Nivîsên Dawî

Axim ez!..

Û ez, bi gulfiroşek evîndar re, li qelaçê gundekî, li bendeyî pêjna dewseke ne diyar…

Û bendeyî bêhneke ji hênaseya dilê pûnijî rûniştîme ez.

Di destê gulfiroşa min de kulîlkên azadiyê hene

Di kanikên çavên wê de, rondikên ramûsanî diherikin.

Hawara me di pêjna dewsa bêrîkirinê de, bi evîneke jara jinên dilbirîn dilorînin. Ew bi gotinên stranê xemrevîna xwe tine ziman, ez pala xwe didime çiyarêzan…

Da ku, stran û çiyayên dilê min şityar ranezin…

Da ku newel û deştên welatê min bi barûda fetsînok neyên gêj kirin. Gulbijêrk û darmeyeên baxûbîstana welatê min neyên tarûmarkirin.

Bêhnek û dengek me dihilgire…

Bêhn indeko ye..

Yek jî bi basimbara sedsalan barkiriye…

Ya din jî, di kefa mista evîndarên welatê min de kulîlkan vedike…

Evîndaêrn welatê min, bi dengekî blind, li sere zinarekî ezman dixemilînin… Piştre dibe berbûliyê bûkên welatê min. Hingî dengê Gulfiroşa min dibe stranên berbûlî… Hingî dengê min, dibe helbesta govenda welatekî azad…

Hingî, cengawerên welatê min,

Hingî gulfiroşa welat min

Hingî ez û helbesta xwe di reşka çavên şikera mêrûjinên pakrewan de, li ser mistek ax û qurtek av û milek ezman û birrek stêrik li hev têne mehrkirin.
Mehra min sunda pakrewanan e

Mehra min xwîna di gorên komî de ye

Û ez mehra xwe wek navê oleke nû di rûpelên dîrokê de, bi peyamber û şagirtan re di pirtûkek pîroz de dinivîsim

Avim ez!..

Ez û evîna xwe,

Sunda peyamber û şagirtan, bi sunda congariyên welatê xwe, ezê gotin bi gotin, hevok bi hevok ezber bikim;

Kilamên ezmanî,

Sozên erdanî,

Gotinên insanî,

Biryarên dilsozî,

Di malzaroka erdê de wek nivîştokên behişta gulbijêrkan vekim. Di atlasê ezmanê şînxalî de bibim girîş. Di diraxeya stêrikan de… Di atlasê cîhanê de, ku di destê zilm û zordestiyê de tengezar bûye; di destê selefkariyê de bêzar bûye; di destê dagirkeriyê neçar bûye; di destê înkarê de hejar bûye; di destê çekên kimyewî de ji singûberê jiyanê bêpar bûye; di tecrîdê ji xêrûxêratên ademiyet û konevaniya exlaqî dûr ketiye…

Huquq kuştiye,

Exlaq fetisandiye…

Mirovahî dîl girtiye…

Ezê bi mistek serma zivistanî, bi baqek şînkahiya biharî, û komek zerpelên payîzî, û milek ji germahiya havînî, di himbêza dilê welatê bi xwîna cangoriyan hatiye avdan, weke xelekek ji biska yarê, bi mizgîniyek qîrênî li çar aliyên cîhanê xelvedim…

Agir im ez!...

Wek nave Zîlan û qîrêna Hogir..

Wek tivinga Egîd û hêviyên kuştiyên di dema Şêx Seîd de, li pişta Axreşka Mêrdînê û hawara bênavên di riya Siltan Şêxmûs de, li pêşberî ava pîroziyan û bêdengiya dibinê ziftê de…

Wek kuştiyên di şikeft û nawîsên Dêrsimê de

Û birîndariya Xelîl Uysal di deşt û newaleke kûr û fereh de…

Wek, kuştiyên li Eleqemşê û Çiyayê Sasonê, ez û riyên koçberiyê de xwîn û birîn im ez!...

Dîse jî dibime gulokek agirê tenurê

Dîse di dilên germik de diteqim û wek bahozek azadî difurim…

Doh jî ax bûm, îro jî axim û dibime gula li kolanên Amedê..

Di qîrêna cengawerî bê nav de li Geliyê Tiyarê û nmavsera Çiyay bagokê, wek ethejînek, wek volqanek dernegmayî diteqim..

Gulên kolanan vedikim..

Gulên taxên azad

Û Girava Imralî

Ez û gulfroşa min

Bi şêpên deryayî

Azadiyê diqîrin

Seyidxan Anter

Rê bidin ez hin gotinên Musa Anter bi we bighînim. Rojekê bi Apê Mûsa, xanima wî Hale Anter, bi teksiya Xelikî yê Binxetî ve, me ji Nisêbîne da rê û hatin Amedê... Me Sultan Şêxmus derbaskir. Apê Mûsa dest bi axaftinê kir û kêm-zêde wiha got: “ Biner birakno, heger tu ji wir heta Amedê vê riyê bikole, tê ji laşê insanan nikaribe bimeşe. Di dema serhildana Sêx Said de gelek kurd li ser vê riyê hatin kuştin. Lê biner ez ê tiştekî din jî ji we re bêjim, heger em jêra bedena Amedê bikolin, em ê li gelek terman rast bên. Komara tirkî muxbirê xwe ji nav kurdan dineqandin, karê xwe bi wan dikedan û dûra jî dikuştin û li binê bedenê wedişartin.”

