê her kesî ve tê zanîn. Ev tiştana çi raber dike? Ev tiştana destpêkeke nû raber dike. Em hatine gihiştine qonaxekê. Di vê qonaxê de êdî azadî û serkeftin gengaz e. Ji ber ku çemberên li dora me li hinek cihan hat çirandin, li hinek cihan jî sist bû. Mirov êdî dikare biçe encamê. Lê hîn asteng jî hene. Pêwîstî bi pêngav û destpêkeke nû heye. Destpêka nû bi şêwazên kevin nabe. Ji şêwazê kevin re em dibêjin; ‘klasîk.’ Destpêka nû bi şêwaz û terzê nû divê birêbikeve. Niha tevgera me xwe ji bo destpêka nû amade dike.

Di vî demî nû de şêwazên ji rêzê û yên asayî nikarin encam bigirin. Di vî demî de pisporî pêwîste. Ji ber ku êdî divê tu encam bigirî. Ji bo vê bi terzên ji rêzê tu nikarî encam bigirî. Terzê ku tu destê xwe bavêjî çi tu bi serbixînî pêwîste. Ev di hemû qadan de wisa ye. Siyasetmedar divê di vî demî de jêhatîbin û bi rastî jî ji siyasetê fêm bikin. Divê siyasetmedar kûrbin, ziravbin û pêşdîtina xwe hebin. Divê dîplomat di vî demî de xwedan uslûbekî zelal bin û pêngavkar bin. Divê bikaribin çembera dora şoreşê bê bandor bikin û jêhatî bin. Rêxistinkar divê di vî demî de tenê ne taxek, an jî bajarek tevger bike, divê tevahî gel tevger bike. Divê fireh nêzbibin û pêngavkar bin. Divê plansaziya xwe, dîsîplîn û bernameya xwe hebin û wisa tevbigerin. Kesê ku propaganda dikin divê uslûbê xwe ne ziwa be, ne ji rêzê be. Na. Divê hîtabî dilê însanan bike. Divê bikaribe mîlyonan bandor bike. Ev dem wisa profesyonelbûn û pisporiyê dixwaze. Heman tişt ji bo qada parastin û leşkeriyê jî derbasdar e. Di qada leşkerî de tenê çalakvanbûn têr nake. Êdî çalakvanên digire û bi dest xwe dixe pêwîste. Çalakvanên jêhatî, bi aqil, xwedî herîkbariya taktîkî û yê xwedî şêwazê lêdanê pêwîst in. Bi hinek serkeftinên biçûk ve divê xwe şerxweş neke.

Divê çavê xwe berde azadiyê û xwedî armancê mezin be. Çend çalakî têr nake. Divê azadkirin bibe hedef. Dem dema vî şêwazî ye. Em dikarin biserbikevin û derfetê vê yekê heye. Rewş û pêşveçûna herêmê, Rojava û tevahî Kurdistan vê derfetê ava kiriye. Beşa herî di bin zextê de Rojhilat maye. Li Rojhilat jî berxwedan heye. Mesela ev demen dawî siyasetmedarên Kurd li Rojhilat hatin îdam kirin. Ev îdamana ji bo çi bû? Ji ber ku berxwe didan. Mînak di nava wan Kurdên hatin îdam kirin de heval Bahoz hebû. Heval Bahoz, milîtanekî li pêş bû. Siyaseta Îranê ya giştî, dixwaze li gorî xwe pêngavek pêşbixîne û di vê çarçoveyê de heta niha 3 Kurd îdam kirine. Dewleta Îranê ji bo berdewam kirina siyaseta dagirkeriyê pêngavek pêşbixîne dest bi îdaman kir. Lê sedema xwe ya bingehîn berxwedana Kurdan e. Ango tirs û xofek wan heye, lewma îdaman dikin. Li hêlekê li Rojava li dijî El Qaîdê ne, li hêlekê jî li hemberî milîtanê PJAK’ê tesfiye dimeşînin. Dixwazin gelê me li wir bipelixînin. Mantiqê dagirkeriyê wisa ye.

Ango di giştî de pirsgirêkên me yên îro heyî, li Başûrê Kurdistan, Rojava, Bakur û Rojhilatê Kurdistan raber dike ku hemû Kurd û Kurdistan di qonaxekî nû de ne. Ango Kurd û Kurdistan dikarin bi serbikevin. Lê ku van derfetan jî bi kar neyne, wê bin bikeve û Başûr jî namîne. Ango li Başûr li 3 mihafazan destkeftî hene, lê ew namînin. Wana û bi taybet siyaseta PDK’ê bi aqlekî pir bi çewt berxwedana Rojava ya pîroz û destanî mîna ku ji bo xwe xeter dibînin, lê dinêrin. Ev şaşiyeke mezin e. Ji ber ku jixwe dijmin bi konsepta xwe bi ser bikeve wê Başûr jî ji holê rabike. Lê wana tim hesabên teng dikin. Berjewendiyê netewî wêdetir, berjewendiyê rêxistinî esas digirin. Dinêrin, li Rojava berxwedanek bi pêşengtiya TEV-DEM de bilind bibe û ew di siyê de dimînin. Lewra aciz dibin dixwazin kesên girêdayî xwe li wê dera bicih bikin, lê ew kesana marjînal in. Derfet û pereyên xwe hene, dewleta Tirk li pişt wan in. Ew jî dibêjin qey wê bikaribin. Ma tê çawa bikaribî? Ne gengaz e. Jixwe ev piştrast bû. Lê ji bo ku ev berxwedana bişkê çi ji destê wan hat kirin. Ev şaşiyek mezin e. Çima? Ji ber ku Kurd hemû di yek kêştiyê de ne. Ger ku Kurd di vê qonaxa dîrokê de serbikeve wê Kurdistan azad bibe.

Pêşengên Tevgera Şemzînanê Şehîd Kerîm û Reşîd

Di serî de em dilsoziya xwe ya li hemberî şehîdan diyar dikin û di şexsê rêheval Reşîd de bejna xwe li hemberî tevahî şehîdên pêngava Şerê Gel ê Şoreşgerî ditewînin. Bi rastî li ser şehîdên demê axivandin ji bo me ne hêsan e. Lê ev heqîqetek e. Divê em di bîranên wan de kûr bibin û layîqî wan bin. Herî dawî di mijdara 2012'an de şahadetên Heval Kerîm û Reşîd çêbûn. Bi rastî mirov nikare bi hêsanî li ser van hevalana biaxive. Ew fermandarên tevgera Şemzînanê bûn. Serpêşîtiya pêngava 2012’an a tevgera Şemzînanê kişandin. Bi esasî ji çalakiya Oremar û vir ve ango ji sala 2007’an û vir ve di xeta Zagros de tevî Oremarê gelek çalakî çêbûn. Di van çalakiyana hemûyan de ên ku keda xwe heyî, performansekî leşkerî û fetihkar raberkiriye û ruhek temsîl kiriye heval Reşîd e. Temsîla ruhê fetihkar, êrîşkar û pêngavî di şexsê fermandar Reşîd de gihişt zîrveyê. Elbet şahadetên hevalên wisa şopdarên Egîdan û Egîdên demê ji bo me windahiyên cidî ne. Tiştê li ser me dikeve, di xeta wan de em bîranînê wan bi şêwazekî laqiy bidin jiyankirin. Ev erk li ser me her kesî dikeve. Bîranênê wan jiyan kirin sekneke xwedî wate ye.

Fermandar Reşîd Temsîla Ruhê Êrîşkirin û Fetihkirinê Ye

Divê mirov li ser hevalê Reşîd lêhûrbûn bike û wisa li ser wî biaxive. Di temsîla ruhê Apocî ya êrîşê de bi taybet di temsîla ruhê pêngava Şerê Gel ê Şoreşgerî de sembolek e. Ne ku heval Reşîd şehîd ketiye û em dixwazin metha wî bikin. Na. Hemû heval şahîd in. Li hemû refê qadê serpêşî kişandiye. Heval Reşîd wekî fedaiyekî di nav de bû, carna li pêş carna jî li naverastê bû. Ew bixwe di hundirê pratîkê de bû. Bixwe di şer de rol leyist. Şopdarekî rêheval Egîd bû. Heval Reşîd bi şêwazekî nû û modern cesareta civaka Botanî temsîl dikir û divê xisûsê de mînak bû. Çawa mirov dikare bi cesaret be, taktîsyen be û li kî derê mirov çawa bike? Di vana de bi rastî jî heval Reşîd nimûne ye. Di warê fedakarî, ked û di şert û mercê zahmet de nimûneyek e. Bi taybet di ruhê êrîşê de nimûne ye. Ez bixwe heval Reşîd nas dikim. Ev 22 sal in erkê heval Reşîd her êrîş e. Hîn wextê fermandarê tîm, taxim, yekîne û tabûrê bû di êrîşê de bû. Dûvre bû koordînatorê êrîşê. Berê bixwe êrîşê de bû û belkî tevlî bi dehan êrîşan bûye. Mirov hejmar bide şaş e, lê bixwe bi dehan çek ji ser dijmin rakiriye. Heval Reşîd yekî wisa bû. Bi keda xwe, bi hevaltî û cesareta xwe her wiha bi tevlîbûna xwe heval Reşîd xwe kir hevalekî mezin. Ne ku pala xwe da kesî, an jî ji derfedan sûdwergirt. Na. Di şert û mercê herî giran de bixwe, bi sekna xwe ya hevalbendiyê, bi cesaret, ked û hewldanên xwe yê qet naweste û bi ruhê fetihê pêşde çû. Ruhê fetih kirinê di wî de pir pêşde ye. Her dem çareserî didît û teqez rê û rêbaz diafirand. Heval Reşîd ne ku tenê bi şêwazê talîmat tevdigeriya. Na. Ger di cihekî de bixitimiya bixwe diket dewrê û rêyên pratîkî didît. Heval Reşîd fermandarekî wisa bû.

