Helbet peywendiya mezin axaftinê bi guhdarvanî û şagirtîbûna mezin re heye. Heya hêza guhdarkirin û têgihiştina şagirtan lewaz be, axaftina me yan pir zêde wateyek venabêje, yan jî ji qîmeta xwe pir tişt wenda dike. Pirsgirêka di navbera me de yek jê eve.
Çalekiya ku partî bi rê ve dibe gelek mezin e, lê yên jı vê yekê têdigihijin pir biçûk in an jî yên di rewşa têgihiştin û şer kirinê de jî wekî cûcene. Helbet di vir de guneh ne yê kesayetê ye. Ev yek jêdera xwe di rastiya neteweyî û civakî de dibîne. We ev ewqas bê angaşt û wate kiriye ku rexneyên me tev encam nadin. Pirsgirêk ne niyeta baş an jî ne baş e, pirsgirêk ne cesaret kirina şer e yan jî her tiştê xwe dayîne jî. Pirsgirêk mezin afirandin, mezin têgihiştin û yê heyî ti carî ne ecibandin, hîn zêdetir hizirîn, xwestin û pêkanîn e.
Li gel me, ger şoreş misoger wisa be wê bighîjê serkeftinê. Yan jî feraseta we ya bi heyî ve bes mayîn, bi roxmî hemû dildarî û canfedayî ya we, bi binkeftinekî nebaş re encam girtin, jê ne revîn e. Nebûna mirovê çalekiyê ya ku mezin diafrîne, bê şansî û belengaziya we ya mezin e. Her ku mirov li we dinêre diêşe. Ew lewazbûn û neçariya we ya di warê îdabûnê de qîr qîr di qîre; dibêje “ ez ewqas im, ji min pir hêvîdar nebin”. Di van tevan de niyeta we ya pir baş, xebatan hîn zêdetir trajîk dike û tîne rewşekî dilê mirov pê biêşe. Mînak hûn dikarin bi min re heyecan bigrin, divê di ramanên we de, hêviyên we û ruhê we de, derfeta jiyanê bê dîtin. Lê bi roxmî ku bi hezaran ji we li hemberî min in, lê heyecaneke mezin min nagre. Ji ber ku angaştekî, hêrsek û çalekiyekî we ya rê li ber vê veke nîne. Helbet ev jî trajediya min e. Tengaviya min pir mezin e, em bêjin jiyana biêşe, ez neçarim ku bi xwe bi xwe re bes bibim. Ez neçarim xwe bikim xwediyê çareseriyê û xwe bi rêve bibim. Şer tenê ne bi dijmin re, neçarim ku bi serkeftî li hember xwe jî şer bikim.
Hûn şer çi dihesibînin? Birastî jî hûn nikarin di kêleka şer re jî derbas bibin û ev jî jêdera xemgîniyekî hîn mezintir e. Ez rewşa we bi deh saliya xwe re dipîvim; ez we hîn bê tevgertir, bê heyecan, bê xwastek dibînim. Divê em vê sirê vekin. Ev ne çarenûsek e. Pêwîst e em jı her tiştê ku hûn anine rewşekî weha, hesab bixwazin. Dibînim ku hûn ji rastiya xwe pir ditirsin. Binêrin hûn di rewşekî ewqas bê naverok, heşifî, bêhal û bê berhem de ne ku hûn nikarin hêza li xwe nêrandinê bidin nîşandan. Li ser vê re jî bi derewan hatiye pêçandin. Bala xwe bidine felsefeya we a civakî hêvîdarim ku hûn dê dersa felsefê bi rastbînî bi şixulînin, ev e; xwe ji rastiya xwe ya heyî cûda dayîna nîşandan, heta bi rastiyê re di nava peyveke pir berovajî de jiyan kirin! Belê, ev di we de taybetmendiyekî herî felsefîk ya bingehîn e. Di me de felsefe wekhevî bi xwe karîna cûda dayîna nîşandan e. Ev felsefeyek bê şens û pir talûkeye. Di rastiyê de mirov dikare ji vê re bêje bê felsebûn jî. Ji kesê ku nêzîkatiyekî wi/wê yê pir bi hêz ji jiyanê re nîne, mirov dikare bêje ku ji nêrîna cîhanê jî xizan e.
Gava dixwazim we bandor bikim, ez xwe hertimî di lêpirsînê re derbas dikim. Ez divê dûnyayê de çima heme? Divê ez hebû xwe bispêrim çi? Sedemên min ên heyînê çî ye? Heya ku ez vana nehizirim ne gengaze ku ez bijîm. Lê xwe bihizirin, hûn pir zûde ketine nava înkara. Ji ber hûn ji lêpirsîn kirinê direvin, bi derewan, xapandinan, xefletan ser girtin ango pêçan jî hûn weke felsefeyekî jiyanê destdigrin. Hûn di bingeh de dibe ku ji ber ji feraseta felsefeyek sexlem dûr in wenda dikin. Ew feraseta felsefeya ji were tê ferz kirin ji ber gişt bavikseleri ye ku ev jî di me de bi temamî jêdera ketina civakî ye. Dîsa dibin hemû cûre bandorên kolekirinê ya serdestiyên biyanî de kesayetek stuyê xwe tewankere. Ev jî heşifîn û ji afirandinê bi temamî bingehî qûtbûna ferasetekî ye.
We ji bo azadiyê nêrîna xwe ya bingehîn di bingeh de wenda kiriye. Her wekî hûn bê felsefe hatine xwedî kirin û felsefeya we ya dijmin e. Divê ez eşkere bêjim ku çalekiya min a herî mezin, hê di bîra min de ye ku hîn min xwe nasnekirî, li hember nêzîkatiya bi talûke ya li dijê cewherê mirov, min nerazîbûna xwe da nîşandan. Di têkiliyê min yê bi zarokan re, bi malbatê û her çû bi civaka gund re, min hema nakokî jiyan kir. Min got divê ez weke van nebim û bi xwe cûda dayîna nîşandan re min despêkir. Gava hemû kesî hewilda bi yê din re baş bijîn, texlîtê bavikselerî û sazûmanê dibûn, ez ketim nava lêpirsînekî pir mezin de. Gava em dixwazin li ser vê bingehê avabikin, lê hûn li berovajiyê vê, pergal çi dixwaze, pergala bavikseleriyê çi ferz dike we xwe di wê de razand.
Encam, ha îro bi we re ew kesayete ku em pêre şer dikin, a nayê partîbûnê, artêşbûn, serkeftinê, nayê jiyanê û kesayeteke nayê xweşîkbûnê dibe; ev hatina rewşeke pir bipevçûn, nakokî û girêka kor dibe. Ger qelsiyên we ên pir mezin neba, ji xwe di rastiya we ya şer û civakî de ewqas lewazî nedihat jiyîn. Ger kesayetên we yên saxlem heba, ma hûn dê ketibana rewşekî ewqas dilşewat de? Wê karên partî û têkoşînê ewqas bi xeletiyan derbas biba? Lê a herî nebaş jî xwe wisa pejirandin e. Wekî ku ez bi roxmî vê şerê mezin jî, hîna xwe naecibînim, ji bo ezê xwe çawa bikarim biserkeftî bikim jî di nava lêkolînekî kûr de me. Lê hûn ji difna xwe mûyek jî nakşînin.
Dê çi bibe? Bi vê pîvana ecibandinê re bibe nebe, berê li hemberê Îslamiyetê, li hember herî şoreşa mezin ji perestina pûtan, ji birina pût perestên baş ên biçûk wirdetir hûn nikarin biçin. Li gorî we hûn ketine meydana şer, lê bi dîtina min hîn cesareta ketina meydana mêraniyê jî, heta baweriya wî, peyvên wê ên despêkê jî hîna hûn nikarin bixin devê xwe ango bînin ziman. Her dihizirim dibêjim riyekî çawa ji van re xêz bikim û divê bimeşînim, ji ber vê jî ez xemgîn im. Ji ber hûn jiyanê li ser lingan wenda dikin. Di vê mijarê de bi hinek kirêtiya xwe, rebeniya xwe û bi binkeftinên xwe, wenda dikin.
Ji derve de zextandinê re, zorandinê re û bi teşwîq kirinê re kesayeteke bihêz dernakeve holê. Kesên di ramanê wan de mijulbûnên pir mezin nebin, di ruhê wan de tengavî û hêrsên mezin nebin, ên çavê xwe bernadin hedefên mezin, ji derve de ti dehfandin û berjewendiyan re nakevin riyekî pêşketinê. Ji bîr nekin ku bi we re her kêlî bandorkerên me ên pêşdeçûnê wisa sivik, ji derve de dehfandin û bi teşwîqan dibe. Misogere ku li ser vê bingehê ji mişekarekî klasîk wêdetir hûn bibin kedkarek jî, bibin kardêr jî, kesayeta we jî ji wê wirdetir pêşnakeve.
Gava hûn felsefê nîqaş dikin, dibêjim xweziya we bizanîba nîqaş bikin. We xwe di feraset de zincîr kiriye. Temenek tev jî, sedsal jî bidome, em di qatê wê jî ser zêde bikin, bi vê felsefeya girêkor re, bi vê feraseta xwe ya jiyanê re misogere ez bê hêvî nabim. Ez her çend hewldidim we bandor bikim jî encam, ji ber vê sedema girêkor a felsefê re, xebatên herî binirx jî ji bê wate kirinê wêdetir naçe. Helbet taybetiyekî vê ya girîng jî pir xwe parastbûn e. Di bin vê bûyera kêfiyet, ezezî, dîsa ji xwe heskirinê de pesendkirina felsefeya xwestina herî kêm, a herî bê hêz, helbet di encam de ya herî binkeftî ye. Herî kesayetekî we yê bijare, mînak gava rayeyekî partiyê girt, ji ber sedema nêrîna we ya min di vir de gotibû di demeke kin de ji xistinê wêdetir naçe.
Di rastiya PKK’ê de bingehekî felsefî heye. Çiqasî were înkar kirin û hûn negihijin pêwîstiyên wî jî, bi hewldanekî pir mezin ew nêrîna felsefîk a em dixwazin serwer bikin û teşe dayînekî li gorî wê heye. Lê yên xwe xistine nava vî, ketine nava raye ya vî û yên xwe xistine bin berpirsyariya vî de, di bingeh de ji ber lihevbûna wan ê felsefîk nîne, di wateya ku min aniye zimên de hîn rastir jî em dikarin bêjin ezezî bi ezeziyekî bê naverok re ji ber xwe ferz dikin, di demeke kin de xurumîn a (aşinma) ji partiyê derdikeve holê. Tunebûna pêşengtiya partî tê jiyîn.
Ya rastî di PKK’ê de felsefeyeke bingehîn a ferasetê heye. Ger tu xwe bi wî re ewqas biezezî ferz bikî, hîn piçek pêşketinên dijmin çênebibe jî tu dê wenda bikî. Bi vê felsefeyê re ancax di hundir de bi navê dijmin hûn qelê fetih bikin. Hûn dê dawiya vî bi kûrahî fêmbikin. Êdî bi vê felsefeya kesayetê re a li ser civaka me desthilatdar dibe, dikare sîxuriyekî herî baş a objektîf bike. Bal bidinê, civaka me di bin dorpêçkirina rojane ya dijmin de wenda nake. Di ruhê wî de, mejiyê wî de qaşo feraseta jiyanê ya tê de hatiye çandin sedema herî bingehîn a binkeftin û wendakirina wî ye. Civaka me ne tenê hatiye fetihkirin, piçûpiç bûye, pir xalên kêm ên sparek ma ye.