Medenî Ferho

Ayrıntılar: Yayınlandı: 02 Şubat 2012

Rêbêr Apo

reber apo4 Di hindek kesan de qet azweriya jiyanê nîne, hindek jî gelekî ketî ne. Li gor min di van her du rewşan de jî azweriyên jiyanê yên nepêşketî mijara gotinê ne. Em bêeman bi ser her duyan de jî diçin. Em ji yekî re dibêjin, “tuyê werî jiyanê”, em ji yê din re jî dibêjin, “tuyê dev ji jiyana ketî berdî” serokatî di vê mijarê de tevgera du kifşên mezin e. Me niha ev yek li ser Kurdistanê sepand.

Bi hemû hêza xwe hunê vekişin jiyanê!

Hunê hemû jiyanên şaş û ketî berdin!

Vaye du ferman an jî perspektîfên mezin, du bang. Hun çawa fêm dikin, wisa fêm bikin, serokatî ev e.

Jiyana rast û banga şer a pêşdîtî heye. Jiyaneke hatiye mehkumkirin heye. Ger hun vê destnîşan nekin, hunê bibin xirbe. Di vê rewşê de nebêjin ku, “nizane, nabîne.”

Serokatî rastiyek e.

Şurekî mezin e.

Destê mezin ê dirêjbûnê ye.

Çavên mezin ê dîtinê ye.

Yanî ew tiştê tu jê re dibêjî dil, tu dibêjî teşe dê were bi hemû ziraviyên wê ve bibîne û jê bike bigre.

Li gor we gavavêtinên mezin min çima avêtin e? Weke tê dîtin gelek sepandinên ku min bifetisînin hene. Pergal, rengdayînên wê yên hundirê me, heta gelek kesên we yên xwedî niyetên baş çawa dixwazin min bifetisînin?

Emperyalîzm dibêje, “tu terorîst î” me fêm kir. Hikmê vê jixwe diyar e. Dirûşma hevpar a provakatoran qaşo wiha bû, “jiyan ji me dizî.” Dixwastin fêrbûyînên xwe û astên xwe biparêzin. Ên din xwe çawa disepînin?

Hun dixwazin bibêjin, “zêde jiyaneke min a xwedî wate nîne”, “te em ziwa kirin!” Ev yek jî ji emperyalîzmê re, ji mêtîngeriyê re û ji provakator û paşverûtiyê re dibe zemîn.

Her dem azadî, destpêkê mîna xeyalekê ye. Hêvî ye. Belkî ji ber ku we ev yek zêde di hundirê goşt û hestiyên xwe de bi cih nekiriye, hun nikarine xwe tevlî bikine. Lewra ger di sîniya zêrîn de jî were pêşkeşkirin, zêde hun nikarin bixwin. Ji ber ku hun bi hindek tiştên dîtir têr bûne yan jî hun qebz in. Hinava we nagre. Tolhildana mezin jî, hetanî ku derê û li ser çi dibe? Belkî ger em bi ser de çûyîna tolhildanê çareser bikin, em dikarin ji we re bibin alîkar.

Mezinahiya wateya ku ez didim têkîliya mirov û israra mezin a di vê mijarê de, bingehê birina encama mezin, rêxistinê û şerkirinê ye. Bi giştî dixwaze ez vê têkîliya nû bi kerekê re yan jî bi firişteyekê re saz bikim, dixwaze bi şeytan re saz bikim, li dûv a bêeman im, bernadim. Watedar be, veguherînêr be hetanî dawiyê şêwaza min a nirxandinê serdest e.

Mezin li têkîliyê temaşe kirin, mezin nirxandin, erzan bi dest negirtin.

Têkîliya olê tê bîra min. Ez hatibûm xaleke wisa ku, bi gotina, “xwedê li ku derê ye” ve ez şêt bibûm. Dînok bûm. “Ezê xwedayê li kû bibînim? Ma xwedê gotinek e? Ma xwedê roj e? Ezê dîn bibûma.” Encama ku olê ez gihandimê. Piştre min dît ezê dîn bibim, min dev jê berda. Ya rastir min veguherand. Dema min veguherand, ez hindekî bi hizir re mijûl bûm. Û dawiyê ez ketim rastiya sosyalîzmê.

Sosyalîzm, zêdetir bûyereke civakî ye, ya rastir hizra olî û felsefeya olî nêzî jiyanê dike. Û sosyalîzm pêhtir dibe têkçûn, tevgerî û rêxistinî.