Di şopdariya heval Egîd de ev hevalana nimûne ne. Ku ez heval Egîd baş nas dikim û van her du hevalana jî baş nas dikim. Şehîdên me yê salê piraniya wan em ji nêzve nas dikin. Di serî de heval Huseyîn, Numan, Mehmet Goyî, Rojîn Gevda, Xebat û Rûstem. Em bi van hevalana re bi salan manin. Ger mirov bahsa ruhê heval Egîd bike, bahsa şêwaz, pratîk û meşa fermandarî bike di vê de yê herî şopdarî kiriye bi rastî jî heval Reşîd e. Heval Reşîd fermandarekî wisa bû. Bi taybet heval Reşîd sembola ruhê fetihê ye. Çawa çalakiya yekemîn a Erûhê di demeke kûrt de Eruhê xist bin kontrolê û bi ruhê fetihkirinê hat kirin, di heval Reşîd de jî ev şêwaz li pêş bû. Jixwe heval Reşîd jî ji Erûhê bû. Nîşaneyên pêngava Erûhê di heval Reşîd de derkiket pêş. Fetihkirin û girtin şêwazê heval Reşîd bû. Cihê herî dijwar Çelê ye. Di sala 2012’an de çalakî bir ser Çelê. Bi rast jî, ji bo taktîka çalakiya Çelê tenê ne cesaret aqilek jî pêwîst e. Di Kurdistanê de cihê herî zêde û quwet lê heyî, Çelê ye. Li Çelê, bi awayekî hemdemî çalakî bir ser 18 hedefan û encam girt. Bi rastî jî ev şêwaz aqilek dixwaze. Heval Reşîd bixwe jî di bernameyekê de digot: “Çalakiya Çelê raber dike ku cihê dijmin herî pir lê xurt jî mirov dikare serbikeve.” Heval Reşîd bixwe ev gotina kir. Belkî hevok tam ne wisa bû, lê naverok wisa bû. Elbet di bernameyê de ne dihat gotin û kes nedizanîbû Heval Reşîd fermandar û amadekarê wê çalekiyê bû. Lê heval Reşîd çalakî şîrov dikir û digot: “Serkeftina vê çalakiyê nimûne ye û raber dike ku cihê dijmin herî pir lê xurte jî mirov dikare serbikeve” Ew çalakiya zahf mezin û serkeftî ji bo bîranîna heval Rûstem, Çîçek û Alîşêr hatibû kirin. Dûv wê çalakiyê qetlîama Geliyê Teyarê hat kirin. Em Geliyê Teyarê wekî qetlîam bi nav dikin. Ev qetlîam li ser çalakiyê sî çêkir, lê belê ev qetlîam zêde eleqeya xwe bi çalakiyê re nîne. Çawa nîne? Ango eleqa xwe bi plansaziya çalakiyê re nîne. Lê tu bixwazî, an jî nexwazî ev qetlîam siya xwe li ser çalakiya bêhempa kir. Ev ne tenê ye pir nimûneyê wisa hene. Vana hemû raber dikin ku bi rastî şopdariya Egîdan, ruhek û terzek heye. Vêya herî berbiçav di tevgera Şemzînanê de xwe raber dike.

Kêmanî û şaşiyên tevgera Şemzînanê heye, mirov wan jê derbixîne ji bo demê pêş me jî nimûne ye. Kêmaniyên navendî ne wisa zêde ne. Bêhtirî xwe li gorî taktîka demê kûraniyek e. Di têde çi heye? Yek tevgere, lê têde hemû çalakiyên taktîkê gerîla hene. Wekî; rê qutkirin, serdagirtina bajaran, kemîn, sabotaj û suîqast, dijmin kişandina eraziyê, xefkê, êrîş kirin û hwd. hemû têde hene. Bikaranîna terzê fedaî di tevgera Şemzînanê de heye. Kişandina eraziyê û xistina xefkê têde heye. Serdagirtin û çek ji ser rakirin, ji dest girtin û destdanîna ser heye. Hemû taktîkê gerîla têde heye. Di wê tevgerê de van taktîkana hemû hebûn. Van taktîkana hemû di hundirê hev de bi plansazî hatiye bi kar anîn. Ango şêwaz û ruhê heval Reşîd temsîl kirî ji bo demê pêş jî ji bo me nimûneye. Ew tenê ne fermandarekî fedakar û bi cesaret bû heman demî bi terz û şêwazê meşandiye li gorî perspektîfê Serok Apo di pêkanîna Şerê Gel ê Şoreşgerî de fermandarekî nimûne bû. Di taktîk pêşengtî û terzê lêdanê de û di ruhê fetihê de bi rastî nimûne ye. Heman demî şopdariya Egîdên demê ye. Pêwîste em li ser xetê Egîdan û Reşîdan bisekinin.

Erka Demê Şopdariya Şehîdên Demê Dixwaze

Ev dem êdî pisporbûn û encam girtinê dixwaze. Di qadê siyasî, dîplomasî û leşkerî de encamgirî dixwaze. Tam di vî demî de tiştên ji bo me pêwîst şêwazê encamgir û ruhê fetihê ye. Terzê lêdanê yê di şexsê şehîd Reşîdan de hatiye ziman ji bo me nimûne ye. Erkê me ev e ku em ser vî terzî kûr bibin. Teqez divê ruhê lêdanê, fetih û milîtanê encamgirtî derbixînin holê. Avakirina fermandarê di taktîkê de kûr, li ser teknîkê hakim û teknîkê dixe bin xîzmeta taktîkê li ser me erk e. Ji bo xetê Egîd û Reşîdan divê em kûraniyê çêbikin û pêşî li derketinên nû vebikin. Di vê çarçoveyê de kar bê meşandin, lêhûrbûn bêkirin, kûranî bê çêkirin û li ser bê rawestandin wê encam bê girtin. Li ser şêwazê Egîdan di tevahî dîroka me de milîtanên ku em wekî nimûne bigirin kî ne? Her yek ji wan taybetmendiyên xwe çi ne? Mesela yek ji wan şehîdê me yê herî dawî heval Huseyîn e. Heval Huseyîn fedaiyê vê tevgerê bû. Ji bo biçe qada şer û cephê pêş tam salekê bixwe di rêveberiyê de bû bi rêveberiyê re nîqaş dikir. Bê westandin pêşniyar dikir. Hêj di arşîvan de raporên wî hene. Heval Huseyîn tam fedaî ye. Herî dawî di rapora xwe de dinivîsîne: “Ez şehîd bikevim jî wê partî jê istifade bike. Ez şehîd nekevim jî tecrûbeya min heye wê feydaya min li hevalan bibe û ezê feyde bidim partiyê. Ezê her feyde bidim partiyê. Tenê bila partî erk bide min ku ez di qada Bakur de cih bigirim.” Herî dawî wisa gotibû. Heval Huseyîn ne însanekî wisa zaningeh xwendiye, lê ji hemû xelekan derbasbûbû û zane bû. Ruhekî heval Huseyîn heye û ev ruh ruhê fedaî ye. Ev fedaîbûna Apocî ye.

Fermandar Kerîm di hevaltiyê de Bêhempa bû

Hevalê Kerîm 28 sal di nava refên gerîla de li ser çiyayê Kurdistanê ma. Bi dirustî, paqijî, dilsozî û bi girêdaniya xwe bi rastî jî nimûneye. Di hevaltiyê xwe de pir jidil bû. Heval Kerîm di hevaltiya jin de jî nimûne bû. Beriya her kesî heval Kerîm di akademiya hevalên jin de perwerde dît. Heval Kerîm însanekî girêdayî partiyê bû. Partiyê çi bigota dikir. Di dirustbûn, paqijî û di kedê de nimûne ye. Bi rastî jî wisa bû. Pir heval wî nas dikin. Heval Kerîm li qada Botanê serpêşiya tevlîbûnan kişandiye. Gerîla çawa bû gerîla? Bi tevlîbûnên sala 1984 û 85’an bû gerîla. Dîqat bikin di sala 1985 de gerîla ket qonaxeke krîtîk. Yên ku ev qonaxa krîtîk fertilandin şoreş û artêşê kesên wekî heval Kerîm, Enver Omyanus û Ahmet Rapo bûn. Ên ku hîn di wî demî de di salên 84 û 85’an de tevlîbûn, bûn haveyna gerîla. Rast e wê demê şahadet pir çêbûn, bes di herêmê de jî tevlîbûn hebûn. Vêya gerîla xwedî kir. Di vê de keda heval Kerîm pir zêde heye. Heval Kerîm bi salan di şert û mercê herî zehmet de cih girt û xebat meşand. Rast e. Belkî di fermandariyê de em nabêjin zahf bilind bû, lê di hevaltiyê de bêhempa bû. Belkî di fermandariyê de di astekê de bû, lê di hevaltî, partîbûn, dirustbûn û girêdanbûnê de jî nimûne bû.

Fermandariya heval Kerîm jî, li cihê herî zahmet de bang bû. Heval Kerîm çawa çû Xakurkê? Li Xakurkê şahadet çêbû heval Kerîm di perwerdê de bû, perwerdeya xwe nêvî hişt û çû Xakurkê. Heval Kerîm her dem wisa bû. Kî derê tengasî û zehmetî hebû heval Kerîm bang bû. Li her derê wisa bû. Hevalê Şehîd Rûstem di şerê Qendîl de şehîd ket ê biçe bangê kî bû? Heval Kerîm bû. Yê destpêkê çû tabûran kontrolkir û sererastkir kî bû? Heval Kerîm bû. Dema ku Qendîl hat dorpêçkirin yê ku yekîne girt û çû dorpêçê kunkir û ket qada cepha Karox û pêşde çû kî bû? Heval Kerîm bû. Ji her derê zehmet û zor re heval Kerîm bang bû. Li kî derê valatî hebû, şêwazê gerîla pêwîst bû, heval Kerîm li wir bû. Bi esasî yên bi heval Kerîm re şehîd ketine milîtanên vê tevgerê yên hêja bûn. Ji wana yek jî heval Heqî Uludag bû. Heval Heqî bi salan ligel me ma. Heval Heqî bixwe kesekî di gelek waran de nimûne bû. Dirustî, paqijî û girêdaniyê de nimûneyek bû. Hevalekî ku bav, bira û dayik tev şoreşgerbûn. Bixwe jî cewherê şoreşgeriyê bû. Di hevaltî û milîtanêyê de kesekî dirust, bawermend û nimûne bû. Milîtanên wisa bi her awayî paqij wê her tim temsîla ruhê PKK’ê bin.

Divê em bi rastî li ser Kerîman, Reşîdan, Huseyînan, Numanan û Rojînan bisekinin. Her yek ji wan tabetmendiyên xwe hene. Erê kêmaniyên wan jî hene, hemû ne çar çar in, lê ruhek, seknek û nêzîkbûnek temsîl dikin. Em bi van Egîdan re manin û em wan ji nêzve nas dikin û em bûne şahidên wan. Yek ji wan Celal Başkale ye. Min wextekê jêre digot; ‘panzêr.’ Ango biçûya ser kîjan hedefê teqez wê hedefê bin dixist. Herî dawî li Bahra Reş me dît pratîk çawa meşand û şahadeta wî ji bo Bahra Reş bû windahiyek herî mezin. Piştî wê kesî zêde nikarîbû xeteke mîna heval Celal bimeşanda. Ger ku mirov di şêwazên wan de û di ruh û cesareta wan de kûr bibe teqez mirovê xwe bigihîne van Egîdan. Bi rastî divê ku li ser taybetmendiyê wan em kûr bibin. Şêwazê şehîd fermandar Celal çi bû, çawa li Bahra Reş roleke wisa leyist û çawa emê bikaribin hîn di asteke jor xwe li Bahra Reş pêşbixînin? Divê em li ser vana rawestin. Ji ber, erka me ye ku em li ser van Egîdan şopdariyê bikin. Ne tenê em şopdariya wan bikin heman demî divê em taybetmendiyên wan ji xwe re xwemalî bikin. Milîtan ji bo vê milîtan e.