Gelo birastî jî hêzekî we ya felsefeya partî fêmbikin heye? Ev pir girîng e û pirsgirêkekî pir mezin e. Nebêjin felsefeye û derbas bibin, divê hûn şer li vir bidin. Hîn tê bîramin, perwerdeyekî min yê cidî yê felsefê nebû. Bez bi agahiyên felsefê yên parçe-parçe re mijûl dibûm, dîsa ewqas zêde agahiyên min ên olî jî nebû. Lê min hindek bandorî dijiya. Demeke wisa bû ku êdî min xwe pir zehmet li ser piyan digirt. Bê baweriyekî pir mezin û dudiliyê ewqas hundirê min diqewirand ku hêza tu kesî ya bikare min li ser piyan bigre nebû. Ez ji kî bawer bikim ? Xwe bispêrim çi û bijîm gotinê re xilasbûm, hema-hema ez çûm.
Salên lêgerîna min a felsefî heya pileya dawî bi êş bû. Wekî min gotî hem hêza min a têgihiştinê lewaz bû, hem jî min çiqas hewla hûrkolînê dabe jî asta min a çandî dest nedida. Wê demê dema min eleqeyek bi sînor ji sosyalîzmê re dida nîşan, helbet ev lêgerîn bes nedikir. Ji bo felsefe were têgihiştin xwedan tenê jî bes nake. Pêwendiya vi ya bijiyanekî pratîk a pir alî ve heye. Ji xwe jiyana pratîk bi xwe wê te bibe felsefê. Wê te bibe feslefeya erênî yan neyînî, yan azadî yan jî koletiyê. Wisa texmîn dikim ku şerekî we yê felsefî çênebûye. Hîn rastirîn, bê ku têkevin ferqa pergala desthilatdar de, wekî çi daye we, we jî ya wî pejirandiye, belku jî dibin zihniyeteke ji dema koletiya kevn hîn zêdetir talûke de, we teşe girtiye. Ji lewma jî hûn pêdiviya felsefeya azadiyê nabînin. Ev ferasetekî temamî ji serî de bi we dide wendakirin e. Niha çima nîqaşên mezin ên raman ango hizir nayêkirin? Ji ber hîn di we de bingehekî ne siyasî, ne leşkerî, ne jî felsefî nîne, di nêrîna we ya bingehîn ji cîhanê re ji ber nêrîna xwe têrkirinê hîn nehatiye rûnişkandin, hûnê qet nikaribin ji zanistiya polîtîk û askerî fêmbikin, fêmkirina we jî ger bibe heya pileya dawî ji agahiyên ziwa wêdetir naçe.
Rêbertî kirina min ji pêşketinên siyasî û askerî ya heyî re jî ji nêz de pêwendiya xwe bi nêzîkatiya min a felsefî re heye. Ger ferasetekî min yê bingehîn a felsefîk nebe, nikarim çareseriya ewqas pirsgirêkên giran ên siyasî û askerî bigrim ser xwe, nikarim vî şerî jî bidim meşandin. Lê di we de tam berovajiyê vê, bi navê raman û felsefê nabêjim xurimîn jî, felsefe ne rewşeke heyîna xwe ye. Heta partî hinek fikrên partî ferzbike, ji wî ya jî rev û bi vî awayî qaşo hûn bûyîna mirovê çalekiyê dihilbijêrin. Kes, çiqasî ji raman qût be, wê di nava pir nêzîkatiyên bi talûke de be. Xwe pejirandina we mijara gotinê ye. Bala xwe bidinê, di her şoreşeke mezin de pevçûnên pir mezin ên fikrî, olî û mezhebî hene. Ev pevçûnên feraseta ne. Yên li ser bingeha feraseta xwe şerekî bi hêz nade, di pêvajoya piştre de jî bi hêz nabe û serkeftî jî nabe.
Di rastiyê de bi dersa felsefê re bi misoger emê hewla îspatkirina vê tiştê bidin. Îro, bi hêz nêzîk nebûna we ya ji pirsgirêkên siyasî û askerî re, mezin nîqaş ne kirina we, çênekirina civînan jî bingehê xwe ji hejarbûna we ya felsefê digre. Bi vê rewşa xwe ya heyî re her gavekî we yê pratîkî yê hûn bavêjin ji xetimandin û korbûnê wêdetir ti encam nade. Ji lewre jî rêya çareseriyê, biqandî avêtin ango xwe ji felsefeya koletiyê xilaskirinê, ji nêrîneke bingehîn a rast ji cîhanê re jî derbas dibe. Ev di wateyekî çors (kaba) de, di şêweyekî ku prensîbên koletiyê de nabêjim. Felsefe, bi taybet jî klasîk di pirtuka G. Polîtzer de aniye ziman, min xwend, lê hindek agahîbûn. Lê wekî ku min daye diyarkirin şerê eslî bi daraziya civakî re û şer re me da despêkirin. Ne ku mirov nikare ji pirtûkan sûd bigre, lê pirtûka bingehîn ango ya esas, a jiyanê ye.
- Ayrıntılar
Xizmeta me ya vir jî ne hindik bû, hûn niha li ser vê xizmetê dimeşin. Hûn pir dixwazin, ne ku ez ji we re dibêjim herin. Car bi car hûn dibêjin welat û wexta hûn dibêjin welat jî vaye rastiyên welat evin. Di vir de wexta we pir tişt wiha giran dîtin, ecêb nemînin. Berê jî me ev tişt hemû gotin e. Derfetên Kurda eve, rêka Kurda eve, şerê Kurda eve û serkeftina Kurda eve. Ez bawerim hûn li ser denişandinên (tecrübe) panzdeh salan yên me li vir meşandiye, we ders girtin e. Dîsa jî ez bawerim ew kêmasî û nexweşiyên we jiyan dikir, we xwe jê dûrxistiye. Mirovê Kurd li ser rastiyên xelkê ne mûmkûne îflah bibe. Her tişt li ser destpêkekê tê meşandin. Ger ku hûn xurt bin, ev destpêkekî xurt e. Dawî bi çi awayî tê? Dawî vaye li ser rastiya jiyanê tê. Li ser vê fêrbûnê tişta ku ji vir û şûnde tê xwestin asas e. Rêka meşê jî vekiriye, hûnê di demeke kin de jî xwe bigihînin qada welat, bigihînin şer û rastiyê. Cejna hatina welat û tevlîbûna şer ev bi sala ye em derfetên nû ji bo wê çêdikin. Em vê pîrozbahiyê ji bo vê cejnê çêdikin. Ev bi dehê sala ye ez ji bo şervanên ARGK’ê vêna dibêjim. Wekî din têrbûn û razîbûn ne mumkine. Razîbûn û têrbûna me li ser serxwebûn û azadiya welat e, ev jî bi şer çêdibe. Hûn jî tevlî vî şerî dibin, cejna we ev e. Di sersala dehan de mirov dikare bêjê ku tiştên em bixwazin jî evqas e. Ne giraniyeke û ne jî zorahiyeke, berovajî vê piştî ketina bi hezar salan û şûnde, rabûneke. Ji jiyaneke bê şeref û şûnde jiyaneke wiha bi şerefe. Ev gavên hûn ji vir û şûnde jî bavêjin, li ser vê rastiya mezin hûnê bavêjin. Em dîsa vê cejnê li we hemûyan pîroz dikin. Ji vê û şûnde gavên hûn bavêjin di qada şer de, di nava gel de pir bi balderî, bi bawerî û li ser rastiya partiyê be. Eger hûn heya dawiyê bi vî rengî bimeşin, Serokatî heya dawiyê bi we û bi sozên ku hûn bidin, re ye. Ji bîr nekin, pêwîste mirov di vê demê de ji bîr neke, heta mirinê ye û ji mirinê û şûnde jî bi tiştên mezin re bin. Tiştên mezin ji me re evin, pêre bin. Rastiyên mezin jî ne ji bo kesayeta min e, ji bo hemû armancên vî netewî ye. Hêviya gel eve. Hûn li ser vî hîmî van gavan diavêjin. Serokatî jî vêna dimeşîne. Em bi we re ne, hûn bi me re ne. Me di kesayeta xwe de jiyan kir malê hemû gelî, jiyana gel jî me kir jiyana xwe. Ji bo mirovê Kurd tişta mirov mezin bihesibîne ev e.
Em dîsa di vê jiyanê de heta mirinê ji we tevan re xebateke wiha baş dixwazin. Roj bi roj mirov azadiya welat bike ya xwe. Astengiyên ji derveyî partiyê û hundurê partiyê mirov li hember disekine. Xwe di jiyanê de avabikin û mezin bijîn. Hertim bi baweriyeke mezin kar bikin. Meşa mirov bi serdixe û hesaban ji dijmin dixwaze, ev e. Ji we re jî em jiyaneke wiha dixwazin. Hevalên nû hatine perwerdê, hevalên perwerda wan bi dawî dibe û şervanên li welat ku bi şerê xwe tevlî sala dehan dibin, em ji wan re serkeftinê dixwazin û wan hemûyan silav dikin.
Hûn jî niha yek bi yek dikarin sozên xwe yên dawiyê bidin.
Belê heval, ez bawerim te berê dewra dîtibû û soz dabû. Tu birîndar bû, lê belê dîsa jî dixwazê tevlî kar bibe. Mirov bi milekî jî dikare pir tiştan bike. Tu careke din dikarê soza xwe bidê.
- Navê min X. Min di sala 1981’an de partî naskir. Di sala 1984’an de jî tevlî nava xebatan bûm. Heya sala 1993’an jî min li başurê Rojavayê Kurdistanê xebat dida meşandin. Min sê caran di akademiyê de perwerde dît. Di sala 1991’ê de ez derbasî welat bûm. Di gelek qadan de, di rêveberiyê de min cihê xwe girt. Li qadên Mişarê, Kurtalan û li Sêrtê min xebat da meşandin. Ji ber sedemê birîndariyê hatina min a li vir çêbû. Niha birîndariya min qediya ye, ji bo pêkanîna hemû wezîfeyên ku ji min werin xwestin ez amade me. Bi qasî ku di warê fizîkî de derfetên min hebin, ez ê bi soza xwe ya ku min berê daye Serokatiya partiyê, partiyê, şehîdên serxwebûn û azadiyê û hemû hevalên amade ne, ezê girêdayî bim û heya dawiyê ezê li ser hîmê vê sozê bimeşim.