Di şênberiya Tirkiyê de sosyalîzm tê çi wateyê? Dibe rêxistinkirina gel, rêxistinkirina kedê û rêxistinkirina netewên bindest. Ji bo ku hîna bi ser neketiye, ez çawa li ser im? Lê bi ser ve çûyîneke min a tirsnak li ser têkîliya sosyalîzmê heye. Ew jî têkîliyek e.

Ji ber ku di jiyanê de jî rasteqînêr e, di encamê de dibe hebûnên wisa û bidestxistina jiyanê. Têkîliya mezin e. Mînak rêgeza netewiyetê, ez ji berê de kesekî dahî me. Min dît ku weke navê netewiyetê DDKO, û Dev-genç ê li zimanê xwe pêçane. Min weke têkîliyekê bi dest girt û îro dîsa di nav de jiyan heye, rizgarbûn heye.

Wateyeke mezin bide têkîliya pirsgirêka netewî, bi ser de biçe û veguherîne.

Vaye têkîliya partiyê. Niha di wateya têkîliya partiyeke mîna dêwan e. PKK partiyeke çawa ye? Dîsa bi wateya mezin a têkîliya min a partiyê û bi wateya mezin a ku ez didim peyva partiyê ve girêdayî ye. Misoger di nava wê de gelek taybetmendî hene. Lê esas girêdana min a bi têkîliya partiyê re, PKKê wisa dike. Her kesî, gel jî wisa dixûşîne.

Herî dawî têkîliya şerê çekdarî ya hatiye pêşxistin, têkîliya gerîla heye. Em çawa bi ser de çûn? Lê destpêkê çek tenê di asta peyvê de bû, heta em gelekî dûrî bi karanîna çekê bûn. Lê ji ber têkîliyeke gerîla ye em bi ser de çûn. Îro min bi xwe bersiv da sererastiya gerîla ku dijmin û cîhanê di xeyalên xwe re jî derbas nedikirin. Ji ber ku ji dijmin zêdetir berendamên me yên gerîla em vala derdixistin. Lê ew israra mezin, wate barkirina ser têkîliya mezin, di encam de raber kir ku gerîlayeke wisa bandorkar derdikeve holê.

Têkîliyeke kadro jî têkîliyeke weke vê yekê ye. Niha kûrahiyeke ku hatiye bidestxistin heye. Weke têgînê wateya ku ez li têkîliyê bar dikim, dahûrîna wê, veguherîna wê, rûxîna ya pêwîst û avakariya ya pêwîst gelekî esas e.

Ez çima evqas nirx didim jiyanê bixwe?

Ya rastir, hun çima nirx nadin?

Pîvana herî girîng a sosyalîstekî, nirxa wî ya jiyanê re û rêza wî ya jiyanê re ye. Wateya sosyalîzmê rêza ji jiyanê re ye. Heta hêsan bi dest negirtina jiyanê û hêsan nedîtina jiyanê ye. Niha ez hîna jî bawer nakim ku jiyan bi hêsanî nayê bidestxistin û nayê dîtin û ji ber vê yekê jî ez hîna bawer nakim ku hun dijîn. Ez vê weke asteke azweriyê, weke asteke şopînê û weke asteke gihînê dibînim. Lê hun dihizirin ku, bi ketûber û ji berê de hatiye jiyîn. Ya li ser we serdest jiyana hêsan e, ma ne wisa? Dibêjin a, hun cixareyekê dikişînin û bi wê têr dibin. Ger dewlemendiyeke we ya hêsan hebe, hun dikarin pê têr bibin. Ger hun bigihên qonaxeke hêz-qudretê, hun têr dibin. Hun dizanin ku we jiyan bi hêsanî bi dest xistiye, hun ji ber xwe ve û bi xwezayî gihiştine jiyanê.

Rêgeza jiyan-mirinê, bilindkirina jiyanê, azadkirina wê, rêxistinkirina wê, her şêweyê sererastkirina wê û hesta wê di we de gelekî kêm e. Li jiyanê di wateya xwe pêşvexistinê de takekesî, ma di we de gelekî ne lewaz e? Di we de asta jiyanê ya civakî, ya netewî, asta jiyanê ya hunerî, çalakî û şerî pir lewaz û pir kêm e.

Ji bo min jiyan çi ye?

Ji beriya her tiştî, jiyan tevgereke di destan de hilnayê ye, azweriyek e, hezkirinek e, jiyan hestek e, rêkûpêkiyek e, jiyan rêxistin e, jiyan lîstika mezin e.

Jiyan şer e.

Ji bo we jî jiyan, kişandina cixareyeke baş, ehbapgeriyeke baş, takekesiyeke baş, kevçîkirineke baş a şorbeyê, xewkirina xeweke baş, pereyeke baş û ji bo we jiyan jin û mêriktiyeke baş e. Jiyan zarozêç, jiyan malûmilk e. Di min de ev nînin.

Ya di we de û ya di min de her berovajî ne. Bi wê wateyê ku, wateya hun didin jiyanê, asta tevlîbûna we ya jiyanê, we gelekî girtî û statukoger dike.