Şahadetên salên dawî ji sala 2011, 2012 û herî dawî 2013’an ji bo me pir giran bûn. Fermandarên bi ked û cesaret derketine pêş wekî Rûstem, Alîşêr, Çîçek, Simko heta şehîdê herî dawî heval Numan û şehîdên Parîsê heval Sara, Rojbîn û Ronahî. Heval Sara berxwedaneke mezin da. Heval Sara di gerîla de jî, di qada civakî de jî, di zindanê de jî û di her qadê de cih girtiye. Di demê gerîla de ez pir bi heval Sara re mam. Li Botanê, li Herekol, li Besta û li Kela Memê pratîka meşandiye bi sekna xwe bibû mînak. Li tabûrekê tenê hebûna heval Sara cesaret dida hevalan. Ango li hemû qadan milîtanên wisa ji bo me bûne sembol. Divê em li ser bîranînên wan kûrbibin. Çawa emê bikaribin di pratîkê de taybetmendiyên wan nîşan bidin? Divê em li ser vê rawestin. Di şexsê Egîdan û şehîd Reşîdan de careke din sozê ku me daya şehîdan em dubare dikin û ji bo bîranên wan di vê çarçoveyê de pêşbikeve û kûr bibe em soza serkeftinê didin. Ji bo ku em bikaribin bi serbikevin di xeta Egîdan û Reşîdan meşandin pir û pir girîng e.

Ayrıntılar

Yayınlandı: 14 Aralık 2013

Di rastiya jiyan û bizava PKK’ê de hertim berxwedan li hemberî îxanetê di hundirê şerekî de têkoşîna xwe dide meşandin û hertim berxwedanê li beramberî îxanetê, di vî şerê ku hatî meşandin de, serkeftin qezenc kiriye. Lê ev îxaneta ku îro xwe jiyan dike ne ji îro ve heye û di civaka gelê Kurd de xwedî dîrokeke reş û tarî ye. Ji ber Kurdan her di dîroka xwe de têkoşîn û berxwedan dane meşandin. Li beramberî vê yekê, hertim rastî dest avêtina îxaneta hundirîn û ya derve hatiye kirin. Ango îxanet di hundirê civaka Kurdan de weke kurmê hertim hundirê darê dixwe û di dawiyê de wê darê dixîne xwarê. Her wiha ev yek ji bona bêbextiya navnetewî jî bi wî rengî ye. Ji ber vê yekê mirov dikare bibêje ku îxanet herdem weke şûrê mirinê li ser serê gelê Kurd hatiye hejandin û gelê Kurd bi xofa wê re jiyandike. Ji ber vê yekê mirov dikare bibêje ku destên bêbextiya navnetewî nehiştine ku gelê Kurd bi miradê xwe şadbibe û her car gelê Kurd rû bi rû yê îxanetê hatî ye. Lê şoreşa PKK’ê rastiya vê îxanetê derxiste holê û perda li ser rûyê wê yê qirêj û gemar da milekî û rastiya wê ji her kesekî re da diyarkirin. Ji bona vê yekê mirov dikare bibêje, ku her miroveke azadîxwaz û welatperwer, rastiya vê îxanetê dît û weke ku pêşiyên me Kurdan gotî “ger ku kurmê darê ne ji darêbe, zewala darê nayê”. Li gorî vê yekê mirov dikare bibêje, ku tim neyarê Kurdan, bi rêya îxanet û parçebûna ku di nava civaka gelê Kurd de diçandin, dida bikaranîn sûd werdigirtin û heyanî îro jî sûd jê werdigrin. Lê bi rêya felsefeya Rêber APO û bîrdoziya PKK’ê wê kurmê darê were kuştin û wê gelê Kurd azad bibe.

Sal 1980'î bû, naskirina me ji PKK re ji nû ve çêdibû. Piştî wê di nava xebatên gel de û bi taybet di nava xebatên ciwanan de me cihê xwe digirt. Me ji milekî ve hem xebatên di nava gel de dida meşandin û ji milê din ve jî me amedekariyên xwe ji bona tevlîbûna nava bizavê dikir. Jixwe piştî wê û di sala 1988'an de tevlîbûna me ji PKK’ê re çêbû. Piştî ku tevlîbûn ji bizavê re hate çêkirin, ez derbasî qada Bakurê Kurdistanê bûm, li wê qadê ez heyanî demekî mam û ji wê şûn de, careke din ez vegeriyam Başurê Kurdistanê. Min li gelek bajar û deverên cuda xebatên gel û xebatê leşkerî dane meşandin. Kurte jiyana min a gerîla bi vî awayî ye. Jixwe di nava demên derbasbûyî de, bîranînên di nava şer de û hem bîranînên bi Rêbertiyê re yên ku me jiyankirî hene. Ji ber wê ez dikarim bibêjim ku cûr be cûr me bîranîn jiyankirine. Li gorî vê yekê ez dixwazim bîranînekî bi hevalan re parve bikim.

Cara yekmîn dema ku em derbasî Başurê Kurdistanê bûn û ji bona ku em xwe bighînin Bakurê Kurdistanê qada şer û cenga giran, lê hêzên îxanetkar û nokerên xwefiroş ên ku alîkariya dijmin dikirin nehiştin ku em vî miradê xwe bighînin serî û rêka me asteng dikirin. Di destpêkê de dihate xwestin ku em wan bê bandor bikin. Ango pêwîst e em di destpêkê de kurmê darê tinebikin, ji bona ku dar şîn bibe û xwe li ser piyan bigire. Ji ber vê yekê em tevlî şerê Başur bûn û me xwest ku em wê feraseta kevneperest a ku bi salan hatî rûniştandinê ji holê rakin. Ji ber ku hêzên îxanetkar hertim li pêşiya azadiya gelê Kurd astengek mezinbûn û hertim ji dijmin re weke dûvikekî bûn. Li gorî vê yekê em tev gihiştibûn wê baweriyê, ku heyanî îxanet ji nava Kurdan ranebe, wê dijmin li Kurdistanê neyê şikandin û wê gelê Kurd jî rizgar nebe. Her tim şerê navxweyî wê di nava Kurdan de rû bide. Lê bi têkoşîna PKK’ê, bi fikir û ramanên Rêber APO, têkoşîna gerîla û gelê welatparêz encax ev yek pêk were. Cûdayê wê têkoşîna bîrdozî û siyasî dikare kesayeteke azad a ku di her warê jiyanê de xwedî vîn û hebûneke azad bide avakirin. Ji ber wê me xwest li qadên Başur û li beramberî vê zîhniyeta îxanetkar û ya xwefiroş jî şer bidin meşandin. Jixwe armanca me ji vî şerî qezenckirin û hişyarkirina gel bû, li beramberî pergala partiyên ku serdestiya xwe li ser didine meşandin û berê vî gelî didine îxanet û hevkariya bi dijmin re.

Di dema ku ev şer dihate meşandin, em li qada Pîrêsê bûn û hijmara me wê gavê derdorê du yekîneyan bû, me amadekariyê xwe yê şer dikir. Coş û heyecana hemû hevalan jî di astekî pir bilind de bû. Piştî ku belavkirina hevalan li gorî yekîneyan hate çêkirin, hemû yekîneyên ku wê têkevin çalakiyê hatin diyarkirin. Hevalên ku têkevin yekîneya êrîşê û bi taybet hevalê Demhat ê ku bi eslê xwe Guyî bû û hevalê Avareş ê ku bi eslê xwe Şirnexî bû, wan herdu hevalan pir bala me hemû hevalan dikişand. Jixwe çanda me ewbû ku em ji beriya her çalakiyekê govendê bigirin, coş û kelecan çalakiyê bi govendê bighînin asteke herî bilind. Amedekariyê me yê çalakiyê ji her milî ve bi dawîbibûn, ji çek û rextê hevalan bigire heyanî tiştên herî biçûk, hemû hatibûn amedekirin û hemû heval ji bona çalakiyê hazir û amedebûn. Êdî dem dema kêf, şahiyê û gerandina govendê bû. Ew herdu heval ketin serê govendê û govend xelek bi xelek dora hev zivirî û weke pêlên deryayan pêl bi pêl diherikî. Me hemû hevalan li nava çavên hevdu dimeyzand û me ji xwe re digot: Gelo emê careke din hevdu bibînin an na?

Li serê govendê carcaran hevalê Demhat dikşand û carcaran jî hevalê Avareş dikşand. Te digot qey herdu hevalan sozdane hev ku serê govendê bikşînin û govendê bê serçopî nehêlin. Her kesê ku li wan herdu hevalan temaşe dikir di rûyê wan de hêvî, coş, kelecan û serkeftina çalakiyê û jiyana baş didît û hîsdikir. Ji ber ku di çavê wan de her tişt baş xuyadikir. Piştî ku hevalan govenda xwe bidawî anîn û em ketin rê. Yekîneya me bixwe alîkarê yekîneya êrîşê bû. Di navbera me û yekîneya êrîşê de xulekek anjî du xulek hebûn. Ji bo ku em bikaribin hem cihê wan hevalan dagirin û dema ku hate xwestin alîkariya pêwîst ji wan re bidin.

Em ketin rê û her yekîneyekê jî cihê xwe girt. Girê ku emê êrîşî ser bikin derdorê 300 pêşmerge û gelek leşker jî di nava wan de li wê derê bi cih bûbûn. Weke din gelek çekên giran jî di wî girî de hatibûn bicihkirin. Cihê ku wan digirt cihekî cûda bû ji bona me herdu hêz jî xwedî girîngiyekî mezinbûn. Armenca dijmin ew bû ku têkiliya me bi gel re qutbike û gel ji me dûr bixin. Weke din jî îxanetê jî dixwest ku rastiya xwe ji gel veşêrin. Di wê navberê de û piştî demekî kin, me tektîkê dijmin ferqkir ku çi diwaze. Ji bona vê yekê, me çeperê xwe girtin û me ji du milan ve êrîşî ser wan kir. Çalakî bi rengekî serkeftî bi rê ve diçû û tu wendahiyên me çênebûn. Lê ji ber ku şevtarî bû, di nava hevalan de şaşîtî derket holê û hevalekî li hevalê ku li pêşiya wî bû guleyan direşîne û wî hevalî şehîd dixîne.Hevalê şehîdketî jî, navê wî Demhat bû. Lê ji berî ku ew heval şehîdbikeve, hêviyê xwe yê serkeftinê û biryarbûyîna xwe dide nîşandayîn. Dema ku fîşek lê dikevin gazî dike û ji hevalê ku gule li wî bi şaşîtî reşandî re dibêje. “Ez hevalê te me”! Lê heyf û mixabin wê demê gule ji devê çekê derketibû û sînga hevalê Demhat derbaskiribû. Lê di dawiyê de jî hevalê Demaht dibêje yê ku serket em bûn û bi silogana “bijî Rêber Apo”, hevalê Demhat wê demê jiyana xwe ji destdide û şehîdikeve.