……. Belê heval, bi rastî bi xurtî û di demeke pir girîng de çûyîna te ya ji welat re hatibû çêkirin. Tu pir li welat jî mayî. Tu bi qezayekê ji milekî xwe jî birîndar bûyî, lê belê ne ku her tişt ji dest te çûye û derfetê te yê xebat kirinê ne ma ye. Tu dikarê xebata xwe ya di hêla ramyarî de birêxistin bike. Em jî karê ramyarî birêxistin dikin. Hîn bêhtir hûn dikarin di nava gel de û heta ji bo hevalên ku nû bejdar dibin xizmetê bikin, ji vir û şûnde wê baş bibe. Weke di nava welat û di nava şerê gerîla de dikarê bibe xwediyê xizmetekê. Em ji vê şûnde heta dawiyê nûneriya jiyana partiyê, ruhê partiyê yê di nava gel û hevalan de ji we dixwazin. Ev xizmet kirin ne hindike. Gel jî vê tiştê ji me dixwaze. Em ji te re serkeftinê dixwazin.
Belê heval tu jî xwe bide naskirin.
Di sala 1980’an de bavê min rêxistin naskir. Ji vê salê û şûnde min heval qet ne dîtin. Heya sala 1993’an min du caran heval dîtin. Min heval li Bagokê dîtin, bi hevala re ji bo çêkirina stargehan ez dibûme alîkar. Bi vî rengî jî ez tevlî partiyê bûm. Di destpêkê de ez hatim Gabar ê, li wir rewşa min a birîndariyê hate çêkirin. Li ser vî bingehî jî hatina min a li vê derê çêbû. Ez soz didim Serokê xwe, partiya xwe, xwîna şehîdan ku heya dilopa xwîna min hebe, ezê di rêka şoreşê de bidim.
---.: Heval T. hevalekî nû ye. Birîndar bûye, lê belê dikare di nava gerîla de jî kar bike. Wê ji vir û şûnde jî bi baldar be. Xalên ku pêwîst e careke din nekeve nava qezayan de wê dîqet bike. Li vir partî, jiyana partî ya hevaltiyê naskir. Welat jî nas dike. Wê bi parastin û bi baldarî tevlî şer bibe. Ne tenê xwe, wê di heman demê de hevalên xwe jî biparêze. Tiştên ku tu fêrbûye wê bimeşîne. Li ser vî hîmî em ji vir û şûnde di jiyana Te de. serkeftinê dixwazim.
- Navê min P. di sala 1984’an de min partî naskir. Di sala 1986’an de ez tevlî nava xebatê bûm. Di sala 1987’an de ez li akademiyê bûm. Ji wir û şûnde ez derbasî xebatên li Cizîrê bûm. Nêzî salekê min li wê derê xebat da meşandin. Di sala 1989’an de ez derbasî welat bûm. Li qadên welat ez li herêma Botanê mame. Min di asta mange û ya deste komê (taxim) de wezîfeya rêveberiyê girt. Herî dawiyê jî di rêveberiya herêma çaran de min cihê xwe girt. Di 16’ê Cotmeha sala 1991’an de ez di encama kemînekî de birîndar bûm. Pişt re derbasî vê qadê bûm. Bi qasî salekê tedawiya min dirêj kir. Ji ber ku lingê min şkestî bû. Piştî wê li eyaleta Cizîr û Qamişlo yê ez di asta berpirsyariyê de hatim biwezîfe kirin. Niha lingê min baş e.
Ev bi qasî meheke em li vê derê dersê dibînin. Ez dikarim bêjim di vê perwerdeyê de bi giranî min kesayeta xwe naskir û min şêwazê xebata xwe ya di hundirê welat de daye meşandin, naskir. Ez di wê baweriyê de me ku tiştên min ji vê perwerdeyê girtiye ezê bikaribim di cihên pêdandî (sabit) de xebatê bidim meşandin. Ji bo meşa bi partiyê re heya dawiyê ezê xwe amade dibînim. Ez wê hêzê jî di xwe de dibînim ku kesayeta partiyê qezenc bikim. Li ser vî hîmî, ez soz didim Serokatiya partiyê, partiyê, şehîdan, hevalên li girtîgehan û yên li serê çiyan û hemû hevalên amade, ku heyanî dilopa xwîna xwe ya dawiyê li ser xeta şoreşê bimeşim.
---.: Belê, hevalê P. hevalekî kevn e. Bi tevlîbûna xwe ya yekemîn re jî derbasbûna xwe ya ji welat re jî daye çêkirin. Di saleke bi vî rengî girîng de birîndar bûye. Hate vir, di demeke dirêj de tedawiya xwe dît, niha xwe dîsa amade dibîne. Di nava artêşa gel de bi bergirî (tedbîrlî), mirov dikare şer bilind bike. Ez tim dibêjim ku yekî artêşa gel çêbike, nîvê şer çareser dike. Eger mirov li ser însanê Kurd û hevalên nû bisekinî, pêwîste tu her roj şer bikî. Li vir min ev kar kir, şer li ser vê çêbû. Tu dixwaze dîsa jî xwe ji artêşa gel dûrnexê, ji gerîla dûrnexê. Ger ku xwesteka xwe ev e, dîsa dikare di welat de cihê xwe bigire. Dikare xebateke baş bide meşandin.
Wê dîqet bike. Jiyana heta niha girtiye ji vê şûnde wê bêhtir bimeşîne. Jiyana partiyê bi gelek insanê Kurd bide naskirin. Dîqet bûn, hasasiyet, ji bo şer çi ji mirov tê xwestin, mirov wê bide naskirin, ev ne karekî biçûk e. Ji şer girîngtir e. Em ji vê şûnde di jiyana heval de ji berê bêhtir, heta hîn bi tecrubetir di nava şer de, di xizmeta artêşa gel de serkeftinê dixwazin.
- Navê min M. naskirina min ya partiyê ji 1988’an de ye. Min faliyet ne meşandine. Di ‘92’an de ez derbasî Heftanînê bûm. Min perwerde li wê derê dît. Ez mange qomutanî bûm, piştre derbasî Cûdî bûm. Ji Cûdî ez qûrya bûm, çûm Bestan, Heftanînê ez birîndar bûm, cûm Hewlerê. Li wêderê min tedawiya xwe kir. Niha jî ez hazirim. Me sozek dabû serokatiya partiyê, şehîdên xwe, gelê xwe, hevalên xwe yên serê çiya. Dîsa jî em li ser vê soza xwe ne, heta dilopa xwîna xwe ya dawiyê.
---.: Belê, heval M. jî çûye welat, berpisyartî jî girtiye. Lê belê di demeke kin de ji lingekî de seqet bûye. Ev ne ku her tişt ji destê mirov çû û mirov nikarê tiştekî bike. Weke min ji bo heval got, tu jî dikarê gelek tiştan bike. Dibe ku tu di nava artêşa gel gerîla de nikarê bike, lê belê di nava gel de baş dikarê karê xwe bike. Tê di nava gel de bixebitî. Ez bawerim ku te jî jiyana partiyê naskir. Çi ji dest te hat û wekî din jî te nêrî li ku derê tu dikarê karê partiyê bike, tê bikî. Ya girîng mirov nûnertiya karê partiyê bikê. Li vir ez jî wekî însanekî seqetim, di çend malan de ez karê xwe dikim, lê belê mezin dixebitim. Însanekî bi siyaseta partiyê re be, bi jiyana partiyê re be, di nava malekê de jî dikare xizmeteke mezin bike. Dikarê hevala, şervana û gel perwerde bike, tu dikarê derbasî welat jî bibe. Ango pir tişt ji destê mirov tên, mirov hêviya xwe qut neke. Lê belê bi jiyana partiyê re be. Ev tiştê we kiriye, rewşa hûn ketinê de ji bo gaveke mezine, ne ji bo kesayeta mirove, hemû ji bo welat û ji bo gel e. Ez bawerim tê ji vê şûnde dîsa baş xwe îdare bike, tê fêdê bide, xwe kûr û fireh bike. Di aliyê siyasî, bîrdozî de jî xwe xurt bike û hîn bêhtir bi heval û gelê xwe re be. Tiştên tu nikaribê bike, bi alîkariya hevalên xwe bike. Di jiyana xwede ji vê şûnde jî em bawerin tê gavên baş biavêje û em dixwazin ji vê şûn de, di jiyana we de jî ji bo partiyê, ji bo gel tiştên baş bikin. ticaran nebêjin, “Ez teng bûm, ez ketim.” Heta serkeftina mezin mirov xwe bide partiyê û gel. Divê jiyanê de em ji te re jî serkeftinê dixwazin.
Navê min M. Di
‘90’î de min rêxistin naskir. Bi zêdehî min di fealiyata de xebat kir. Di ‘92’an de derbasî welat bûm. Li Heftanînê min perwerde dît. Ez di dawiyê de fermandarê taximê bûm. piştre ez derbasî hundur bûm û bûm mange qomutanî. Ez çûm Beytuşebab, destpêka ‘93’yan piştre ez nexweş bûm hatim vir. Li vir min perwerde dît. Ez niha di milê tendurûstî de başim û soza xwe didim partiyê, Serokatiya Partiyê, şehîdên serxwebûn û azadiyê, havalên amade, heta dawiyê ez li ser vê sozê bimeşim.
---.: Hevalê M. jî gihiştiye welêt, hatiye û niha jî xwe hazir kiriye ku dîsa herê. Bi biryare û ez bawerim ji welêt jî hezdike. Bê xebat ne mumkine xwe bihêle. Li vir dîsa jiyana partiyê girt. Encamên niha em gihiştinê li gorî ‘91’ê, ‘92’an mezin e. Careke din li vir xwe çêkir. Bi nêrîneke fireh, bi zanebûneke wiha rast ji vê şûnde gava bavêjê, xwe tevlî şer bike. Dikarê berpisyartiyên baş bigire. Ji berê bêhtir dikare gava di aliyê serkeftinê de biavêje. Em jî ji vir û şûn de vî hevalî di milê parastinê de dîqet bikin. Xwe ji şer jî zû bi zû dûr nexe. Ne ji bo xwe, ji bo hemû hevalên xwe mirov bibe mamoste. Ji van hevalên dîtir jî ev tê xwestin. Eger însan tenê yek deqê xwe ihmal bike û ji şer dûr bikevê, dibe sedemê ku mirov pir tiştan wendabike. Ji bo vê jî perwerda hevalan û ya şervanan mirov xurt bike. Hûnê hasasiyeteke mezin, tedbîrekî mezin di jiyana xwe de bimeşînin. Ev taybetmendî ji we têne xwestin. Çima? Hûn baş dibînin ku ji sedemên pir basît em dikevin û bi salan jî mirov nikare careke din derfetên berê bigire. Mirov dikare ji bo hevalên xwe van tiştan ji vê şûnde bike. Tu dikarê karê mezin ji vê şûnde bikî. Berpisyartiyê bigire. Li ser vê axaftina me di destpêkê de kiriye, çûyîna welat destpêkeke mezin e. Ji vê şûnde di jiyana we de em wiha karkirinê dixwazin. Di vî karî de jî em serkeftinê dixwazin.
- Ayrıntılar
.