Di vê wergiriyê de bi dest girtina jiyanê, bêguman ji bo min taybetmendiyeke herî girîng e û ez hîna li ser bingehê van taybetmendiyan wateyê didim jiyanê û demê wisa pêş ve dibim. Divê jiyan takekesî nebe, misoger civakî be, netewî be, mirovî be; divê jiyan were têperîn, weke azweriyekê divê bi taybet ew bendên girtî û statukoger bi perçiqandinî derbas bike, weke lehiyekê biherike û biçe.

Bi guhertinî, bi veguhertinî pir di astên awarte de jiyîn. Di rastiya Kurdistanê de, di rastiya têkîliyên Kurdan de jiyan xwe dide hîskirin ku çiqas girîng e. Ez dibêjim, “hunê tirsnak veguherin.” Dema ez li rûyên we temaşe dikim, ez dibêjim ku, “guhertin û veguhertina van kêmanî bi qandî lêdana dijmin rêgeke fermankar e.” Kesayetên we yên ku zêde hêviyê nadin, wisa bi tirsnakî guhertin, encax ji bo vê dijmin dibe hedef. Hedef an jî azweriyek e ku, mirov asta we ya paşverû ku nikare hêza jiyanê raber bike. Ez bêyî ku xwe kêlikekê neguherim nikarim xwe rihet bihêlim. Di jiyanê de tevgerîna mezin, bi rêgeza guhertinê re pêwendîdar e. Bêyî guhertin nikarim bijîm, bêyî veguhertin nikarim bijîm. Her roj bêguhertin û bêveguhertin nikarim bijîm.

Hun ji veguhertinê nerihet in. Guherbarî bêhtir li zora we diçe. Berovajiyê vê di min de jî bêguhertinî li zora min diçe. Li gor min kesê ku her kêlikê xwe veneguherîne rengekî, guhertinê çêneke, nikare zêde bi pêşbikeve. Li gor min divê mirov di her rojê de nûbûnekê bihewîne. Her rojê bi hewayekê, her rojê bi rengekî, her rojê bi şêweyekê, her rojê bi teşeyeke cewaz silav dayîna jiyanê, hêza guhertina mezin îfade dike.

Rêgeza ku min di xwe de serdest kiriye ev e.

Ayrıntılar: Yayınlandı: 02 Şubat 2012

Demjiyana Îttîhat-Terakî, heyameke reş e.

Sosyologên weke Nezîh Merîç, “ hikmet-î vucuda” Îttîhat- Terakî, ji Tirkîtiyê dûr nîşan didin û wek îxaneta li hemberî nasnameya Tirkîtiyê bi nav dikin.

Nezîh Merîç, Îttîhat-Terakî wek bêjiyên kulturê binavdike û suc dike aliyê Osmaniyan û dibêje: “Osmaniyan mîrateyeke kulturî sazkar nekir, li ser mîrateya kulturên cûda rûniştin û sentezek jî dernexistin holê. Kultureke dewşirme, bêjî derxistin holê.

Îtîhat-Terakî jî, encama kultura dewşirmetiya bêjî ye û ber bi kultura Ewropa bezî ne. Di encamê de bûne maşika destê Ewropiyan û faşîzmeke reş di kolanên payîtexta Osmani de şîn kirin. Eger mirov van gotinan şîrove bike; Îttîhat-Terakî îxanetkar in û bingeha faşîzma Tirkiyê avakirine.

Ev dîtin û rexneyên tund didine xuya kirin ku, îxanet bingeha faşîzmê ye.

Di van rojan de, “îxanet” di rojeva gelek nivîskar û entelektuelên Kurd de ye û bi rengên cûda tê nirxandin. Ez dîtina Nezîh Merîç parvedikim û îxanetê bingeha faşîzmê binavdikim.

Dema ku mirovek îxanetê li gelê xwe dike, bingeha faşîzma li dijî gelê xwe jî amade dike. Mînakên vê rastiyê, di şerê 30 salî de gelek, gelek, gelek hene. Wek mînak; serokcaşên ku gerila sax parçekirine û rêzantiya hêêzn dagirker kirine, bingeha faşîzma reş li Kurdistanê jî ava kirine. Para wan di gunehkariya gorên komî de heye. Ji ber ku ew jî bûne, destê cesedê li ser kevirê teneşîrê û bûne teliya li ser lingikê çek.

Nezih Merîç dibêje; “gelê Tirk, fêrî şefîtiyê, yek mirovê otorîter, padîşah û siltan bûye. Bi sedsalan e ku gelê tirk, di rengê yek serdestî de hatiye rêvebirin. Lewma herî zêde, faşîzm li bejna gelê Tirk tê û kes jî li dijî dernakeve.” Ev tê wateya ku hişmendî, li Tirkiyê hatiye mumya kirin û bûye cesedê li ser kevirê teneşîrê.

Di cesedê li ser teneşîrê de, hiş û raman çênabe.