Piştî ku hevalê Demhat şehîd dikeve, ew çeperên mayîn hemû hatin xistin û gelek leşker û pêşmerge di wan pevçûnan de birîndarbûn û gelek ji wan reviyan. Çalakiya me bi rengekî serkeftî bidawîbû û gelek çekên giran û yên sivik jî me ji ser leşker û pêşmergeyan rakirin. Cenazeyê hevalê Demhat jî me li ser milê xwe hilgirt û em paşde vekişiyan. Di wê navberê de careke din dijmin derkete operasyonê. Lê ji ber ku barê me giranbû û gelek çek û cenazeyê hevalê şehîd jî bi me re bû. Beşek ji hevalan ketin êrîşê û em hevalên mayî jî, me cenazê hevalê şehîd xilaskir. Hemû hewildanê me ew bû ku em nehêlin cenazeyê hevalê şehîd bikeve destê dijmin. Piştî wê em gihiştin hevalan û me cihê xwe saxlemkir. Jixwe erkê me ew bû ku em parastina hevalan bikin, heyanî ku hemû heval xwe bighînin saxlemiyê.

Piranî hevalên ku tevlî çalakiyê bûbûn hevalên keçbûn, tenê çend hevalên xort di nava wan de hebûn. Di wê navberê de û her çiqasî hemû hevalan mereq dikir, ji bona ku bizanibin ka hevalê ku şehîd ketiye kî ye? Lê me nedixwest ku em hema ji hevalan re behsa şehadeta hevalê Demhat bikin. Lê dema ku çavê hevalan bi hevalê Xwînrêj ket û hevalê Demhat nedîtin.Wê demê hevalan dizanî ku hevalê ku şehîd ketiye hevalê Demhat e. Piştî çalakiyê heyanî çend rojan me nikarîbû hevalê Demhat bispêrin axê. Ji bona wê me ew di nava şikêran de veşart, heyanî ku dijmin ji qadê derket. Piştî demekî û dema ku hêzên leşkerê dijmin bi şûnve vekişiyan, me cenazê hevalê Demhat anî û me ew bi rengekî saxlem siparte xaka pîroz.

Di dawiyê de mirov dikare bibêje ku hemû roj û bîskên jiyana gerîla tijî şer, pevçûn, berxwedan û qehremantî ne û jiyana gerîla bi ked, xwîn û xwîdanê tê jiyankirin. Ji ber wê dema mirov bîranînê xwe yên di jîyana gerîla de ku hatine jiyîn, tînê ser ziman, mirov pir zor û zehmetiyê dikşîne. Ji ber vê yekê ye ku bi van rastiyan re nebe yek nikare rastiya vê jiyanê, ji dil û can hîsbike û pê re bibe xwediyê giyan û vîneke azad. Weke din, pêwîst e ku mirov bizanibe di hundirê vê jiyanê de hem berxwedan heye û hem jî îxanet heye û herdu hertim di nava şer û pevçûnekî mezin û dijwar de têdikoşin. Lê di dawiyê de bêguman hertim berxwedan li beramberî îxanetê bi ser dikeve. Ji bo vê yekê pêwîst e em bizanibin ku ev hemû serkeftin û pêşketin, bi xwîna şehîdên pakrewan hatine avakirin. Ji ber ku avakirina kesayeta Kurd a azad û rizgariya civakê bihêsanî nayê holê û tiştek li ser rûyê vê dinyayê bêbedel pêknayê.

Leyla Yaşar

Ayrıntılar

Yayınlandı: 14 Aralık 2013

Botan,her tişt bi naskirinê dest pê dike. Dengê melodiya dilê bilûra şivanekî destan e. Herkes dixwaze dengê bilûra şivan bibîhîse û fêm bike. Ji ber ku di hundirê bilûrê de pir tişt veşartî ne. Li Gabarê Egîd û Adil ji me re melodî ne; muzîk, gotin, bawerî û destên veşartî ne. Cûdî şehîdên me yên leheng bibîrtîne. Ji me re Safîneya HZ. Nûh, têkoşîna jiyan û vegotinê dewam dike. Bi ziman evina min diqewitîne, bi bilindbûna muzîkê vedibêje û tê gotin.

Piştre dibêje ku ez ê tiştek din jî ji te re vebêjim. Lawê Xerîb navê evînekê pêgirtî ye. Armanca wê heye ku cihê safîne lê ye ew cih dîtine. Ji bo wê heft sal, bi şev û roj dimeşe di deqeya dawî de ku kêm dimîne jiyana xwe ji dest bide tê vegotin ku sefîne dibîne; ez ê ji te re bêjim ku şervanên leheng li Botanê hene. Ger ku sal derbas bibin jî tiştên ku ez ê bêjim wê bi dawî nebin. Kelheya dil û baweriya Botanê yek e. Evîndarê rojê ne, bi siberojên bi hêvî ne. Dîsa bilûr dibêje ma tu Hevalê Ş. Rûhat nas dikî ez dibêjim ku ez dizanim û nas dikim. Ez hezkirina wî ya jiyanê nas dikim, kesayeta wî ya bi erdem û dilnizmî û kamiltiya wî avê dide sehra, ez ji sekna wî ya wek evîndar re bûme şahîd.

Sadûn Edesa

Cûdî Navser

Ayrıntılar

Yayınlandı: 14 Aralık 2013

Hezkirineke ji rê hatiye derxistin û xwe spartiye bingehên seqet, rengekî din ê qetilkirina jiyanê ye.Lê belê rengê vê yê ku ji rê derketiye jî herî kêm bi qasî wê xeter e. Gihiştina hezkirinê, tê wateya gihiştina jiyanê. Ger mirov gihiştina hezkirinê nezane tê wateya ji şoreşê tênagihije. Lê belê gihiştina hezkirina erzan jî şer nekirine,bêhewildanî ye û heta bêhizirî ye. Ev jî gelekî girîng e.

Ew herçar hêmanên ku me hêjmartiye bi hizirandinê ve girêdayî ye. Em ji bingehê dîrokî bigrin dest, heta asta felsefî û zanistî hûnê bihizirin. Nexwe têkîliya hezkirinê bi hizir,felsefe û zanistiyê ve heye. Ji bo ku hûn gavekî ber bi hezkirinê ve bidin avêtin, pêwist e hinekî agahiya we ji felsefe û zanistiyê hebe. Girêdana şer bi hezkirina rast ve heye. Li gel me azadî û têkîliya azad bi tenê şer ve tê bi dest xistin rastiyeke ku bi şer tê pêk anin e. Di rêya hezkirinê de hezar û yek hest û girêdaniyen bi navê hezkirinê hatine derxistin û xefik hene. Hûnê neyêne van leyîstokan. Hûnê xwe li hemberî her cûre rengên hezkirinê yê ku ji rê derketiye bêhezkiriniya xapînok bi sekinandineke saxlem ve li şûn xwe bihêlin. Hûnê bizanin ku bêhezkirinî dijberiya şoreşgeriyê û jiyanê ye. Teqez pêwist e ku dunyaya we ya hezkirinê hebe pêwist e hûn bigîhine vê dunyayê. Hûnê bibêjin * Pêwist e ku hezkirina min hebe.Pêwiste ez di rewşekê de bim ku bêm hezkirin û hezbikim.*

Hatina rewşeke ku dikare hezbike, tê wateya di wan herçar hêmanên ku me diyarkirye de serkeftî bûne. Ger mirov di wan herçar hêmanan de û di hêmanê pêncemîn de ku ew jî encamê wan yê din e, bi serkeftî be, tê wateya ku hûn gihiştine asta hezkirinê. Ev di heman demê de tê wateya hûn gihiştine asta bikaribin hezbikin. Dema hûn gihiştine van taybetmendiyan tê wateya ku we hem hezkirinê de hem jî hatina hezkirinê de kesayet avakiriye. Berûvajî vê hûn nayên hezkirin û nikarin hezbikin. Hinek dibêjin “dile min xwest ez hezdikim, ew jî ji min hezdike, hûn nikarin bibine asteng.”Ev derew e. Bi vî rengi hatina hezkirin û hezkirin nabe. Pêwist e hûn bingehê zanistî deynin û nexelitînin. Ji xwe hûnê rojekê benê hezkirin, roja duduyan jî benê avêtin. Hûn nikarin bersivê ji hezkirina xwe re bibînin û bi erdê ve bibine yek. Ji ber vê jî xwe nexapînin û nekevine nav bûyera hezkirin û hatina hezkirinê ya ku li ser bingeha xelet de pêşdikeve. Pêwist e di hêmanên ku hatine hêjmartin de serkeftin çêbibe.

Kesayeta Kurd ji bo çi nayê hezkirin? Ew kesên ku pêwîst e di dinyayê de herî zêde werin hezkirin, ji bo çi di vê mijarê de û di rizgariya welat de ne serkeftî ne?. Ji bo çi di azadiyê de, şer de, di hemû pirsgirêkên rêxistinî de ne serkeftî ne? Kesekî ev qasî bêserkeftine, ji bo çi were hezkirin?. Jixwe kirêt e jî. Girêdayîna kirêtîbûn û xweşikbûnê bi tiştên ku hatine jimartin ve heye û misogere ku, bûyereke civakî ye. Ger di van hêmanan de serkeftî bin, hun xweşik in, berovajiya vê hun kirêt in. Asta vê ya fîzîkî jî heye, asta fîzîkî yê kirêt û xweşik diyarker nine, ya diyarker di hêmanên ku hatine jimartinê de rewşa serkeftîbûn û bêserkeftinîbûyînê ye. Bi qasî mercên hezkirin û hatina hezkirinê, pêwîst e ku hun baweriya xwe bi pêwîstiya hezkirinê binin. Hun nikarin bibêjin, “ez bi sernakevim, di van hêmanan de serketina min zehmet e. Wê demê ezê hêviya xwe ji hezkirinê qut bikim. Bila tu kes ji min hez neke û ez jî ji tu kesî hez nakim.” Ev yek jî ne rast e. Pejirandina vê tê wateya hêvî ji şer û şoreşê qutkirin e. Heta ji partiyê, gel, ji jiyanê hêvî qutkirin e. Şoreşger ne mirovên ku hêviya xwe ji jiyanê qut bikin in. Wan her tiştên xwe, fedayî jiyaneke azad kirine. Naxwe hunê her dem hezkirinê di xwe de weke azweriyeke mezin bihêlin. Lê belê bêyî ku mirov bikeve nava hizrên “nabe” û xefikan pêwîste mirov derfetên serkeftinê û pêkhatinê bide wê. Ev jî, kulîlk vekirina milîtaniyê ya di kesayeta wê de ye û serkeftina egîdiyê ye. Egîdî digihê lûtkeyê serkeftinê.