Ev şerekî jiyanî yê wisa ye ku; kesên pênaseya wê rast nekin, li gorî pêdiviyên wê xwe amade nekin, tenê ne ji bo neteweyekê, bi giştî ne ji bo partî û artêşê jî, ji bo kesayetê bixwe jî jiyankirin bê derfet dibe, ji bilî vê ti hilbijardeyek din nîn e. Divê ez yekser bêjim ku; kesên dixwazin ji rêzê destpê bikin, kesên ku dixwazin bibin bersiva pirsgirêkên herî hêsan, heya yên dixwazin ji her aliyan ve wate bidin tevahî pirsgirêkên şer, ger wate nedin rastiya vî şerê, bi rastî jî encamên pêwîst dernaxin, qet dest bi jiyanê nekin wê baştir bibe. Dîsa ev şer şerekî wisa ye ku di nav de bi qasê bersivbûna dîrokek xilasbûyî, destpêkirina hêviyek di derbarê pêşerojek pir zor jî heye.
Di vir de pêwîst e kes xwe nexapîne. Bila kes bi tirhêwên mîna, “vaye me jiyan dikir, em mirovbûn û me dikarî em pir weke mirovan jî bijîn” xwe nexapîne. Ger kêmek rêza we li hember rastiya we hebe, dîsa yekser divê ez destnîşan bikim ku dikarim hewildanên xwe jî ji vê re weke mînaka herî baş raber bikim. Ger bi qasê serê derziyê jî rêya jiyanek din heba, me bikarêya bi rêbazekê din ê tekoşînê serkeftîbin, ne wiha jiyankirina van salan, hilgirtina nefesê jî, hilgirtina henaseya yek rojê jî gengaz ne dibû. Niha cîhan tev de dipirse; çima û çawa? Ev şer çima bi vî awayî hat heya vir? Û pêşketinek ji mûcize yê weke mûcîzeyekê nîşanda. Hîna jî gelek ji we ji têgehiştina vî dûr in, misoger hin babatên vê şerê hene. Bêguman sedemê vî yê herî bingehîn, dîroka ji zûve qedyayî an jî bê dîrokiya gelekê ye. Pêşeroj an jî bê pêşeroj mayina wê ye. Di derbarê rojane de jiyana herî bi biryar bixwe ye. Mîna ku pir caran dibêjin bila ti kes me weke mirovek maceraperest, bêyî bifikire gavan diavêje, an jî weke şansê wî pir baş diçe, ne nirxîne.
Ger di vê cîhanê de, heta di dîroka mirovahiyê de bi qasê zorêya pêngavekî, ger hûn bêjin têgehiştina divêtiya wî, bûyerek heye ku di rêza yekem de an jî herî giring bê nîşandan? Ez dikarim jêre bêjim ew “Pêngava 15 ê Tebaxê” ye. Ez xeyalên we, nîyetên we, zanebûna we, asta azadiya we nizanim, lê ez bi girêdayî xwe dibêjim. Ev yek ji bo min deynek e jî. Ger birastî jî hûn naxwazin dev ji wesfên mirovahiyê berdin, her wekî ez gelek caran rexne dikim; ger hûn naxwazin di sînorê qirdikiyê de xwe bidin jiyankirin, divîyabû ku we pêngavek biavêta. Ez vê yekê ji bo bibe gotin nabêjim. Ez gelekî li ser jiyanê hizirîm û ponijîm, bi qasê xwendina xwe, min xwest bi taybetmendiyên xwe yê xwezayî riyekî bibînim. Bêguman niha wekî ku ez dixwazim ne şer pêşdikeve, ne jî partî pêşdikeve. Lê belê bi roxmê vê hûn niha baştir dizanin ku pêşketinekî herî bi sînor jî ez ji hemû aliyan ve dinirxînim û bi vî awayî di pêşxistina vî pêngavî de bê eman dibim şopanderê wî.
Di nava vî şerê de yek jê kesayeta fermandar a ku em di ecibînin Egîd e, cihê wî wexta mirov qala vê şerê dike divê misoger were bi bîranîn. Lê ez cardin diyar dikim ku hûn gelek ji nûneriya egîdiya wî dûr in. Ya rastî bi hewldanek mezin em dixwazin we bînin ser vî halî, we bînin veguhertinê, lê mîna ku hûn dibînin, dest ji astengiyên dijmin berdin, astengiyên we bixwe di astek pir bilind de ye.
Divê ez yekser bêjim ku birastî jî we dev ji xwe berdaye û hûn pir kirêt mane. Ez qet ji vê yekê hes nakim. Erê! Ger mirov xwe bixe vê rewşê, hezkirin û rêzgirtin bê îmkan dibe. Ew ji bo kesên din hacetek pir hêsan e û jixwe tevahî gel di rewşekî pir xerap de maye. Niha êdî ya li hemberî me ev e, dibêje “tu çi dibêjî bêje, çi qas hewl didî bide, em ê dîsa ya xwe bikin”. Tu nikarî biguherî û veguherî. Niha ez pir baş dibînim, dibe ku di polîtîkaya dijmin de di radeyek diyar de guhertin çêbibe, lê belê guhertina kesayetên rikdar ê di nava we de ji min re hindek din jî zor tê. Lê belê di vir de rikdariyek jî nîn e, em bi xelasbûneke pir balkêş re rûbirû ne. Dibêje; “ger ez bijîm, ez ê berbat bijîm.” Şerm e. Tu demek ji ya din zûtir biçî, ti wateyekî vê nîn e, pir kirêt e, fedî bike. Dibêje “na.” Êdî ev çawa avabûye, çawa bûye rewiştek (karakter), birastî jî weke min diyarkir ji çareserkirina pirsiyareke herî zor ê fîzîkê jî zortir e. Hûn çawa diwêrin wiha bijîn? Wexta ev qas bi xeletî nêzîk dibin ma ji we re dibêjin hûn dikarin bijîn? Ma ferîşteyên sirûşê (îlham perisi) hene ango hêzên cîgir di dewrê de ne. Na! Bala xwe bidin, ango ger bi rêbazên pir taybet em we negrin, divê hûn fêm bikin ku ji bo seatekî, ji bo rojekî nikarin xwe ragirin ku bibin xwedî jiyan.
Niha ger pêwîst be ez dikarim ji bo gel bibim pir, dikarim xwe ragirim jî, lê belê ger hûn di wê rewşê de bin ku nekarin di pirê re jî derbasbibin, wê wextê divê mirov çi bike? Girîn ne rêbazek e. Xwe bi hêsanî dayina kuştin jî ne riyek e. Xwe hêsan kirin, ji bo van karên hêsan ê hûn pir jê hezdikin nîqaşên beredayî kirin, roja xwe vala derbaskirin, pir ji rêzê derbaskirin, evana ne rê ne. Ez ji ber van nêzikatiyan fedî dikim û ezap dikêşim. Wê kengî bibin xwedî bask, kengî bifirin, wê kengî bibin raveya jiyanek dewlemend û rewnaq, lê belê wexta ez li rastiyên holê dinêrim her wekî dixwazin vê yekê îspat bikin. Dijmin çi qas xwestibe em ew qas in. Ji vê dijminê re dibêjin di dîroka mirovahiyê de yê herî barbar, ê herî faşîst, ji vê jî xeraptir, di rewşekê de be, hûn dibêjin em li gor wî ne.
Vaye bi qehremanî bi Pêngava 15 ê Tebaxê re sêzdeh salin şer kir, em bi başî dikevin sala 14. Hûnê bêjin çi pêwendiya vê yekê bi van gotinan re heye. Pêwendiya wê heye, ji ber ku ez berdevkê yekem ê vî şerê me. Berdevk mecbûr e ku gotina xwe pir bi balkêşî û rastî bêje. Berovajî wê bibe demogokek. Ji bo gelekî giringiya vî şerê li holê ye, ji lewra ger nirxandêrek kêm bibe wê ev yek bibe felaketa wî. Jixwe ev mecbûriyet dike ku di xalên ez jî tesewur nekim de gotinê bikim û kar bi min dide kirin. Ez napeyivim, min nadin peyivandin, min didin karkirin. Têkarêya min tenê hindek hişyarbûn û hindek jî dest ji wîcdanê bernedan e. Ev yek e ku van tevan bi min dide kirin. ji aliyek cûda ve Pêngava 15 ê Tebaxê pêngava înadekî ye, baweriyekî ye. Bila tu kes nebêje ku “min ev qas hewldan kir, ez jî di nava vî karî de bûm. Rast e ez van qet înkar jî nakim. Li dîroka şerê xwe binêrin, dîroka şehadetan binêrin, dîroka gel û ya îsyanan binêrin, hûn ê li wir tiştekî bibînin; înyat pir zûve şkestiye, pir ji zûve dest ji teorêya şer berdan, pêdiviyên herî kêm ên şer jî dûrketin heye. Ez yeqîn dikim wexta hûn bi wîcdan û bi şiyarî, bi awayek zanebûn dîroka şer binirxînin, hûn ê van xalan tespît bikin. Bi tevê ku me keda tu kesî/ê bi qasê mîlîmekê jî înkar nekir, di dîrokê de cara yekem me wateya şehadetên herî mezin da, pêwîstiyên wî me bi cîh anî. Ji bo hûn jî jiyan bikin, dibe ku hezar qatê ku hûn difikirin zêdetir me derfetên jiyanî ji we re pêşkeşkir.
Ez pir xemgînim ku nikarim vê yekê ji we re rave bikim, ji ber ku ev şer, şerê fikirandina mezin û şerê dilê mezin e. Ji we re pir jixweber tê, hûn dibêjin qey pir rehet tê şerkirin, lê di rastiyê de ne wisa ye û ez ti caran nabêjim ku ev yek wiha ye, ez ê berovajiyê wî bêjim. Mîna ku hûn difikirin û dibihîsin nîn e, teqez divê em dilsoz bin.
Ger mumkin be wîcdanên xwe cardin di muhasebê re derbas bikin, dilekî we hebe bi rastiyan re girêbidin. Wê li wir derkeve holê ku rastî cûda ne. Hûn netirsin wê pir baş be, xwe hindekî ji rastiyan re baldarî vekin wê baştir be û teqez hûn ê tiştên cûda fêr bibin. Hindekî mîna ku ez dibînim hûn jî bibînin wê baş be. Hişê min ranake, çiye ev qasî zorî dîtin, ev qasî bêhalî, ev qas wendahî? Gelek destkeftiyên dîrokî hene û hûn tine dihesibînin û bi hêsanî dest jê berdidin. Hêrsa min dualî ye. Çima ev qas hêsan wendadikin, dikare bi rehetî qezenc bike lê çima ev qasî hêsanî wendadike? Zilamê ku ji bo şorbeyekê, nizanim ji bo cixareyekê çil qulozan diavêje, derfetên jiyanekî mîna buhûştê çima naxwaze fêm bike, çima? Destê xwe dirêj bike wê bigire, lê naxwaze bigire. Vaye li vir nezanekî jiyanê, bermahiyekî tinebûyî heye. Min rêzdariya herî mezin da rastiyê bixwe. Lê belê yên xwedî li wî derdikevin pir kêm in.