Dîroka Tirkiyê cesedekî bê hiş û raman e û cesedê li ser kevirê teneşîrê ye. Li derî demê ye û îdeolojiyek derî “hikmet-î vucud” e; li ser bingeha talan û înkarê hatiye avakirin. Ittîhat-Terakî bingeha vê îdeolojiya derî hikmet-î vucud e û wek destê cesedê li ser teneşîrê kar kiriye. Ji bilî teliya li ser lingikê demançê, tiştekî din pêşnexistiye.

Heta berî deh salan, ew destê cesedê li ser kevirê teneşîrê, ku bi çavkaniyên kultura dagirkirî dihate xwedî kirin, di rengê spî de bû.

Piştî desthilatdariya AKPê, ev reng û kutur bi zewaceke balkêş hate guhertin û “dewr-îstîbdad”a Wahdettîn destpêkir.

Di demjiyana Osmaniyan de, her cûre pirsgirêk bi Qur’anê dihate çareser kirin. Pêdiviya hişemdnî û ramanekî cûda nebû. Faşîzma reş jî di her kolan û qadên jiyanê de ala xwe dibalivand. Xwendevan, dikarin bêjin, di wê demê de faşîzm ne dihate zanîn. Rast e, her çiqasî, gotina faşîzmê, ji navê qamçiyê destê parêzerên Sezar hatibe û bi saya Musollînî ketibe ferhenga hemdemî ya mirovahiyê jî, wateya wê di dema Osmaniyan de jî ev kujeirya reş ya bêbextî û telqareşî bû. Îro jî Erodgan heman faşîzmê, bi heman rêbazan û bi saya îxanetkarên di kêleka xwe de dide meşandin.

Piştî, padîşahê hemdemî Erdogan, mîna Kanunî helbest xwendin û hate ser desthilatdariyê, şûrê xwe ji kalan kişand, mehra xwe bi egzotîzma cemaeta Fetul-munkîr re kir. Mehra egzotîzmê, gunehkar e û vê gunehkairy bêhtir ji her kesî dizane. Ji ku ev mehra gunehkariyê, her cûre pîrozî û “muqedesatên civakî û ezmanî” bi kar tîne. Bi vê mebestê hişmendiya wek “bedduayê” dijber dibîne û êrîşî dike. Encama, girtina rojnamevanên Kurd ev e. Erdogan bi vê giritnê, hişmendî, hiş û ramanê azad, wek “bedduayê” dît xwest, medya alternatîf bêdeng bike.

Faşîzm tirsonek e û dijberên xwe ji holê radike.

Lê Kanunî, ji Erdogan bi insaftir û ciwamêrtir bû. Ji ber ku Kanunî bi karê zivkeriyê jî mijul dibû û zivkerî jî afirgerî û dilsoziya bi nirxên cografîk û estetîk re ye. Kanunî, Kurdistan û gelê Kurd red û înkar nekir.

Efrad-i Îttîhat-Terakî, Erdogan, ev xisletên maqulî di xwe de ranagire. Helbestan dixwîne, navê Kek Musa Anter, Ehmedê Xanî û hwd. bikar jî tîne. Lê mîna Kanunî ne hostayekî zivkeriyê ye û esteteîk û nirxên cografîk û keda mirovan, dîrok û ratsiyê inkar dike. Lewma, li holê tenê cesedê munyakirî û li ser kevirê teneşîrê dimîne. Hingî teliya Erdogan, li ser libika çek dimîne û kar dike.

Îro Erdogan, dixwaze ku faşîzma li ser bingeha îxanetê pêşbixe. Li Başûr, Bakur, Rojavayê başûrê Kurdistanê, ha ha, ha ha di nava lêgerînên seferberî de ye. Bi van hewlanan, Erdogan jî, hişmendiya Îttîhat-Terakî bi cûbeyê kesk pêçaye û bi israr, bi israr îxaneta nava Kurdan dike rojevê. Weke darikê hewdelê, nava Kurdan tevdide û dixwaze Kurdan bîne pêşberî hev. Hinekî biser jî ket, hinek kes li dora xwe dane hev û wek maşikê bikar tîne. Dema ku maşik di destê mirov de hebe, mirov bê tirs radihêje pereng û pîzotên argûnî.

Ev li dijî sosyolojî û dinamîzma civakan e.

Ji ber ku mirovahiyê faşîzm tecrîd kiriye û wek gunehkariya mirovahiyê mahkum kiriye. Gelê Kurd jî, îxanet tecrîd kiriye û wek gunehkariya li dijî xwe mahkum kiriye.