Weke tê ditin, riya ku diçe serkeftinê bi qasî ku bi zehmetiyan ve dagirtiye, ew qasî jî girift e (çapraşik). Di vê riyê de meş, egîdiyê dixwaze. Ger em wiha bikin, ew şertên civakî yên di welatê me de ku gelê me jî dijî, bêhezkiriniya mezin, dexesî, bêrêzî dê were derbaskirin. Em di wateyekê de şoreşa xwe li hember rewşa ku welatê me ketiye nav de, ango bêhezkirinî û mîratebûn ku tê pêşxistin, di heman demê de jî li hemberî bêhezkiriniya mezin ku di dilê gelê me de heye, me ev şoreş pêş xist. Şoreşa me şoreşa hezkirinê ye, şoreşa hezkirina welat û gel e. Lê belê şoreşa hezkirinê li hemberî ev qasî, zinixî û zordariyê bi şerkirinê ve pêk tê. Ger ne wiha be, gotina faşîzmê ya “hezkirin her tiştî çareser dike” ji cewher dûrxistin e.Tee wateya bawerî anîn û xapîna derewên faşîzmê, hatina lêyîstoka wê ya mezin e. Mixabin hun di mijara hezkirinê de hatine vê lêyîstoka mezin. Em hindekî we, ji vê lêyîstokê dikişînin û derdixin. Em we bi serê xwe bihêlin, kê dizane hîn dê çi were serê we. Em dibînin, bêyî ku hun hewl bidin, çi qasî ji hev hez dikin. Ma hetanî duh jî, we bi vê yekê bawer nedikir? Dibe ku we bêyî ku bikevine zanebûna wê, we ji mar hezkiribe,we mar xistibe şûna evîndara xwe, ma ev yek ne hun in? Hun bi kirêtiyê ve hetanî qirika xwe, di himbêza hev de dijîn. Pêwîste hun lêpirsîn bikin ku, şêweyên jiyana we çi qasî di çerçoveya feraseta hezkirinê ya dijmin e. Ma yê ku feraseta hezkirinê ya dijmin dijî, gelo dikarin ji hezkirina rast para xwe bigrin? Gelo jiyana ku hun dijîn, çi qasî weke jiyaneke pîroz tê pejirandin?

Ez van hemû tiştan ji bo ku we bitirsînim naynim ziman. Pêwîste misoger jiyana we di ber çavan re were derbaskirin. Ez dixwazim, vê pirsgirêkê bi taybet di astên feraset de zelal bikim. Dibe ku gav bi gav, derbaskirina vê ya jiyanê bi sedan salan çêbibe. Min ji bo ku têkîliyeke ku were hezkirin û mirov bikaribe vê yekê bijî, ev qas salên xwe da. Min jî di vê mijarê de çend gav avêtine, hun dixwazin her tiştî di carekê de çareser bikin. Sedemeke ku milîtaniya we zêde ne rasteqîne jî ev e. Ez her dem behsa kesên dixapîne û dixelitîne dikim, sedemeke vê ya herî bingehîn jî di nava çerçoveya ku we avakiriye de ye. Hun xwe yan mehkumî bêhezkiriniyê dikin, an jî hezkirina sexte. Dilê we çawa dikare vî tiştî hilgire? Mêjiyê we pêwîstiya hizirandinê jî nabîne. Ev çîroka we ye. Hun dikarin di milîtaniyê de, egîdiyê de, hestên mezin de û hezkîrinê de çi qasî bi xwe bawer bin?

Gelek ji we hezkirina xwe ya zarokan heye. Hindek heval ji bo ku zarokan çi qasî hezdikin raber bikin, bi zarokan re henekan dikin. Mirov dikare bi vê yekê bikene û derbas bike, ji ber ku jiyana zarokên me hatiye pêrîşankirin, ji bo hezkirina wan tenê nefesek jî nehiştine. Lê belê gelek kes vî tiştî ji rêzê dibînin. Dibêjin, “xweziya zarokekî min jî hebe, ez jî bi vî rengî jê hez bikim” dinya wî reş bûye. Feraseta wî jî bi vî rengî ye. Kesên wiha, deh salan jî di nava me de bijîn, di encam de ew dijberê partiyê ne û revok in. Di hewaya xortan an jî keçan de bêhna azweriyê heye. Dibe ku mirov ji van re tiştekî nebêje, lê belê dema tu wan bi azweriyên wan re li gel hev dihêlî, roja diduyan şerekî mezin dest pê dike. Azweriyên mezin, hestên mezin di mercên xwe de digihên wateyekê. Mezinkirina zarokekî baş, di mercên welatekî azad û serbixwe de, bi şertên civaka azad de derfetê peyda dike. Azweriyên mezin, tenê di qadên xwe de dikarin derfeta jiyanê peyda bikin. Wekî tê zanîn, dema du kes hev direvînin, daweta wan li dar dikeve, lê belê roja diduyan hun biçin binêrin, hemû ketine nava hev. Ji hezkirin û rêzdariyê tu şopek xuya nake. Gelo çi wateyeke van azwerî û hezkirinên wiha heye. Jiyana pratikî raber dike ku, ev yek ne wiha ye.

Ev rexneyên ku ez li we û civakê dikim, rasteqîn in. Duayeke ku neyê pejirandin, ji bo çi em jê re bibêjin amîn? Hezkirineke ku hun nikaribin bi pêş bixînin, ji bo çi emê jê re bibêjin, hezkirineke baş e?. Azweriyeke ku welat û gel nayne asteke bixêr, ji bo çi em jê re bibêjin, azweriyeke rêzdar e?. Mixabin, di şûnde ya ku bi zehmet dimîne, em hindekî jî kole ne. Koleyan bi hezaran salan, malbat, zarok, jin, zilam çi ye nehizirîne. Dibe ku em weke wan koleyan nînin, lê belê ji hindek aliyan ve em di rewşeke xirabtir de ne. Mînak, di qutbûyîna ji welat û civakê de ev yek bi vî rengî ye. Ji ber wê jî pêwîst e, em hindek hest û ferasetên xwe yên jiyanê hindekî din rasteqînêr nêz bibin. Ez van tiştan, ne ji bo ku hezkirinê mehkum bikim dibêjim, ji bo ku di nava me de dê hezkirin çawa bi rê ve biçe, bi çi ve girêdayî ye? Zelal bikim, diyar dikim. Welat jî, gel jî, şer dixwaze êdî şer bûye navê jiyanê, ev yek di heman demê de, dibe watedayîna şervantiya we. Tevlîbûna we bûyereke ku ev qasî jiyanê diafrîne, ji ber vê naveroka xwe ve we pîroz dike.

Îro şer ji bo çi ev qasî bûye weke azweriyekê? Ji ber ku îro şer afirandêr û zayinêrê her tiştî ye. Me ev yek hindeki, bi civakê tê gihand, sibe emê hîna zêdetir tê bigihînin. Ger em îro bi we jî bidin fêmkirin, hun dê gelekî balkêş şer bikin. Ji ber ku jiyana we di encamê şer de veşartiye. Rizgarbûna we, ji her cur kirêtî, bêhezkirinî û heqaretê kêm zêde bi dayîna we ya vî şerî ve gengaz e. Ger bi hemû kûraniya wê ve were fêmkirin, hunê bibin şervanên gelekî balkêş. Siya jiyanê heye, ew bi xwe nîne, navê jiyanê heye ew bi xwe nîne. Gelo yê jiyan bi xwe çawa bibe? Naxwe, wê jiyan bi şerkirinê bibe. Ew kesên ku hun gelekî jê hez dikin, hunê bi vî awayî bigihênê. Ji beriya her tiştî ger hun wiha şer bikin, dê her parçeyekî welat ne weke kavilekî, weke bihuştê bixuyê. Dê ew malbat, dayik, bav, hevjîn û dostê ku hun jê direvin, dê li we weke heyînên herî xwedî nirx bixuyên. Gelê we, weke navnîşaneke ku hatiye jibîrkirin na, dê bigihê rastiyekê ku weke nan û avê bi hev re bijîn. Dema ku em vê daxînin têkîliyên jin û zilam, ne weke xerîban li gor pênaseya du perçeyên xwezayê ku hev cihê nabin, teqez hev temam bikin, dê derbikeve holê. Mirovê dê li ku derê û çawa bigihê vê rastiyê? Hemû nîqaş, polîtîka, hizirandin, avakirina partiyan û pêşvexistina şer ji bo gengazkirina jiyaneke bi vî rengî ye. Dibe ku di jiyanê de azweriyên kor, nêzîkbûnên derveyî rastiyê we bidin jiyîn, lê belê ev tişt serkeftinê naynin. Hun di vî aliyî de gelekî ketin, we serê xwe li çepê û rastê da, lê belê dîsa jî encam nîne. We nekarî ne malbata xwe, ne jî hevjîn û dostên xwe ji merhebayekê xelas bikin. Wê demê me ji vê jiyanê çi fêmkir? Gelo em dikarin ji vê re bibêjin jiyan, an jî azadî? Bihizirin û di mijara jiyanê de plansaziyên baş ava bikin. Bibin rêxistinêr û çalakvanên baş. Ev dê riya jiyanê raberî we bike. Dê derfetên hezkirinê bide destên we. Dê ji bo gihiştina dinya hezkirinê derfetan amade bike û wê demê hun dikarin bibin evîndarek. Di gelek nameyan de wiha dinivisînin. “evîndara wiha û wisa” ez ji van peyvan şerm dikim. Bi heqbûna min, vê gavê hîna baştir tê fêmkirin.Li gel me zêde evîndar nînin. Ev asta ku heye ve gihiştina wê jî gelekî zehmet e. Çi kêfxweşiyeke ji bo wan hevalên ku gihiştine asta ku me diyar kiriye, hemû gel û rêhevalên wan ji wan re dibêjin, heyînên me yên evîndar. Gihiştina rengekî wisa bi tenê şertekî ku me diyar kiriye ango serkeftî şerkirin, qehremanbûn û egîtbûnê ve gengaz e. Ev yek jî bi zanebûnê, bi jêhatiyên polîtîk û leşkerî yên cidî ve gengaz e. Ger hun wiha bin, ji bo çi em ji we hez nekin? Ji bo çi em ji bo we çepikan lê nedin, ji we re nebêjin, ji pîroziyan hîn pîroztir cihê we heye?