Ji bo karê we hêsan bikim min gelek tişt kirin. Ez bawerim ku min kir û min pir jî biser xist. Binêrin ez dubare dibêjim; li welatê me ji sedî heştê yê gelê me bê kar e, kesên xwedî kar jî nikarin nanê xwe rizgar bikin, yên bêkar tenê ji bo bikarin bi nanê rojane debara xwe bikin, çar destan xwe li jiyanê dipêçin, direvin ber bi jiyanê, mirin her tim heye. Hestiyê wan derbasê nava hev bûye, çavê wan derketiye, bêhn ji devê wan tê, lê dîsa jî bi çar destan xwe li jiyanê pêçane. Hûnê heyret bikin. Li kolanên Amedê binêrin, ji bo nanekî pîr û kal, jin û ciwan, zilam çawa qiyametê radikin. Tu kes ji we nikare vê yekê înkar bike. Piraniya gel li dûv doran de ye. Baş e ez ji we dipirsim, ma qey ti pirsgirêka we ya birçîbûnê heye? Ez qet nan nakim pirsgirêk, lê ya rastî ev yek pir giring e. Ma birçîbûnek we yê îdeolojîk heye, birçîbûnekî polîtîk heye? Heta ji bo serkeftinan jî ma birçîbûnek we heye? Ji bo em van tevan têr bikin me hewildanek awarte xerçkir. Bi roxmê ku we ev tevde bi pişta destê xwe dehf da jî ma me dîsa piraniya wan bexşê we nekir? Lê belê bi roxmê vî jî ma ev bertek ji çire ye? Çima ev qas bê hişyarî û ev nêzikatiyên ji afirîneriyê dûr derdikevin?
Me ev qas xwe daye we. Ger jiyana we hebe ew jî tiştek din e, ew jî her tiştê wî me daye we. Eşkere bêjim peydakirina gidayekê jî bi ked dibe. Ger rêvebiriyek û serokatiyek taybet nebe tu kes pariyek nan nade tu kesê din, ji ber ku gelê me pir xizan e û cîhan jî dijminê wî ye. Ma wê kî bide we? Çima em rastîxwaz nebin? Hûn dizanin ku malbatên we jî rast û durust tiştekî nadin. Evana rastiyên balkêş in û mirov nikare ji van bireve. Bi reva ji rastiyan mirov nikare bigehe ti deverê.
Naxwe, pêwendiya “Şerê 15 ê Tebaxê” bi vîn, bawerî, zanebûn û hewldanek wiha yê pir giring re heye. Him jî ew qas bi pisporî hatiye meşandin ku ti mirovek nikare wiha pîlan bike û birêxistin bike. Ez tika dikim, ger ji vê şûnde hûn ê sala 14. bikin malê xwe, êdî tiştekî ji van gotinên min fêm bikin. Hindek jî ji ber we soz daye ez naxwazim we bişkînim. Jixwe rewşek min ê wisa nîn e ku ez tu kesî jî biqewitînim, lê ez vê şervantiya we jî pesend nakim. Min ev yek gelek caran bilêv kir, ne li gor soza we û asta biryardarêya we ye. Her ku diçe hûn xwe bixwe vala derdixin.
Bifikirin, birastî jî li hember tevahî cîhanê min berpirsiyarêya vî şerî girt ser xwe. Ne wer bi zanebûnek kêm an jî wêrekiyek kêm. Şev û roj serê cîhanê li ser min bû, henase bi henase min zexta wan di pêsîra xwe de hîskir û di cîhanê de nûnerî kir. Yekî bi aqil nekir, yekî bi berpirsiyar nekir. Ez naxwazim yek û yek vekim ka min berpirsiyariyên li hember we jî çawa bi cîh anî. Lê belê min tev jî bi zanebûn û berpirsiyariyek pir bilind bi cîh anî û ez serkeftîme jî. Lê hûn li xwe binêrin, di mijara karekî herî hêsan de jî bi qasî pêwîst be hûn xwedî lê dernakevin, li hember sozê xwe berpirsiyar nabînin û wê hêzê nîşan nadin. Vaye xeta şer di vir de ye. Derfetên wî çi qas bi hêz dibin bila bibin nikare pêş bikeve. Divê em qet xwe nexapînin.
Çima ez van sihem tînim ziman? Rastiyek din ê 15 ê Tebaxê ya divê em bînin ber çav jî rastiya “şehîdan” e. Ez nabêjim di vî şerê de wendahî nabin, lê belê bi ti awayî ez tevahî salên şerê 15 ê Tebaxê de gelek şehadetên ku hatine jiyankirin nikarim hezim bikim. Li gor min divê şehadet wiha nebin. Şehadetên ji ber gavên ne di cîh de tên jiyankirin me pir xemgîn dike. Sedemê wî dikare hindek din jî bê berferehkirin. Ji ber ku tekane nirxê vî gelê şervanên wê ne ku di xeta şehadetê de dimeşin. Ger em wendabikin ev dibe xerabiya herî mezin. Hûn wan dikin. Ger hûn hindek bala xwe bidin xwe û yê kêlekê xwe, ne ev şehadet wiha dibûn ne jî dijmin ev qas bi hêvî dibû. Naxwe we dikarî hûn cûde bimînin. Di bin de rastiyek din heye, tûj e lê helbet ez hewl didim bibînim. Kesayetên bi zorê xwe dabeşê deh hezaran, sed hezaran dikin û pêşkêş dikin ancax ev qas dibin. Ji we yê herî xwedî niyetê baş ev e. Canek we heye, hûn dikarin wî jî ev qas erzan û rehet bidin. Helbet hûn ê bêjin “ma tu ji vî zêdetir çi ji me dixwazî?” rast e, tiştek din naxwazim. Piştî ku we canê xwe jî da, ma ez dikarim êdî çi bixwazim? Lê belê ev yek têrê nake û tiştekî jî xilas nake. Ya rastî ne diyar e ka ev can çi qas canê we ye. Ev can canek din e. Herhal canê hindekî din e. Ji ber ku ger hûn xwediyê vî canî bûbana we ev wiha nedibir.
Ev yek pir vekiriye, vaye ez ji vê re heyf dikim û hûn ê bêjin “dijmin em xistine vî halî, çima tu ev qas bi israr li ser disekînî”. Lê belê dehayek jiyana me jî heye. Me di pîvanên giştî yê mirovan de hindek din jî xwe naskir, mîna mirovan em dixwazin bi we bifikirin. Ji vî re jî firsend bidin. Niha sepandinên we firsend jî nade. Mîna mirovan dixwazim bifikirim û ger mumkun be jiyan bikim. Ji ber vê yekî min tevahî hewildanên xwe yê jiyanê, tevahî liv û tevger û çûn hatinên xwe ji wî re û vî re bi dirêjkirina rê û pirekî pêkanî. Bi awayek din mirov nikarin bibin xwediyê îdîayan.
Ma ez dibêjim “bila îdîaya we piçûk be, qerarê we lewaz be”. Na! Berovajî ji bo mezinbûna vê yekê ez di nava hewldanek pir mezin de me. Helbet şerê vî jî tê meşandin. Pir cûda jî be ez ê teqez vî wateyî bidim “rastiya şehîdan” û ger encamek jî derbikeve wê ev şehadet bandora lewaziyên we, çewtiyên we, bê caniya we bihûrîne. Ji bo hêsan nemrin, li gorî wateya mezin a şehadetê mirin, her wekî heya bibin şervanên bê mirinê, ev yek wê bidome. Em ê jiyana erzan bi erdê re bikin yek û her wiha em ê êdî şehadetên erzan jî qebûl nekin. Em hatin ser vî xalî. Çawa ku Heqî, Egît, Mazlum şehîdên mezin in, ger em jî weke pêdiviyek tekuz ê maneyê heya dawîn li hember jiyanê rêzdar nebin, heya dawîn bi hebûna xwe wate nedin rêxistinê, xeta şer û rastiya serkeftinê, wê wextê şehadetên me jî di rêya şehîdên mezin de nabe şehadetek. Divê ez vî eşkere bêjim. Ji bo jiyanê jî heman awayî min bixwe jî jiyankir.
Helwestê min ê li hember jiyanê di serî de înkarekî mezin e, jiyana ku disepînin gelê me ez înkar dikim. Gelek tiştên ku hûn jê re dibêjin jiyan em înkar dikin. Di serî de ji xwe re pêk tînim. Ger jiyan bibe em ê vê yekî heya dawîn bi azadî nîqaş bikin, bikin biryar, ji erêkirina gel re derbas bikin, ji erêkirina dîrokê re derbas bikin, ji erêkirina mirovahiyê re derbas bikin dûvre qebûl bikin. Berovajî em ê hesap nekin ku em dijîn û em ê nexapin. Pêngava 15 ê Tebaxê di vî wateyî de jiyanê pênase dike. Heya negehin vî pênaseyî jiyan nabe. Çawa ku em mirinê qebûl nakin, êdî bi pîvanên girovel em ê jiyanê jî qebûl nekin.
Bifikirin, asta azadiya jinê ya ku em dixwazin pêş bixin, ji asta civakên herî pêşketî jî bilindtir e û azadiyek bi îdîa ye. Ev tenê tiştekî îspat dike, em çi qasî bi mirov ve girêdayîne, girêdayî mirovê azad in. Qet gotinên netewpariziyek teng ji devê min derneket. Ez gotinên weke netewek wiha mezin, wiha berjewendiyên millî, nakim. Erê ji bo gelan xakên dayik giring in. Ji ber ku jiyan li ser wê pêktê. Rêzgirtina gelan a li hemberî xaka dayik heya dawîn pêwîst e. Rastiya netewî taybetmendiyek civakî yê dest jê nayê berdan e. Lê belê em ne şovenîstekî welêne ku bibêjin “em bi bostek axê, nizanim bi ti tiştî neguherin”. Ne jî li ser berjewendiyên millî gotinên wiha nakim. Vaye mirovheziya me, nirxên me yên mezin ên enternasyonalîst.
Me welatparêziya welatekê kir ku kesê nediwêrî navê wê bêje. Me rastiya gelekî derxiste holê ku kesî nedixwest nasnameya wî hilde devê xwe jî. Me rastiya taybetmendiyên netewî destnîşankir ku her kes adeta jê şerm dikir û jê direviya. Rastiya şerê taybet ê Tirk di dîrokê de xwedî rêbazek pir barbar e, ji serî heya binî xwe weke gelê bi artêşê pênase dike. Ez bawer dikim ku wê ev rastiya şerê taybet ê Tirkan jî rojekê îtîraf bike. Wê bêje “mirovahî ev e. Em pir xeletbûn, me pir xerab şerkir û xerab wendakir”. Ne ji ber kêm şer kirine, ji ber rast şer nekirin bû, ji bo wê nekaribûn li gel mirovahiyê şer bikin wê bên vî rewşî û me ew anîne vî rewşî.
Ger hêza we hebe, di serî de her tişt dibe û diqewime ji hemû aliyan ve fêm bikin. Şerm nîn e, ya şerm israra ne fêmkirinê de ye. Ya şerm israra di hêsaniyê, qediyanê, ezeziyê û hemû awayê seranseriyê de ye. Ev pir şerm e û di vî şerî de jî cihê vî nabe. Naha ez êdî naxwazim di dîroka rizgariya netewa Kurdistan de cîh û giringiya 15 ê Tebaxê binirxînim. Êdî her kes dikare vî nirxandinê bike.