Lewma, lingê îxanetê, li Kurdistanê û di nava gelê Kurd de nema sefik digire.
M. Bagok

Ayrıntılar: Yayınlandı: 02 Şubat 2012

1994 bû. Nêzî salekî çêbibû ku dijmin neketibû Gabar ê. Wekî hêzeke gerîla em pir ketibûn nava xafikê. Me bawer kiribû ku êdî dijmin nayê. Her yek ji me, di dilê xwe de digot “ dijmin nikare têkeve Gabarê”. Hevalên wê demê ku li Gabarê bûn, piraniya wan hevalên jîr û zîrek bûn.

index.11 small Buhareke hênik ku meriv dikare bêje buhareke sar, bi keskayiyan derdor xemilîbû. Gabar ciyek bi çi rengî ye herkes dizane, pewîst nake ez zêde qala xweşikbûna wê derê bikim. Lê bi kinasî hûn dikarin bêjin “Bihûşt”. Gulanê de bihûşt çawa be, Gabar jî wisan bû. Nû nû em germ dibûn. Her dîmenê ku çavê te lê diket ne gengaz bû ku were jibîrakirin.

Sê hevalên xort çûne gund, ew dê erzaq bianiyana. Çûbûn Gundê Meydînê. Gava ev heval diçin gund, di rê de leşkerên Tirka dibînin. Li ser wan gule diberdin, lê leşkerê Tirkan dengê xwe dernaxînin, ji ber dixwazin werin ser ciyê ku em giştî lê disekinin. Dixwazin werin ser wargehê û me hemûyan îmha bikin. Bi hevalên me re nakevin nav şerê de. Piştre, hevalên me çûbûn dewriye, ewan jî dijmin dibînin lê bi wan re nakevin nava şer. Van her du grubên me hatin wargehê, me û ji hevalan re rewş vegotin. Tekmîlê xwe bi vî rengî dan. Ewraziya Gabar pir bi şkêr û dar e, loma jî di tariyê de ne gengaze ku pir bi hesanî rê ve biçî.

Hevalên me yê wargehê, bi taybet rêveberî, baweriya xwe bi van tekmîlan neanîn. Wan digotin:

“Ne gengaze dijmin were û têkeve Gabar e.”

Bes car dî jî li ser wargehê me re çend hevalan weke zîrevan derxistin, da ku kes nebêje “rêveberî ruxmî van tekmîlan tevdîran nagre”. Li ser sirtekî biçûk ez û çend heval nobedar bûn. Hevalên ku girê digrin, çûn ciyê xwe girtin. Pênc heval çûbûn girê. Ciyê gir, çariyek dûrî me bû. Ciyê nobedê jî li ser gopikekî ser wargehê re bû. Ji xwe ewraziya Gabar tev de bi gopikên biçûk û di nav hev de tije bû. Gopikên biçûk weke xelek digihaştin hev û navîna wan jî rast û ji bo wargehên me guncaw bûn. Ji xwe piraniya ciyê wargehên me wisan bû. Wek mînak, gireke mezin lê berwariyên wê ji gopikên biçûk pêk dihat û navîna wan rast bû. Em jî di berwariyeke wisan de bûn. Ew gopikan jî ji şkêran pêk dihat.

Em sê hevalên keç zîrevan bûn. Ji xwe, ger tu biçûya ser kîjan gopikî, te derûdora xwe tev de didît. Ewraza Gabarê de girên pir bilind nebû. Giştî ewraz weke hev bû. Te çûbaya ser kîjan gopikî, te dikarîbû hemû gopikên dîtir jî bidîta. Ji ciyê nobeda me, serê TRT ê xuya dikir. Gava hevalên me yên ku çûne girê bigrin, berî ku dinya ronî bibe, dibînin ku dijmin tê. Ew hevalan bi zorê xwe xilas dikin. Hevalê ser wê grubê Harunê Harunî bû. Ew dibêje “em xwe bigînin hevalan. Ger leşker bikevin navbera me û wan ew dê tev de werin kuştin. Ji ber wê ev hevalan pir zû û zîrek dikevin pêşberî wan û nahêlin ku leşker têkevin navbera me û wan de, ji berwariyê re xwe gihandin cem me.

Berbanga sibê, derûdor nû ronî dibû. Ji her du aliyên wargehê me ve hatibûn. Sirtek li beramberî me ku hinek bilintir e, ji wir dihatin. Ji xwe di ciyê xwe ya nobetê de, gava min dengê zîncîrê BKC bihîst, min fêm kir ku em û dijmin êdî di nava hev de ne.

Ciyê ku em lê bûn, yanê ez û her du hevalên keç ê dîtir, em diketin beramberî hevalên xwe yê dîtir. Gopikên weke zîncîr û bi şewaza xelekê hevgirtî de, ew li aliyekê, em li aliyek bûn. Navbera me jî dûz û rast bû. Gava ku rêveberî dît ku em û dijmin pir ketine nava hev de, gote me “xwe paş de bikşînin”. Li gorî vê, diviya me ew ciyê rast û dûz derbas bikira û xwe gihandiba gopika beramberî xwe. Heval piranî xwe bi wî ali ve kişandibûn û gotibûn “bila du-sê heval jî parastina me bikin”.