Ji bo çi ez xwe layiqî tiştekî erzan û cihekî ku min heq nekiriye bibînim? Ev yek dibe sextekarî. Tê wateya ku ez xwe û yên din dixapînim. Ez vî tiştî nakim. Lê belê ji bo dîtina riya rast jî mijulbûnên min hene. Bêyî ku zêde xeletiyan bikim, ji rê derbikevim û tevlîhev bikim ez hewldanan nîşan didim. Helwesta min ev e. Ez li we gelekan temaşe dikim, hun ji me dixwazin ku, em we weke zarokan li ser destan bigrin. We xwe ne aniye astekî ku hun cidî werin girtin. Ezê çawa ji we hez bikim? Ez bi hêsanî ji kesekî hez nakim. Gelo ev xwe gelekî ecibandin e, gelo ev qas rexnekariya min, ji ber ku ez tu tiştî rast nabînim e? Naxêr, ev hemû tişt ji bo yê rast, ê ku tê ecibandin derxistina rastê ye. Hunê rexne bikin, lê belê piştre jî hev biecibînin, gelo hunê bi vê çi bi dest bixin? Gelo ma hun dikarin du kesan bînin gel hev? Lê ez dikarim bînim gel hev. Mirov bi min re hatine gel hev û hîn jî tên.

Di nava partiya me de, em mirovên hez dikin û rêzdariyê nîşanê hev didin li aliyekî bihêlin,yên ku hev weke rêhevalên dilsoz pêşwazî dikin gelekî kêm in. Gelo çend kes, ji bo ahengî, yekîtî û şerekî hevpar dikarin werin gel hev û bi hev re kar bikin? Ger hun nikarin werin gel hev gelo ma wê demê hunê behsa kîjan hezkirin û rêzdayînê bikin? Hun di vê mijarê de xwe dixapînin. Ev yek jî rewşa pêkneanîna ahengiyeke rast û hev ne ecibandinê rave dike. Hev ecibandin di çarçoveya şer û li gor têkîliyên şer bi hev re meşê ve çêdibe. Hunê ew kesên ku bi hev re dimeşin, nekine kadroyekî baş bi ser de jî hunê bibêjin, “me hev eciband” bi vî rengî him hun xwe dixapînin, him jî têne xapandin. Di we de ev kêmasî hemû hene û hun ketine nava van xeletiyan.

Weke ku min diyar kiriye, sererastkirina vê yekê jî şer dixwaze. Ez naxwazim vî karî daxînim astên hunerî û estetîkê. Pêwîste ew jî werin bi dest girtin.Di şoreşên giştî de bi taybet jî di şoreşa me de pêwîste mirov balê li avakirina hunerekê bikişîne. Pêwîste milîtanekî şoreşger çalakiya şoreşgerî weke hunerê bineqişîne. Şoreş, hunera herî pîroz e. Şoreşger jî, hunermendekî herî mezin e. Dema mirov balê li vî tiştî bikişîne, pêwîste hun hizrên xwe hest û çalakiyên xwe heta fîzîka xwe weke hunermendekî bi pêş bixînin. Ev yek hetanî dawiyê bi hev ve girêdayî ne. Hunermendiyek û dema ku pêwistiya wê hate bicihanîn, jiyan û dinya hezkirinê wateyeke bi dest dixîne. Pêwîste şoreşa me weke din neyê fêmkirin, weke din neyê şîrovekirin. Dibe ku gelek kes, şoreşa me weke tevgereke hilweşandinê bibîne, dibe weke tevgereke hêrsê binirxîne, lê belê tevgera me, tevgereke jinûve avakirinê û nirxa herî pîroz dayîna hezkirinê ye. Tevgera ji bo hestan û hezkirinê bi rengekî herî rast û herî pîroz gihiştinê ye. Ev yek tê çi wateyê? Tekoşîna di wir de û şêwazê meşandina rêxistinê, şêwazeke herî nêzî tekûzbûnê ye. Kesayetên wan jî bi qehremanî ye. Sererastkirina bi vî rengî ye.

PKK ku di bin berpirsyariya me de bi pêş dikeve, pêwîst nake mirov nîqaş bike ku wiha bi pêş dikeve. Ji ber ku tiştên têne vegotin, çîroka rastiyê ye. Tê dîtin ku weke di hemû şoreşan de çêbûye, di şoreşa me de jî saziyên ku pêwîste werin rûxandin û werin derbaskirin, bi qasî ku di van saziyan de têkîlî, feraset û azweriyên werin derbaskirin hene.Ew qasî jî saziyên ku li şûna van jinûve werin avakirin û nirxên mezin hene. Hizirandina rast û nêzîkbûna rast di astê felsefîk de fêrbûneke exlaqî ye û zanistiyê ve girêdayî ye. Ya herî girîng jî girêdaniya vê bi çalakvan, rêxistinkar û şêwazên şer ve gelekî berfireh hate destgirtin. Di giştî de ji bo hemû şoreşan wiha ye. Ji bo şoreşa me jî bi vî rengî ye. Ger ev welatê me Kurdistan û herêma ku ew tê de cih digre Rojhilatanavîn be, dest girtina bi vî rengî hîn zêdetir girîng e.

Vê gavê bi tenê em dikarin pirsgirêkan danin rastê û li ser riyên çareseriyê yên ku çêbibin rawestin, nîqaşan bi pêş bixînin. Tişta herî girîng jî, em bi milîtanî nêzî pirsgirêkê dibin û girêdaniya wê ya bi şer ve gelekî baş datînin. Encamgirtin sebreke mezin û hostetiya hewldanê dixwaze. Weke din em ji şoreşê re xirabiyê neynin. Bi taybet em bawer in ku, şehîdên me li ser vî bingehî bi jiyanê ve girêdayî bûn. Naxwe, wan bi vî rengî xwe feda nedikirin. Herî kêm ji bo şahadet û wesiyeta wan, bi şoreşeke wiha bersivandin tê wateya layiqbûna bîranîna wan . Ev yek rastiyeke kûr e ku gelê me li ser vî bingehî derfetên jiyanê di me de dibîne, her tiştê xwe fedayî şoreşê kirine û tevlî vî tiştî bûne. Dibe ku hun ne di zanebûna vê yekê de bin jî.Ji ber ku gelê me ketiye zanebûna vê jiyanê,hun li vê derê ne û li hemberî zehmetiyên mezin li ber xwe didin.

Emê rastiya şoreş, partî û şer ji her demê zêdetir bibînin. Emê dîsa bibînin ku ji bo em ber bi dinyayeke bikaribin hîna zêdetir tê de bijîn, tevlî şoreşê bûne û bi qasî ku me ev yek dît, emê kar bikin û bi wî rengî hîna baştir bibin. Bi qasî me mezinbûna wê hîskir, hizirandina wê hate kûrkirin, çalakî û rêxistina wê gelekî pêwîst hate dîtin û hate serxistin emê bibînin ku gihiştina dinyayeke em tê de bikaribin bijîn û jê hez bikin ava bûye. Gelê me bi tenê ev welatê me yê ku tê de şopeke hezkirinê û jiyanê nehatiye hiştin bi vî rengî şerkirinê ve dê bigihê welatekî ku mirov dikare tê de bijî û rastiyeke gel ku mirov jê hez bike. Şoreş ji bo vê yekê pêwîst e. Şoreşger jî ji bo armancên wiha yên pîroz vê fedakariya mezin û wêrekiyê raber dikin, hewldanan pêk tînin. Tu asteng nikarin wan ji armancên xwe yên pîroz ên wiha û dinya ku ew dixwazin biafrînin dûr bixe. Di destpêkê de ew çi qasî lewaz dibin bila bibin, em dizanin ku ew dinya, dinyayeke afirandinê ye û li ser vî bingehî her cureyê afirandêriyê û hewldanê pêş dixin. Digihên jîneke wiha û dinya hezkirinê.

Tiştên ku hatine diyarkirin girîng in. Pêwîste encamên gelekî dorfireh jê werin derxistin. Em di bin bandorên pirsgirêkên kesayetê de ne. Bi taybet ew rewşên ku di têkîliyan de hatine afirandin, zextên dijmin jî bi me dane jibîrkirin. Li hemberî erkên jiyanî, watedayîna têkîliyên we me dixe nava tengasiyê. Ew jî tê fêmkirin. Ev êşên şoreşgerbûnê ne. Lê belê pêwîste ku hun xwe dermankirinê jî bizanibin. Di rastî de em rûberûyê kesayetên gelekî binketî û xwe ji bo pejirandina her tiştî razandine ne. Ev yek me tengav dike. Ew nêvenga giran a demagojîk hêza gotinê lewaz dike, ew qutbûyîna ji dinya hizirandinê pêwîste were çareserkirin. Di heman demê de terbiye xwedî nirxekî zêrîn e. Hun ne dikarin bibin şagirt ne jî mamoste. Di vê dinyayê de hun naxwazin ne çavên we, ne guhên we ne jî mêjiyê we vebibe û bijîn. Derfetê di riya rast de bi hezbûnê heye. Hindekî bi ser xwe de biçin, hest û kesayeta xwe perwerde bikin. Derfetê perwerdeyê heye, weke din pêdîviyên xwe yên bingehî diyar bikin. Pêwîstiya serkeftinê di xwe de hîs bikin û bi ser bixin. Weke din ev kar nameşe. Xwe spartina hizirandina rast ve bijîn. Xwedî rêgez bin. Rêgezan bidin axaftin. Di vê mijarê de hindekî girêdayî bijîn. Pêwîste êdî bûyîna mirovekî biryarê hêza pêkanînê di xwe de bi ser bixin.