Êdî hûn dibînin ka vejînek çawa ye, pêngavekî çawa yê rizgariyê ye, ji hezaran salan vir ve dîroka gelekê ku serjêr diçû çawa berbi bilindbûnê ve hate guhetin, ya herî giring jî rêbazek çawa yê bê mirin û yê bin nakeve ye. Hûn dikarin bi rehetî van tevan binirxînin. Pêwendiya vî şerê ya bi siyasetê re, çarçoveya wî ya navnetewî ya dîplomatîk çî ye? Divê bi giringî hûn li ser rawestin. Divê ez eşkere bêjim ku ger tenê rojekî jî min hevsengiyên siyasî yên navnetewî û pêwîstyên dîplomasiyê piştçav bikirana, ne ev qas sal we nedikarî hûn rojekî jî şer bikin. Di vir de nebesiyek we yê pir mezin ê zanebûnê heye. Ji ber ku me hevsengiya navnetewî û pêdiviyên dîplomatîk henase bi henase şopand, lewra ev gav hate avêtin. Ya duyem jî pêwendiya vî şerê bi rastiya Kurdistanê re heye. Kes bila nebêje “vaye çêbû û şans li rûyê wî Keniya û alîkarîkir”. Li gel nirxandina derfetekî bi qasî ya serî derziyê, bi dehan salan me amadekariyên wî kirin. Li şûnê herî zêde pêwîst me pêngav avêt û wiha nêzîkbûn. Ango di vir de hostatiya taktîkî heye.
Di nava vî şerî de pêngavên bi navê pêşengiya PKK ê hatine avêtin hene. Peyv û peyv avakirina îdeolojiya PKK ê, bi hewildana salan afirandina PKK ê tê çi wateyê. Em bihêlin 15 ê Tebaxê, hîn li berêya wî de avêtina pêngavek herî ji rêzê dibû malê çi. Me ji Enqerê gavek avêt. Ji wî cihî ku ji her aliyê ve hatiye dorpêçkirin, dilê mirovan qet nikare jê derbikeve em derketin, di tariya bê hêvîtî û axên qelîşî yên Kurdistanê de, di rastiya wî ya tu çi biçînî wê di cîh de zuhabe de şînkirina PKK ê û derxistina hin mirovên xwedî vîn gelek salên me birin.
Tu kes hesabê vî napirse. Ew fedaî pir tên. Lê tu ji min bipirse ka ji bo afirandina dilê mirovekî jî me çi çawakir. Niha van fêm nekin hûn nikarin Pêngava 15 ê Tebaxê fêm bikin. Dersa herî giring a divê mirov ji 15 ê Tebaxê derbixe nirxandina pêwendiya wî ya bi pêşengiya wî re û di xeta şer de meşandina pêşengiya wî ye. Bêyî vî hûn nikarin vî şerî bimeşînin. Ya ku heya niha we meşandiye beşekî mezin hêvî dide dijmin, bi vî awayî hûn nikarin xelas bikin ku nebin xwedî pratîkekî kuontrayî. Ji ber vî yekî ez pêşengiya Partiyê weke şertekî ku nebe nabe, weke şertê yekem dinirxînim. Divê heya dawîn jî wiha bibe. kî wer zendike ku ew ê bikare ji derveyî vî yekê şer bike ew xafîl e, nizane çi dike û îflah nabe. Nîyet çi dibe bila bibe kesê pêşengiyê pişt çav dike rastiya wî ev e.
Rêbazek rast a fermandariya vî şerî Pêngava 15 ê Tebaxê heye. Hûn ê wî rêbazî bigirin. Wiha bi çavreşî xwe sepandinê hûn nikarin min bixapînin. Bifikirin, hûn ji qadên şer tên. Hîna jî hûn hewl didin hest û ramanên min ê sazûmana min a şer de fêm bikin. Ku hûn nikarin vî yekî jî bikin, ev jî nebesiya we dide nîşandn. Ev yek dide nîşandan ku hûn dûrî xetê ne û dûrî raveya serokatiya taktkî ne. Birastî jî ger hûn dixwazin bêjin “di serokatiya taktîkî de ez heme” tenê nebêjin siyaseta wiha ya rizgariya netewî û xeta wiha ya şer, vî ji xwe re bes nebînin. Ev yek jî pêwîst e. Zêdetir jî ger hûn dixwazin bighîjin helwesta pratîkî û îfedeya wî ya tetkîkî ya ku ji aliyê Serokatiyê ve tê meşandin, divê hûn rêbazê wî û afirînerêya wî esas bigirin, ji vî bêhtir ti çareyek din nîn e. Rê û rêbazek din, sepandina rêbazek din ê kesayetê binketinek bi xemgîn e. Ji lewra başiya ku hûn li xwe bikin ew e ku di îfadeya stratejîk û ya serokatiyê de cihê saxlem, yê afirîner û yê bin nakeve bigirin. Yên vî yekî negirin bila gevekî jî neavêjin nava şer. Eşkere dibêjim ger we ev yek pêkanî erk û berpirsiyariyê bixwazin.
Em vala nabêjin şerê azadiyê û vala me gotina van çiyan ji devê xwe dernexist. Me tevahî statuyên dagirkeriyê yên bê fedî, tevahî zîncîrên kevneperestiyê parçe parçekir û ev yek di dilê xwe de bihîst. Me girê û girê azadî raçand û hûn rakêşane nava vî şerî de. Ez wer nabêjim ku min di nêvengek çors de çek da we, xwarin û vexwarinê didin we û didin şerkirin. Ez bi yek rastiyê we didim şerkirin. Ji ber ku azadî tişta herî bi nirxe, me ev yek di rastiya xwe de bi hewildanên xwe yên xweser îspatkir, ji lewra em vê gelê ku bûye mîna kevir, van dil û mejiyan ber bi şerê azadiyê ve dehf didin.
Dersa herî giring a divê em jê derbixin jî ew e ku “azadî pir bi nirx e, jiyana azad pir pîroz e, ji bo wî pêwîst be em ê şerê herî zor jî bidin.” Vaye me ev yek îspatkir. Naxwe fermandarek bi nirx ê bixwaze şer bimeşîne û biserkeve divê di kesayeta xwe de vî yekî biteyisîne û bêje; “ez tîmsala azadiyê me, ez fedaiyê azadiyê me, ez bengiyê azadiyê me û her tiştê xwe ji bo wî didim”. Gava ev got ew dibe fermandar, ew dibe serokê gel, ew ê bikare bimeşîne û serkeftîbe. Eşkere bêjim, êdî ji vir şûn de mirin jî kar nake. Ti wendahiyek nikare pêşiya pêşketina bi serkeftî ya vî şerî bigire. Me bi girtina tedbîrên xwe salên pêşiya xwe jî wiha rizgar kirine.
Ji ber vê sedemê ez pir rehetim. Ji ber ez baş dizanim ku min sal rizgar kirine, mirin û nemirina min jî ne tiştek e. Ji ber baş dizanim ku êdî dîrok dîrok e, mirov nikare bûyeran vegerîne dewsa wî, azadî jî azadiye û kes nikare bi hêsanî wî ji dest bistîne. Ev gel an jî mirovekî me yê ji rêzê jî ger bi çalaktiyek hêsan xwedî lê derbikeve wê ev şer bimeşe û biserkeve. Ji ber vî yekî ez dibêjm “ev şerê ku hûn disepînin valaye. Ya rastî jî ger hûn naxwazin zêdetir wendabikin werin em vê pirsgirikê bi rêyên şareza û siyasî çareser bikin û mafê her kesî bidin”. Ya din jî di şer de aliyekî me yê serdest heye. Ne ji ber ku me pir şer kiriye, em dibêjin ji ber pir pêwîst bû me şerkir.
Em ne alîgirê şerekî ku ji siyasetê qut û wehşiyetê ne. Ji ber bi teqezî ji bo jiyanê pêwîst dikir min ev şer qebûlkir û berpirsiyariya wî heya vir anî. Şer ji bo mirovahiyê bû, ji bo azadiyê bû û ji bo bi teqezî jiyanê bû û min karî heya vir bînim. Tiştekî din ne dikariya rebenek mîna min bide şerkirin û ne jî dikariya heya vir bîne.
Wekî din hûn rewşa gelê me dibînin, ev qas tamah hatiye hiştin, xizan maye. Me çawa bi pisporî ew kêşa nava vî şerî de, helbet ji vir şûn de jî ew ê serbikeve, ti çareyek din nîn e. Bi roxmê ku em ew qas rexne jî dikin, ji ber me tiştên layiq daniye pêşberê gelê xwe êdî ne gengaze ku ev gel bê sekinandin. Ez ti daxwazan ji gel nakim. Ji ber ku gelê me li gor pîvanên şer her tiştî dide. Hûn baş dibînin ku rexneyên min ji bo hêza pêşengiya partiyê û fermandarên artêşa wî ne.
Dema em van tevan cardin bînin ber çav, dikarin diyar bikin ku li gel van rexneyan, van salên bê eman ê salvegera 15. a Pêngava 15 ê Tebaxê me bi awayekî ku layiqê dîrokê be, dîroka dihate înkarkirin ji xwe re kir dîroka azadiyê. Bê bextiya mezin me kir bextekî mezin, pêşeroja hatibû tarîkirin, me ji xwe re kir pêşerojekî geş û ronahî û gavekî mezin avêt. Ya rastî ger em rastî û bi gehiştî ser bimeşin serkeftin pir ne dûr e.
Li ser vê hîmê ez tevahî şehîdên 15 ê Tebaxê bi rêzdariyek mezin bibîr tînim. Bi giringî diyar dikim ku gelê me yê ku beşdarê tevahî zehmetiyên tekoşînê bûye, divê bi hewldanek mezin xwe pêkbîne, li hember tevahî zoriyan jî tevahî destek û piştgirêya xwe bide şerê xwe. Tevahî şervanên bi nirx ê PKK ê; em hewldanên we piçûk nabînin, li gel vî em dibêjin ku şerê esil ê partiyê divê ji vir şûn de bi giringî bê pêşxistin. Heya ku serkeftin misoger be divê bi tevê îdîa û înyadê, pêwîstiyên tempoyê jî bê bi cîh anîn. Li ser vê hîmê ji we tevan re serkeftinê dixwazim, dîsa tevahî gelê me û dostên me re silav û rêzên xwe pêşkeş dikim.
15.08.1997
Rêber Apo
- Ayrıntılar
Kemal Pîr yek ji hevalên mezin bû. Wek wî kesayeteke bi hişyar dîtin pir zehmet e. Çiqas bê bilind kirin û dengevadana wî ji jiyanê re bê kirin jî pir kêm e. Ez bawer nakim hatibe fêm kirin û hatibe jiyanî kirin. Kemal wek murîdeke ji min re nêzîk nedibû, lewre bi hûrmet û têgîneke mezin ve girêdayî bû. Ji xeta min a bîrdozî, şêweyê min ê meşandina rêxistinê pir bawer dikir û bi hûrmet nêzîk dibû. Asta wî bilind bû, pêşniyazê wî dem kûrt hebûn. Vîna wî pir bi hêz bû. Di hindur û derve de vê xeta berxwedaniyê meşandin û mîrasa Kemal Pîr re xwedî derketin, pir pêwîst e.