Ez dikarim wisa salox bidim ku; gopika yekem de em hene, li beramberî me dijmin heye, li pişt me jî gopika ku heval xwe paş de kişandine heye, lê di navbera me de ew ciyê dûz heye. Ger em biçin wê derê, divê em pir zîrek û atîk bin, nexwe wê dijmin ji paş ve bikare li me bide û me bikuje jî, dikare me bigire jî. Ji paş ve parastina me kirin, ewqes hesan nîne, gava hevalên me qlêşên xwe bidin şuxilandin, dikarin me jî bikujin. Rewşeke wisa asê bû. Şer û xwe paş de kişandina hevalan dora nîv saet an go çil û pênc deqe ajotibû.

Ez û du hevalên xort mabûn. Leşker ketin noqtê me jî. Me hê jî li ciyê nobetê şer dikir. Ew deştika biçûk ku di navbera me û hevalan de ye, bi qasî pênce mîtro hebû.

Wê demê ji ber ku cîhaza me hemûyan nebû, me bi xwe bîryara xwe da ku em jî divê êdî xwe paş de bikşînin. Ez pê nehesiyabûm lê toqa li ser pora min sipî û bireq bû, hevalekî xort gote min:

“Wê toqê jêveke ku dijmin serê te nîşan negre”

Min toqa xwe derxist. Piştî çend deqe me bîryar da ku em bazdin û xwe bigînin hevalan. Me xwe da aliyê sirtê ku ber bi hevalan ve dirêj dibe û digêje deştika biçûk, hevalên xort bazdan. Hevalên xort pir zîrekbûn. Ji min qederek dûr ketin. Diviya ez pir atîk bibim û berî dijmin xwe bigînim ciyê hevalan.

Taybetmendiyeke min hebû ku, gava min dengê hevalan dibîst, min hêzeke mezin ya wêrekiyê di xwe de didît. Lê gava ez pê bihesim ku ez tenê me, dijmin nebe jî ez ditirsiyam.

Min berê xwe da deştika biçûk û bi hemû hêza xwe ve ez bazdam. Gava min dengê leşkeran jî bîst, êdî min wisa lez da lingên xwe ku, min nema pêşiya xwe didît. Firset nebû ku ez bêhnek li pêşiya xwe binêrim. Cerdewan û leşker li pey min dibezin, ez tenê bi vê rastiyê hesiya me, û tenê ji bo ku bi saxî nekevim destê wan, tu bê qey lingê min ji erdê qut bibû.

Leşker û cerdewan bi hev re dabûn pey min û dibeziyan, da ku min bi destbigrin. Bi beza xwe re jî qîr dikirin. Wê gavê çavê min, te di go qey nînin. Ne pêş, ne jî paş nabînim. Tenê weke ku bifirim, bêyî ku lingê min bi tiştekî ve asê bimîne, ez dibeziyam. Her ku rewşa min a bi destê wan ketiye dihatin ber çavên min, ez dibeziyam. Derfet nebû ku ez rawestim û guleyek bi serê xwe de jî berdim. Carê ji ber bayê ku bi bazdanê min çêdibû,pora min dihate ber rûyê min ve dihesiyam. Wekî din, êdî min nedizanî hevalên me li kîjan aliyê ne, ji xwe re tenê direviyam, dibeziyam. Bazdanek ji dijminê welatê me, deshilatdaran, qirkeran, bazdanek ji xwefiroşan, bênamûsan, xayînan, bazdanek ji mirovên xwe jî. Ew gav, ew kêlî, ez bibûm daxwaziyeke azadiyê û hemû koledarî û deshilatdarî ketibû pey min. Dîroka jinê û gelan de xilasbûyîn, mabû ser pişta hêza lingên min. Sekinandin an go xwe radestî wan kesên ku li pey min dibeziyan kirin, qet nedihat bîra min. Wê gavê, bi rastî jî, min xwe weke çûkek hîs kir. Çûk tu caran xwe radestî nêçîrvanan nakin.

Kesên li pey min xweş dîtibûn ku ez keç im. Ev yeka dihîşt ku zêdetir bi hêrs bibin û bi hêztir bibezin. Min di dilê xwe de digot “ ger ez li pişt xwe bizîvirim, wê min bigrin”. Dengê wan dihat, yekî digot:

“Keçikeee!, keçê raweste!, ha hooo, keç e!”