Deh kes kar dikin, yek xirab dike, bi erzanî dixwaze dest dayne ser. Êdî pêwîste em di vê mijarê de hêza xwe ya venêrînê (denetim) pêş bixin. Mirov dikare ji bo pirsa “çawa bijîn” bersivên hîna nêziktir bide. Li ser vê bingehê hun di derbarê jiyîna rast de, sondên balkêş dixwin. Lê belê gelo hun dikarin hetanî dawiya temenê xwe kesayeteke bi vê ve girêdayî bimîne nîşan bidin? Hun dê tengav bibin. Bi ya rastî, pêwîste em hetanî dawiya temenê xwe bi dilsozî girêdayî bin. Ev tiştên ku hatine diyarkirin, di nivîsandina gelek romanan de ristekî kilît dilêyîze. Dikare ji bo jiyanê nêzîkbûnên cihêreng û yê ku çareser dike, derfetan ava bike. Di pêşketina pîvan û jêhatiyên (yetenek) hilbijartinan de û têkîliyan de dikare risteke gelekî girîng bilêyîze.

Nêzîkbûna milkiyetê û malbûyînê (metalaşma) di têkîliyan de gelo rast e? Bi taybetî ew milkiyet û malbûna di têkîliyan de bi qasî aliyê exlaqî, ji aliyê siyasî ve jî tê çi wateyê? Li gel ku hêmaneke girîng e, xaleke ku hîna zêdetir were zelalkirin ev yek e. Li gel zayendîbûn (cinsellik) di tekoşîna siyasî de weke amurekê tê bikaranîn, milkiyet li ser tê kirin û weke malekî tê hizirandin. Nayê înkarin, ez di vê baweriyê de me, pêwîste ev yek nebe helwesta me ya exlaqî û siyasî. Di rastiyê de pêwîste malbûyîn derveyî exlaq û di polîtîkayê de nêzîkbûneke herî oportûnîst were nirxandin. Ev bi qasî ku di astê rêgezên giştî de rast e, di rastiya me de jî ev bi rengekî gelekî xeter tê jiyîn. Em vê yekê dibînin. Heta tiştê li gel me tê jiyîn, em dikarin bibêjin cewherê milkiyet û malbûnê ye. Ger ev yek bi vî rengî be, ev yek bi rêgeza azadiyê ve gelo nakeve nava nakokiyan? Em di wê baweriyê de ne, yekser di nava nakokiyê de ne. Ji ber wê jî, têkîliyên ku hun dijîn, her dem milkiyet û malbûnê diafrînin. Ev jî, tu têkîliya xwe bi rêgeza azadî û sosyalîzmê re nîne. Bi wê re di rewşeke nakok de ye. Lê belê ji ber sererastkirina civakî –ku ev aliyekî wê ava dike- giran derbas dibe. Têkîliyên nêzîkbûnên we, ji milkiyetê qutkirin cewherê wê yê ku xwe spartiye malbûnê tunekirin gelekî zehmet e. Bi qasî zehmet e, pêwîstî bi tekoşîneke serketî heye. Em xwe nekin mijara milkiyet û malbûnê. Milkiyet, ger bi rengê mal, bibe malê kesayet dibe ku wê demê hîna xetertir bibe. Ev rewş bi jiyîna lawirbûnê ve di heman wateyê de ye.

Şîroveya ku em ji bo rêgeza azadiyê tînin, gelekî jiyanî ye. Pêwîste ku em jiyana xwe şênberbûna xwe di navbera vê sêkuçê de çareser bikin: di lûtkê de rêgeza azadiyê, di seriyekî de malbûn û milkiyet, di seriyê din de jî fahişebûn û ji bin venêrîna rêpîvanan derketin. Gelo hun li kû dera vê sêkuçê ne? Pêwîste hun bi taybetî di vê mijarê de xwe lêpirsîn bikin. Ev di cihekî de pevçûna mirovahiyê ye. Di nava vê de, rizgariya netewî jî heye, azadiya civakî heye, şer jî heye û aştî jî heye. Ev hemû bi rast destgirtina sêkuçê ve gengaz dibe. Di lûtkeya sêkuçê de ango di xala azadiyê de cih girtin, yekem riya gav avêtinê ye. Yek jî gelo ma ji bo çi hun dikevin sêkuça ku şeytan ava kiriye, hunê xwe çawa jê biparêzin? Karê we zehmet e. Ev hemû rewşên bi nexweşî ku civaka çînayetî afirandiye. Ev xwe di hemû têkîliyên mirovan de, di hemû qadên jiyanê de nîşan dide. Ya herî xirab jî, ew saziyên fuhûşê yên ne fermî gelekî belav bûye. Di her bajarî de peyda ye. Tê diyarkirin ku di gundan de jî pêş dikeve. Ji vê re bi qedexekirin û çalakiyê ve bersiv dan têr nake. Di mijara plansaziya malbatê de tişta ku pêş dîtiye, bi teknîk, exlaq, bi taybetî jî pergalê re girêdaniya xwe heye. Ji ber wê sedemê pêşîgirtina wan gelekî zehmet e.

Dîsa ji bo têkîliyên ku di temenên biçûk de ku kolebûn çêdibe, ji nişka ve bi zagonan ve bersivandin, bûyîna çareseriyeke mayinde dûr e. Em di vê qadê de jî pêdiviyê bi şoreşekê dibînin. Li gor min bêyî şoreşeke bingehîn pêk were bersivdana van hêmanan gelekî zehmet e. Ev hebe yan jî nebe bersivdaneke di wateya dest lê dana seriyekî ye. Ev jî qet têr nake. Jixwe bi destgirtina bingehîn a vê pirsgirêkê ji ber giranbûna wê ye. Gotina min a “ger gengaz be ji nava we hindek kes bila di vê mijarê de kûr bibin, bibin milîtanên bingehîn ên vî karî, bibin kesên ku rêpîvanan datîne û dimeşîne” vala nîne. Ev hêman bi hewldaneke cewherî û şîroveya exlaqî ve pêkanîn şert e. Ger ne wiha be, bi dîtînên dawî yên teknîkê û zextê ve pirsgirêk ji çareserkirinê dûr e. Bêguman di bingehê têkîliyan de taybetmendiyên damezirandinê radizê. Hoste jî li ser vî karî zêde nesekinîne. Ev pirsgirêk xwedî taybetmendiyeke ku herî zêde hatiye têperandin. Dema mirov di vê mijarê de li têkîliyên Marks û Lênîn temaşe dike tiştên ku anîne ziman mirov bibêje, girêdaniya xwe bi sosyalîzmê re heye zehmet e. Ez wisa texmîn dikim, têkîliyên ku di avakirinê de bi giranî têkîliyên bûrjûva ne. Sosyalîzm di mijara malbatê de ev qasî kûr nebûye. Wê gotinên sosyalîzmê yên nû ku di derbarê malbatê de bibêje hebin. Herî zêde jî rewşa bûyîna hêza çareseriyê, herî zêde di sosyalîzmê de peyda ye.

Em dikarin bibêjin, şoreşa me di vê mijarê de jî yê gelekî ji xwe bawer be. Jixwe nêzîkbûnên ku hetanî niha me ji bo têkîliyan aniye, heta sînorkirin ji bo çareserkirina van mijaran de, dibe ku bibe serê ta. Lî şûna ku hun xwe di rewşa rizgarbûnê de bihêlin, ger hun di vê mijarê de dilsoz bin, tu carî zilam nikarin li hemberî we jinan bi şêweyeke ku hun naxwazin bi nêzîkbûnên ku hun naxwazin nêzîkî we bibin. Ji ber ku hun bi çeka tekoşîna azadiyê ve bersivê didin. Ger hun vê çeka azadiyê li ser bingehê çareserkirina pirsgirêkên xwe bi kar bînin, yek zilam jî nikare nêzikî we bibe. Ger hun bi lewazbûnên xwe yên jinbûnê ku piralî ne bersivê bidin aliyekî hun nabin jinên azad, dê koletiya we jî berdewam bike. Gelo ma hun wê hêzê di xwe de dibînin ku, bibin jina azad? Ma hêza we ji bo vê yekê heye? Ew hêmanên ku bibe şêweyê bersivê ji bo pirsa jina azad ki ye? Yan jî jina ku were amadekirin kî ye, we girtiye? Ji ber ku hun wê nikaribin bigrin, hunê nikaribin tekoşînê jî bimeşînin.

Em dixwazin jinan nas bikin. Tiştê ku min di piraniya jinan de dîtiye, nekarîne xwe ji mijarbûna malbûna zayendî derbixin. Zayendîbûna xwe hîn jî ku serdestan bi sedan salan heta bi hezaran salan teşe dane, li ser bingehê weke amûrekî dixwazin bi kar bînin. Xwestin vê yekê li ser min jî pêk bînin, ez ji wan hindekî din şiyartir im. Naşibim zilamên din. Ji ber ku min xwe baş rêxistin kiriye. Bi hêsanî nikarin min bînin lêyîstokan, nikarin min bixapînin û bi binbixin. Ev jî şerek e, em bi qasî şerê li hemberî dagirkeriyê, di şerê paşverûtiya jinê de jî hoste ne. Gelo ma zilamên wiha hene? Sê hevalên min ên zilam hebin, emê dinyayê birûxînin. Ger zilam xwe şaş binirxîne, dê jinê bi bin bixe û dikare bike kole jî. Ev ne riyek e ku bibe hilbijartinek. Min li hemberî paşverûtiya jinê tekoşîn meşand. Em di wê baweriyê de ne ku pêwîste bi vî rengî be. Ew xefikên ku zilaman danîne, bi xwe ketine tê de. Ew xefik çi ye? Wisa bawer kirine ku ger jinê bixin rewşeke ku jin bibe mijara milkiyetê wê ji bo wan bibin malekî baş. Jin jî ji ber ku hebûnekî zindî ye, helwest nîşan dide. Ev helwest jî zayendîbûna xwe weke malekî dinirxîne, xwe dispêre wê û plansaziya jiyana xwe pêş dixe. Dinya jinê jixwe li ser vî bingehî çawa xwe pêşkeş bike û bi vî rengî çawa xwe bilind bike, ava dibe. Di rastiyê de şertê exlaqê mêrbûnê ya di civakê de bi vê rastiyê ve ye. Di bingehê dinya zilam de jî, ji bo ku milkiyeta xwe ya li ser jinê biparêze serî li zextê dide. Dîsa weke encamekî xwezayî ya milkiyetê ji bo ku jinê bike weke malekî û bixe rewşekî ku weke amûrekî ye. Ji ber ku malxweyê malê ye, vê yekê dike armanc. Hemû saziyên di civakê de vê weke helwesteke exlaqî tê digihên. Bi vî rengî tevnekî(ağ)gelekî bihêz ava dibe û jin nikare nefesê jî bigre. Bersiva jinê ku di nava vê tevnê de bide jî, “ger we min bi vî rengî kir, ezê jî zayendîbûna xwe bi şêweyekî herî xirab weke çekekê bi kar bînim û we bikirim.” Ev jî tê wateya malbûna ku kiriye mal.