Dema hevalên Kemal û Xeyrî biryara berxwedaniyê da, careke din mezinbûna partiyê derxistin holê. Çi radestî, çi ketîbûn, heta dawî berxwedan e, rih û biryara 14’ê tirmeh ê. Bi vê ve di dîroka tevgera me de pêngavên mezin derketin holê. Yên ku dixwazin ji vê bîranînê re bi dirûst nêzî bibin û xwe bigîhînin vê rastiyê, dikarin ji vê çalakiya pîroz encam derbixin. Ji derveyê vê girêdana şehîdan nabe. Heta ez dikarim bibêjim ku, dûrbûna we ji vê rastiyê heye. Berî her tiştî dema em vê demê bidin seknandin, li hem ber pirsa Partî çî ye? Em neçarin ku xwe li ber çav derbas bikin. Niha asta ku hun jê dûrketine û hun dixwazin pê bilîzin, rastiya partiyê ye.
Di zîndanê de dema radestî mezin bû, şahîn û kesên din xwestin di vir de ketineke pêk bînin. Digotin “Divê bi navê PKK’ê tu kes nemîn e.” Heta digotin “Bila hemû heval li dijî derbikevin.” Bi vê ve digotin “ Divê PKK welat, gel û têkoşînê înkar bike.” Li dijî vê heval gotin “ Emê canê xwe bidin û ji bo têkoşînê em dikarin her tiştên xwe feda bikin.” Ev jî biryara 14’ê tirmehê bû.
Ev biryar ji bo navê partiyê, navê gel û Kurdistanê û ji bo navê mirovahiyê ji holê ranebe hate dayîn. Ev biryara partiyê, li dijî xiyanetê bû, li dijî zilma mezin bû û li dijî jiyana ketî bû. Di wê pêvajoyê de ev hevalên leheng gotin “Roj roja berxwedaniyê ye.” bi vê helwestê ve pêşî hemû lewaziyan girtin.
Kemal Pîr bi rastî jî hevaleke ku dikari bû bibe milên rast bû. Ez her dem dibêjim; xwezî ew heba, tevahî xebatên kiryarî yê têkoşeriyê me ji wê hevalî re bihêştana. Yek ji hevalên ku hûndahiya xwe da diyar kirin bû. Ewqas hevaleke bedew û jîr bû, dema hênasa xwe ya dawî dide di xalên herî kirîtîk de, di derbarê Kesîre û Can Yüce de hişyarî dike û wasiyeta xwe bi lêv dike. Tevlîbûna Kemal Pîr, tenê nîv demjimêr min gohdar dike û wiha tevlî dibe. Wê demê di destê min de belgeyên ku derketî nîn bû. Tenê min çend gotinên giştî anî ziman. Wiha beşdar bû û heta dawî têkoşîna xwe domande. Yanê yê girîng ne serwerî û zanebûne, yê girîng, cîdîbûn û dildarî ye. Yê girîng ne berî wê nasîn an jî ne nasîn e. Tenê min nîv demjimêr dît, ewqas.
Şêweyê PKK ev e, şêweyê Serokatî û rêvebiriyê jî ev e. Yê ku bi dil ve bi me re girêdayî hemû helwesteke diyar kirin, helwesta Heqî jî ev bû. Berde kemahî hebe, ji hev dû re bi dil ve girêdaybûn. Ji xwe piştî berxwedaniya Mazlûm, berxwedaniya Kemal û Xeyrî jî ji bo sekinandina vê lanetê bû. Kemal ji xwe bi lêv dike. Dîsa şehît Ferhad hey e. Dibêjin ji bo sekinandina vê lanetê “Ji derveyê xwe şewitandinê tu rêka derketinê nîn e.” Ên din jî dibêjin “Ji derveyê rojiya mirinê rêka derketinê nîn e.” Zîndan di wê pêvajoyê de vê rewşê jiyan dike.
Di vê mijarê de pêwîst e em şehîdên xwe bibîr bînin. Kemal, Xeyrî, Akîf, Alî hemû pir bi xiroş bûn, pir bi kêyfxweş bûn, ji jiyan û şer re bi awayeke rûmetî nêzîk dibûn. Ez jî vê didomîn im.
Ez çalekiya Kemal, Mehmed Xeyrî Dûrmûş, Akîf, Alî, Mazlûm Doğan, Ferhad Kurtay weke çalekiyeke întîxarî nanirxîn im. Wek ew jî bilêvdikin, “Ger derfeteke jiyanê herî biçûk di destê me de heba, me heta dawî vê hîm bigirtan a.” Ev nirxandin pîvanên pêwîst ên jiyanê dest nîşan dikin. Di wê pêvajoyê de ji bo rûmeta mirovahî yek tiştên ku bihata kirin hebû. Ji xwe wan vê çalekiya berxwedaniyê derxistin holê. Ezê careke din mînaka Kemal bidim. Heval zêde fêrî kemal nebûne û ji Kemal pir tişt negirtin e. Pêwîst e li ser helwesta Kemal bê sekinandin û bi kûrahî bê fêm kirin. Sekna Kemal Pîr pir girîng bû. Kemal Pîr piştî çalekiya Ferhadan dibêje “pêwîst bû ku me pêşengiya vê çalekiyê pêkbianiya”. Di destpêk de çalekiya Ferhadan a Kemal Pîr bû. Pêşengê vê Kemal bû. Berî wê şahadeta Mazlûman hey e. Kemal helwesteke mînak raber kir.
Lewre ez dikarim vê yekê jî bilêvbikim, heger hevalên rast û bedew niha di hewirdorê min de jî heba, dê şêwaz û rêbazeke wisa nêzîkê me û rêxistinê nedibûn. Weke tê zanîn wisa ber bi rojiya mirinê ve çûn. Ez çalekiyên ku întîharwariye napejrînim û şaş dibînim. Ev nirxandina hevalan, pîvanê me yê çalekî û jiyanê derdixwe pêşberî me. Ji bo rûmeta mirovahî tişteke tenê ma bû. Ew jî çalekiya berxwedaniyê bû. Weke tê zanîn M. Xeyrî Dûrmûş biryarbûna xwe û hevalê xwe wisa dinirxîne, “Me serxist” dirûşmeya wan jî “Wê rûmeta mirovahî qezenc bike.” Kevneşopiya me ya şerê berxwedaniyê ev e. Pêwîst e ku heta dawî rast bê fêm kirin û rast bê pêkanîn.
Ev berxwedanî çi bû? Dema ku îxanet belavî zîndanê bû, Şahîn xwest hê bêtir ketina mezin pêkbîn e. Digot “Divê bi navê PKK tu kes nemîne û her kes pêwîst e dijî PKK’ê derbikev e.” Bi vê ve “PKK jî bila welat û gel inkar bike” Dijî vê helwestê, heval gotin “Emê canê xwe feda bikin û biryara me ya jiyanê ev e” Biryara 14’ê tirmahê ji bo navê gel, navê partiyê û ji bo navê mirovahiyê ji holê ra nebe, hate dayîn. Ev biryara partiyê bû. Ev biryar dijî xiyanet, ketîbûn û dijî êrîşan bû. Min her dem ji şehîdan re soz da. Min ji Heqî re soz da, Partî hat îlan kirin. Me ji Mazlûm, Xeyrî û Kemal re soz da, vegera mezin a welat hate pêkanîn. Me Mehmed Karasûngûr re soz da, şoreşa başûrê mezin pêk hat. Tu kes bawer nedikir, lê me pêk anî. Me ji Egîd re soz da, di Kurdistanê de gerîlla belavî her derê bû. Me ji Zîlan re soz da, têkoşîna azadiya jinê bilind bû. Ew hemû şehîdên mezin bûn. Xwe bi tevahî kirin berxwedaniyeke mezin û heta dawî bûn şopvanên xeta serkeftin ê.
Weke heval Mazlûm, Hayri, Kemal Pir, Ferhad Kurtay kadroyên pêşeng ên partiyê, bi rojiya mirinê û çalekiya şewitandinê ve jî roleke pir mezin liyîstin. Weke komployeke hûndorîn para xiyanetê jî heye. Di wê demê de rewş ewqas giran û tevlihev bû ku, di dîrokê de wek “Berxwedaniya zîndana Amed’ê” bersiv hate dayîn. Tişta ku dihatin sipartin komployeke klasîk bû. Armanc û hedefa yekem, tevayî girtîyên siyasî û şewqa wan bû. Dewlet ketibû rêyeke pir bêrehm, ev jî bandora xwe pir dikir. Lewre “Berxwedaniya zîndana Amedê” piştî bîst sal jî weke kevneşopiyeke zindî didome û ji bo gûhartina polîtîkaya zîndanê roleke dîrokî leyîst. Di xeta azadiya Gel a PKK’ê de weke sembola helwest û seknandinê, cîhê xwe girt.
Ber bi pêngava 15’ê tabaxê ve çûyînê de, çalekiya rojiya mirinê roleke sereke leyîst. Ger rojiya mirinê neba, belkû divê şêwazê de pêngaz pêknehatana. Weke ku bîranîna Heqî Qerer ve girêdan, me bir îlana PKK’ê, girêdana bîranîna berxwedanê zîndana Amed’ê jî me ber bi pêngava 15’ê tabaxê ve bir e.
Bi awayeke bêbextewarî girtina Kemal Pîr encamê vê yekê bû. Bi rastî jî Kemal Pîr dikaribû biba milê rastê. Pêvajoya 12’dê êlûnê nû destpê kiribû. Li hember vê êrîş û daxtê û pêwîstiya girêdana xeta wî, pêngava 15’ê tabaxê hate rewa dîtin. Pêvajoya nû bi awayeke kiryarî destpê dikirin. Ger şehîdên rojiya mirinê nebana, belkû em şêwazeke cûda de bimana. Dijwartî bangawaziya dijwartiyê dikir. Êdî dîrok rêka dijwariyê de pêşve diçû. Pêvajoya panzdê tebaxê di heman demê de ji wasiyeta Mazlûm Dogan ya ku dibêje “Pêwîst e dengê me ji cîhanê re bê belav kirin” re bersiveke bû.
Di nava PKK’ê de sembola nirx û rûmetên herî bilind di serî de Mazlûm Doğan, Kemal Pîr, Heqî Qerer, Xeyrî Dûrmûş, Mahsûm Korkmaz û bi hezaran şehîdên rûmet bi hevsenga vê herdû şêwazê ve beştariyê ji bo têkoşînê çêkirin. Beşdariya wan a bi cewher, van hevalana heta dawî biriye berbi helwesteke leheng. Di dîroka PKK’ê de sembola girêdan û abîdeyên pir mezin hene. Heqî, Mazlûm, Kemal, Mehmet Xeyrî, Ferhad, Mahsûm, Taylan Özgür, Berzan Öztürk, Zîlan, Bêrîtan, Bermal û pir şehîdên ku ez nikarim navê wan bi lêv bikim mînakên hevaltiya mezin hene. Tevahî van nirx û rûmetana weke pîrtûkeke bi wate ku pêwîst e herdem bê xwendin in. Ji bo wê PKK’ê weke ku win fêmdikin nikarin bidin şixûlandin.