Di rastiyê de ev rewş dihêle ku mirov ji nav têkîliyê dernekeve. Ew gotina “fêhlê jinê zilam bi binxist” ji bo vê hatiye gotin. Ew tevgera zilam a çewisînêr hiştiye ku ketiye vê rewşê. Lêyîstokên jinê hiştine zilam bikeve rewşeke xirabtir. Di têkîliyan de hev xistineke balkêş durûtî û xeribî tê jiyîn. Ew bi yek peyvê ve zinixî(iğrençlik) ye. Ma têkîliya di navbera zayendan de dê wiha bûya? Ez vê hîn jî bi metirsî pêşwazî dikim. Mixabin, hun hemû vê yekê dijîn. Li gel min di giştî de bi vî rengî xistina têkîliya jinê helwesteke gelekî zinix, kirêt û derveyî exlaq tê dîtin. Ez xwe bi xwe dipirsim, gelo ev çawa dijîn? Ji jiyînê wêdetir hîn a kirêtir dikin. Jinê weke malekî ji sukê dikirin, mirov pejirandina vê ferasetê ya bi vî rengî, gelekî bi zehmetî dike. Ev feraset bi tenê wateya çors de nayê jiyîn. Weke ku ketiye nava hestiyên têkîliyan.

Min hêvî kir ku hemû têkîlî ji ber pêwîstiya van rêgezan ava bibe. Min ew ji bo xwe weke pîvan girt, ez çareseriyê di vir de dibînim. Ji bo min pirsgirêkên din ên ku tên jiyîn talî ne û wekhev in. Tiştê ku ez dixwazim vê gavê di PKK de bi ser bixim her çiqasî teorîk heta sembolîk be jî, di dema pêş de bi nêzîkbûneke cewher di rêya wê de were şerkirin û bikaribin hêza nêzîkbûnê raber bikin û hêzê bidin jiyanê. Ew jî bi emperyalîzmê, faşîzmê, cehaletê, rastiya malbatî ya heyî, heta hemû sazî û dezgehên civaka me re bi şerkirinê ve ava dibe. Piştî wê tişta girîng gihiştina mezinahiya ferasetê rastiya ku em çi qasî vê ferasetê di jiyana xwe de pêk tînin e. Tişta ku ji van hemû tiştan were fêmkirin ev e. Em vê mijarê ji aliyê civakî, malbat û ji aliyê kesayetê ve bi kûranî dest bigrin. Ji bo peydakirinê di serî de, ji bo çareseriyên razber (soyut) û sembolîk jî pêdîvî heye. Berê dema ku min rewşa jinê ya koletiyê didît, yekser min klasîkên sosyalîst hembêz dikirin. Ji bo gelo ezê bikaribim çareseriyê bibînim? Ketime nava felsefe û qadên dişibine vê. Di rastiyê de hindek jî ji bo ku ji vê pirsgirêkê xelas bibin vî tiştî dikin.

Di rastiyê de pêwîste rewşa min were lêpirsîn.Ew hêmanên ku min bi pêş xistine û hizrên ku min rexne kirine tên çi wateyê? Rayedarên MÎT’ê jî dibêje, “ez dizanim ku Apo bi saet bi saet li kû dera Bekaayê dimîne, lê belê tişta girîng, li kû derê ye nîne, çi dike ye?” ew zilam jî dihizire ka, “Apo çi dike?” dixwazin tiştekî bikin. Ji bo wê jî dixwazin hîn bibin ku ka em çi dikin.

Bi tevî hemû hewldanên min tişta ku rêhevalên me yên jin afirandine bi sînor dimînin. Mînak, nêzîkbûna herî wêrek min nîşan da. Di hatina jinê ya gel hev, di kişandina wan a çiyan, di kişandina wê ya ji nava saziyên kevneşop, min hewldaneke mezin nîşan da. Hemû dinya dizane ku ew gelekî balkêş e û pêşketineke di asteke pêş de ye. Dîsa jî ez vê yekê kêm dibînim. Ew pirsa jin û zilamê werin pejirandin kî ne? jî girîng e. Ger gengaz bûya me bikaribiya vê kesayetê bi roman, sînema û curên din ên hunerê ve bi serkeftî nîşan bidaya. Kesayeta jin û zilam ku em esas bigrin, divê çawa be? Çawa bijîn? Di vê mijarê de dahûrîn (çozûmleme)amurê herî girîng e. Ez di vê mijarê de gelekî hesas im. Jina weke barkêşan (hemal) zilamekî wekî tirpan çend qirûşan dikin? Armanceke herî girîng a şoreşê jî afirandina mirovê ku pê re were jiyîn e. Berovajî hun ji vê yekê direvin. Gelo ma hun dizanin, ji bo çi direvin? Ji ber ku hun kirêt in, direvin. Ez kirêtbûnê, tenê di wateya fîzîkî ne, di wateya giyan (ruh) û hizirandinê de jî diyar dikim. Dinya giyan û hizirînê li gel we gelekî tevlîhev e. Şoreşgerî “bûyereke hunermendiyê ya mezin û artîstiyê ye”. Hîn ez jî dihizirim, ka gelo serdestiya şoreşê ez di xwe de çawa temsîl dikim? Ez her roj xwe bi rengê “gelo ez şoreşê dikujim, şoreşê kirêt dikim?” lêpirsîn dikim. Ev yek tê çi wateyê? Ev tê wateya min çi qasî têkîlî sererast kirine. Ger ez vî bi ser nexim, ezê xwe wekî tawanbarekî mezin bibînim. Lê belê hun van pirsan ji xwe napirsin jî. Mirov bi rewşa we diêşe. Ew kesê ku mirov nêzî bibe, bi hev re aram be û were pejirandin kî ye?

Di rastiyê de şoreş mezinbûneke cuda rave dike. Ev hêmanên ku di rêya wê de bi hezaran berhem hatine nivîsandin, em nikarin bi carekê ve di rastiya xwe de çareser bikin. Lê belê dîsa jî em nikarin ji nedîtî ve werin û ser vê pirsgirêkê bigrin. Ev yek ji bo çareseriya pirsgirêkê dîtînê bingehîn in. Berovajî mirov dibe reformîst. Gelo ma mirov bi hêza şoreşê jinê çawa bîne rewşa hezkirinê û rêzdariyê? Ger em wiha nekin, em nikarin bersivê bidin pirsa “gelo jina şoreşger kî ye?” Ger jin wiha nekin dê bibin kesên kirêt, ji nedîtî ve werin û yên ku her kesek dixwaze jê bireve. Di heman demê de mirov dê bibe dîlê azweriyên xwe yên ezez û nikare xwe rawestîne. Êdî gava destpêkê û gava dawiyê ya vî karî tuneye. Pêwîste were serxistin, nikare xwe bi xapandinê bide pejirandin. Ne dikare zayendîtiya xwe erzan bi kar bîne, ne jî bi hewldaneke çors dê bi ser bixîne. Rêhevalên me yên jin, bi gotina “ez jî çekê bi kar tînim” vî karî bi ser naxîne. Hun dê bi hêmanên çareseriyê ya şoreşgerî yên piralî û kûr ve bibin bersiv. Ev gelekî zehmet e. Lê belê şêweyê pejirandina milîtanên şoreşger di vê çerçoveyê de ava dibe.

Jixwe emê jî jina şoreşger biafrînin. Rêhevalên me yên jin navenda vî tiştî ne. Ez bi vê pirsgirêkê ve ew qasî mijûl dibim. Ji ber ku pêwîste mirov azwerê azadiya jinê be. Hêmana ew qas bingehîn a jiyanê çavên xwe lê girtin, layiqê şoreşgerekî cidî nîne. Ger ne wiha be, mirovê bibe şoreşgerê pergala serdestiya zilam, ev yek jî ne li gor min e. Çavkaniya herî bingehîn a jiyanê anîna ber çav a pêwîstiya xwe bi azweriyeke mezin heye. Gelo ev yek li gel me heye? Gelo dema ku mirov dibêje azwerî hun çi fêm dikin? dema hun têkîliyeke jinê ya rêzê dibînin, dibe ku ji bo we her tişt xelas bibe, di rastiyê de ew ji bo me ne wisa ye. Hîn zêdetirê wê pêwîst e. Gihiştina rastiya jinê pirsgirêka gelekî zehmet e. Vê gavê bi qasî nêzîkbûnek avakirinê, gihiştina asta hêza siyasî jî pêwîst dike. Bûyîna hêzeke siyasî ji bo çareserkirina pirsgirêka jinê dê sudwer be. Di demên derbasbûyî de pêkanînek jî jin li qesran û hareman dihate girtin hebû. Ew di serdema koledarî û feodaliyê de hate jiyîn. Dema ku em li kapîtalîzmê temaşe dikin, ne tenê jin hemû mirov weke koleyan in. Lê belê yê jinan hîna zêdetir e. Kapîtalîzm, vî tiştî bi şêweyekê ziravtir dike. Piştre sosyalîzm derkete holê, çareseriyekê pêk tîne ku van hemû tiştan digre dijberî xwe û girêdaniyekê diafrîne. Wêneya li gel me hîn cihêtir bi pêş dikeve.

Emê vê pirsgirêkê çawa çareser bikin? Çareserî bi “min kirî-min firot” ve çênabe. Bi gotina “em li hev hatin” ve jî nabe. Diyarkirina pirsgirêkan tenê dahurandin nîne. Ji bo me bi destxistineke mezin a hestan ji aliyê cewher û naverokê ve gelekî pêwîst e. Ger hêza we têr bike beriya hun bibêjin “ajoyên me şiyar bûn” bi rengê “ew têkîliya ku girêdaniya xwe bi her cure paşverûtiya me ve heye, emê nêzîkbûneke çawa raber bikin, emê çawa çareser bikin?” bihizirin. Bi avêtina derveyî tekoşînê ya jinê û bi qezenckirinê ve ev pirsgirêk nayê çareserkirin. Pêwîste em hev bi rengê li gor çareseriyê biguherin. Li ser vê bingehê em hev bigihînin dinya dilsoziyê, dostaniyê û hezkirinê û wisa jî bi pêş bixin. Di vê xalê de ez dixwazim xwelêpirsînkirinê bi pêş bixim. Di nava partiyê de misogere ku dê di vê mijarê dêa zext çênebin. Lê belê hindek jî ji ber ku zext nîne nikare xwe bispêre erk, hêz û fîzîka xwe û vî tiştî îstîsmar dike. Wê demê emê bi jinê re baş ji hev fêm bikin. Jin dê bikeve rewşekê ku hindekî din zilam bipejirîne. Wê demê plansaziya malbatê, kerxane dê ji pirsgirêktiyê derbikevin.

Ayrıntılar

Yayınlandı: 14 Aralık 2013