PKK,
Rêber APO
- Ayrıntılar
Em rêhevala Zîlan di salvegera çalekiya wê de bi rêz bi bîrtînin û carek din minetdariya xwe diyar dikin. Bê gûman em ne weke çalekiya întîharê, wek çalekiya berxwedaniya gelek mezin dinirxînin. Her ku di rastiya mirovahiyê de û di rastiya hemû gelan de weke vê mînak jî hebin bi vê re girêdayî, kesayeta Zeyneb Kinaci di rastiya gelê me de, di rastiya PKK’ê de weke ku gelek tên xuyakirin îfada semboleke gelek mezin e. Di nameye xwe ya ku ji me re nivîsandibû de wesiyeta xwe diyarkiriye. Bi vê wesilê tiştê ku li ser min tên ferzkirin ez di xebitandina pêkanîna wê de me. Gotiye :“pêwîstiyên wesiyeta me herî zêde hûn dikarin fêm bikin û pêwîstiyên wê bi cih bînin”. Ji xwe ev yek em hem bi bandor kiriye hem jî pêwîstiya xwedî derketina berpirsiyartiya me derxistiye holê. Bi gelek fikrandinê û ger mûmkûn be ji bo veguhartina jiyanê em bi awayekî awerte nêzîk bûn. Bê gûman hin pêşketin hene. Ev pêşketin hîn zêdetir di derbarê fêmkirina vê kesayetê de ye. Di heman demê de bîzat ew xistina jiyanê û piratîk kirinê deye.
Gerek di nav partiyê de gerek jî di rastiya gelê me de ya rastî ev şerê ku em bikar tînin, di hindir wê de taybetmendiye ke wê bi vî awahî karaterîze kirin û ji bo vê şoreşê, ji bo vî gelî ji bo ku em bikin taybetmendiyeke jiyanî me gelek ked xerc kir. Berî her tiştî pêwîste were zanîn ku, çalekiya Zîlan li hember êrîşên dijmin ku sînor nasnake û ew polîtîqayên bi ti rêgezan ve nayên girêdan bersiveke. Di cîhanê de yên ku herî zêde hatiye înkarkirin, di derbarê wande bi pêşbîniya“xelas bûne, mirine”xwe gihandine encamekê, kêm eleqe dîtine, dema ku eleqe jî dîtine ne xwestine wek gelekî ku di xwazin jiyan bikin bên nirxandin, her çiqas ji bo wê me gelek berxwedaniyên mezin derxistibin holê jî, raya giştî ya navnetewî ku ji vê yekê bawer ne dikir û heta gelê Kurdîstan’ê ev kirinên li hemberî xwe wek çarenûsa mirinê pejirandin. Li pêşberî me fêmkirine ke wisa mijara gotinê bû. Di sala 95’an de dijmin bi pêşxistinê operasyonên gelek berfireh şerê topyekûn û bi bihaya çi dibe bila bibe ev sal di aliyê xwe de wek sala qedandina me bi dest girtin. Bi navê azadiyê çi hebû xwestin di vê salê de bin erd bikin û bi hatineke ewqas bi tehlûke bi hemû hêza xwe bi ser me de hatin. Bi ser tevgera me de, jiyana me de, nirxê me de hatin. Ev di heman demê de di hat wateye bi navê namûs, şeref, rûmet, hêviyê jiyanê çi hebû xelas kirina wan bû. Di van rojên ku derveyî van nirxan bêşerefî, bênamûsî, bêrûmetî tiştek namîne de û tiştek nayê hêvîkirinde, bi gurkirina şovenîzmê heta dawî, gelê Tirk ku heta dawiyê xwe bi hewayêre dayê berdan de, di bin vanê yekitiya neteweyî de talebên gel herî kêm jî ku nayên berbiçav kirinde qehra ku heyiye gelek mezin dibe.
Ji bo ew bi xwe kêmekî azad jiyan bike, ji serî de hin xusûsên ku bal daye ser, şiyariya wê, kesayeta wê û fêmkirina wateya azadiyê, bi vê re girêdayî hemû aliyên niyetên dijmin nirxandina wê, cardin alikariya cîhana emperyalîst li pey dijmin ku çi sînora nasnake, ji bo wê xusûsên ku heta radeya dawiyê dihatin fêmkirin bû. Hatina xwe ya bi çi awahî, hatina xwe ya bi çi armancê, encama ku di xwest xwe bighîniyê heta dawî berbiçav kiribû. Di aliyê din de her çiqas demeke kin tevlî PKK jî bibû gelek baş fêm kiribû ku PKK di hat çi wateyê. Bi hêzbûneke gelek mezin ya li ser bingeha danasîna PKK’ê digre û jiyan dike. Bi vê yekê re girêdayî kesayeta me gelek baş di nirxîne. Em çi watê didin îfade kirin, bi asta çanda xwe ya ku xwe gîhandiyê gerek ji bo mirovahiyê û gerek jî di dîroka me de em dixwazin rêbertiyeke çawa bidin pêşxistin ev yek lêkolîn kiriye, heta di nav partiya me de, danasîna herî xweşik, ya herî rastî pêşxistiye.
Vê hevalê em ne dîtine û di têkoşînê de jî serpêhatiyê wê yên gelek kevn nînin. Li hember vê yekê em bi awayekî bi hêz nirxandina wê heta radeya dawiyê min bi wate dît. Ez dikarim nêzîkatiya hevala Şehîd Ronahî li ser vê mînakê zêde bikim. Ev rêhevalên me yên Şehîd, cardin ez dikarim bibêjim heval Bermal di heman kûrbûna weke wê debû. Ji xwe kûrbûna gelek şehîdên me van şehadetan pêk tînin. Lê belê di Zîlan de ev yek gelek bi zanebûne û heta dawiyê nêzî asta biryarbûna heta dawiyêye.
Niha dema em li ser vê çalekiyê difikirin, xwedî nêzîkatiyeke çawaye bi zanebûna vê têgihînê ew nirxandin bi xwere girîngiyekî radigre. Hindek hene gelek bi hestewarî ne, di nav êşande xwe di teqînin, di şewitînin. Lê belê hindek jî hene vê yekê bi zanebûneke gelek mezin bi kûrbûna fikir ya herî dawî pêk tînin. Ev ferq li gor min gelek baldare.
Heta radeya dawiyê xwedî fikrandineke zelale û xwe gihandiye vê rastiyê. Di vê xalê de ji bo hin rewşenbîran heyf û mixabiniyê tînim. Ev Kesayet ne jêgira (kopya) me ye. Şagirteke li zanîngehê mezûnbûye. Bi kesayeta xwe lêkolîn û lêhûrbûn kiriye, xwedî kesayetek rewşenbîriye. Hemû gel dema dest bi şoreşa dikin li pey wan dîrokek qedîm heye. Bingehe ke civakî, çandî û çînî heye. Înkara neteweyî ewqas tineye. Pirsgirêkên kesayetî bi qasî yên me tinene. Lê belê ji bo me, ji bo dîroka me ev yek hemû çep veguherîye. Derveyî vê yekê zayenda jin bi serê xwe ji xwe di asta ajantiya bi tehlûke tê jiyan kirin, ya rastî hatiye wî warî. Jin tam veguheriye kapanekê. Ketiye nav astekê ku her tiştê derdora xwe dadiqurtîne, hemû nirxên heyî yê derdora xwe çep dide veguhartin. Ketiye vî warî.
Li beramberî vê yekê terzê jiyana rêbertî gelek bi baldarî di nirxîne. Ya rastî ger hindek kesên di vê derheqê de têkildar hebin, di serî de têkoşervanê me ger hindekî behsa girêdana bi nirxan re dikin, ger dostê me û gelê me hindek dixwazin fêm bikin baldariya van rêzegotina bila fêm bikin û ger mûmkûn be di vê asta daguherînê de bersiva ku ji wan tê xwestin bila bidin. Hevala me Zîlan ev gelek baş fêm kiriyê. Ne tenê fêm kiriye gelek bi durustî, gelek bi fêhmî û bi wêrekî bersivdana rêbertî ji bo xwe erkekê dibîne. Bilindahiya herî zêde ku min dît jî eve. Bi vî şêweyî gotina herkes dikarê bibêje, lê belê bi qasî wê fêmkirin, bi baldarî xistina jiyanê, berbiçavkirin, hevaleke bi vî awayî dîtin ji bo min gelek zore. Di van lêhûrbûnê xwe yên dawî de mijara herî zêde ku ez li ser sekinîm mijara di navbera asta fêmkirinê û xistina jiyanê de çima ewqas cûdatî derdiket de bû. Çima di navbera herdûyan de ewqas dûrbûn, qutbûn û çewtî derdiket ez li ser vê yekê disekinîm. Mirov bi gotinên ku rast dibînin, bi wan hevokan diaxifin. Lê belê çima pratîkên wan ewqasî terse? Ez bawerim ev rastiyeke serdema me ye. Mirovahî derewa jiyan dike. Hela di rastiya gelê me de her tişt ji cîhana derew û xapandina îbarete. Her kes soz dide, herkes sond dixwe, herkes rojane bi rewşa ku têdene sedî sed hin gotinên bi nakok dibêje, lê belê yên ku van gotina derbasî jiyan û pratîkê dikin gelek kêmin.
Dibêje: “ewqas bi erzanî xwe rexne neke”. Bîzat di Hevokê wê de ev hene. “ez bawerdikim xwerexnekirina herî baş ya ku di pratîkek rastî re derbas dibe”. Ev çalekiya wê di heman demê de çalekiya xwerexnekirina herî mezine. Li hember kêmasiya van gotina derbeya herî mezine. Bi taybet, yê rêxistinkirî ger dibêjin em girêdayine û bi rastî jî ger rêza wan heye, ji şûna bikevin dûbarekirina ewqas gotinan, bi vê çalekiya mezin bi kesayetên xwe bila bibin bersiv, herî kêm di jiyana xwe de bila bibin bersiva vê yekê. Di virde kes nabêje herin çalekiya întîharê pêk bînin. Ji ber ku ev sembole, ya herî mezine. Ya pêwîste:ev taybetmendî di jiyan û şerê xwe de, her dem û wextê di hemû qada jiyan û şerê xwe de, li hemberî her pirsgirêkê bi awayekî serkeftî pêkanîne. Ji xwe em weke sembol û weke emr bi vî awahî dinirxînin. Em rêvebiriya rastî û ya xwedavendî bi vî awahî dinirxînin. Derveyî vê yekê kes nikare xwe ji dirûtiyê xelas bike. Mûtlaka rast fêmkirina vê yekê, encax pratîkê derkeve holê eve jî wek hişyariyekê ez bidim diyarkrin ê di cihdebe.
- Ayrıntılar
Hertim çavên min şil dibin, mîna ku îsot ketibê dişewite, sor dibe û xur heye. Ez nizanim çima ev qas dom kir. Berê her roj bijîşkî/ê venêrana dorvegerî çêdikir lê ev demeke ku pergal hatiye guhertin, êdî her roj nayê, yên tên jî ne pîsporên çavan in. Dibe ku alerjî be, lê ez nizanim. Bi awayekî cidî min nerehet dike. Dikarin ji bijîşkan bipirsin, tiştek girîng e, heke hewce bike dikarin heya CPT’yê jî bibin. Êşa berê ketî pişta min hinekê derbas bû. Ez piştbendê(korse) bikartînim.
- Ayrıntılar