Bîstekê dengê wan pir nêz hate min. Û pê re jî gule diketin ber lingên min. Wê kêliyê de lingê min, li ber kevirekî ket û ez pekiyam, gindorî pişt tehtekî bûm. Kevira ku ez lê qelibîm û pekiyam ketim pişt wê, gelek mezin bû lê ewqes bi lez dibeziyam ku, ew leza min hîşt ku ewçend bilind bipekim. Min ji pişt kevirê serê xwe rakir, min dît ku paş de dizîvirin, hev diparêzin. Wê gavê ji min bû ku her çavên min girtî bûn. Min qet çavên xwe venekiribû. Cerdewanên Qilêbanê pir dijwar dihatin ser me. Ji eşîra me bûn lê min li wir fêm kir ku gava mirovek nasnameya xwe ya netewî firot, nikare keç û jina xwe jî biparêze. Di rastiya xwe de Kurd, bi namûs û şerefa xwe ve bi nav û deng in. Di nav me Kurdan de, keçeke nenas be jî, gava xwe bisparta malekê, ew mal li wê xwedî derdiketin. Di civaka me de namûs, di jinê de tê dîtin lê min fêm kir ku cerdewan gava li pêşiya leşkeran dibeziyan, namûsa xwe ji bo ku bifroşin dibeziyan. Gava min ji dûr ve li wan nêrî, min di dilê xwe digot “heyfa wan şaşiyên reş û spî ku Kurd didin serê xwe, di serê wan de qirêj dibin.” Bi rastî jî di wan gavên xwe ya bazdanê de, min dît ku paşverûtiya Kurdan jî ketiye pey min, dixwaze min radest bigre.

Weke jin, di wê gavê de dewsa tirs û xwe bi hundirê xwe ve qurmiçîn zêdetir, min dît ku bîryara min ya şer û tekoşîna li hemberî deshilatî zêdetir bû. Lingê min wisa dibeziyan, min bi xwe jî bawer nekir ku ewê wisa dibeziya ez bûm.

Di wê kêliyê de, ez gihaştime biniya gopikê ku heval lê ne, lê min nedizanî. Gava ez gihaştim wê derê, hevalan dikarîbûn parastina min bikin.

Gava ez gihaştim gel hevalan, hestên min çawa bû, divê hûn bi xwe hinek pê bizanin. Ji bo min, weke vegera jiyanê bû. Berî çend deqe min dikaribû, êdî nema hevalên xwe bibînim. Ger ez ketibama destê dijmin, wê çi bihata serê min, car dî hûn bifikrin.

Piştî ku min behna xwe veda, ji bo wê rojê, bûyera ku bi qasî wê bazdanê bandora xwe li ser min çêkiriye, mukirhatina hevalan bû. Belê, hevalan, ji bo ku ez bi saxî neyêm girtin û min zêde nêşînin, bi dehan guleyê qlêş li ser min û leşker û cerdewanan, bi hev re reşandibûn. Hevalên me jî bawer nekiribûn ku ez ji nava lepên dijmin bifilitim. Lê gava min ji wan re got:

“Ez, tu caran, di wan kêliyan de ketina nava destê wan, ji bo xwe nefikirîm, min di go qey, ez difiriyam.”

Destpêkê min her digot “tiştê herî giran ew e ku, mirov di nava şer de jin be”. Car dî jî, ji ber jinbûna xwe, tenêbûneke sosret ya me jinan hebû, her heye û wê hebe. Ew tenê ne di nava şer de ye, li her derê ye.

Min wê rojê zêde li ser vê bûyerê tiştek negot, lê di hundirê xwe de ez gelek fikirîm. Bi rastî jî di nava şer de tu jin bî, barê te dubare giran dibe. Çiqas hevalên xort gotibana, “me rastiyê dijmin fêm kiriye” lê car dî jî, dilê wan tu caran ne amadebû ku yek ji hevalên keç bi saxî biketa destê dijmin. A din jî nedixwestin, em bi destê dijmin werin êşandin.

Demek borî şûnde, ew tirsa min ya berê ku me digot “wele em jin in, divê dijmin me nebînin, divê em nekevin destê wan” û hwd, dewsa xwe hîşte berxwedaniyê. Êdî min dixwast zêdetir biçim ser wan û bila bibînin ku jinên Kurd çawa li hemberî wan şer dike, serê xwe natewîne.

Piştre gelek çalakiyan de, ez bi xwe jî tê de, em çûn ser wan, her ku wan li hemberî me bi paşverûtiya xwe ve hatin, em zêde bûn, em bi bîryar bûn.

Di çiyayên asê ya Botanê de, hemû dar û ber, av û ax, kevir û lat bûne dîtiyên bûyerên weke vê bi sedan in.

Gava tu jin bî û di nava şer bî her tişt bi te re diaxive.

Ez hê jî bi xweza û jiyanê re diaxivim lê hûn?

Ayrıntılar: Yayınlandı: 02 Şubat 2012

Herkes li gorî xwe vê pirsê şîrovedike, lê belê mirovên ku zehmetî kişandine wê bikarbin rastiya vê pirsê şîrovebikin, mînak gerila dikarin bersiva vê pirsê bidin. Hûn dizanin gerila çawa bersiva vê pirsê didin? Weha bersiva vê pirsê didin “ zehmetî mamosteyê jiyana meye.” Ji bona tu bibe xwedî tecrûbe û rastiya jiyanê binase, pêwîste tu zehmetiyên jiyanê bikişîne. Kînge hevaltî bi wate dibe, gava ku tu êşên wê bikişîne. Di kîjan demê de tu êşên mirovên derûdorê xwe hîsdike, gava ku tu heman êşan bijî. Tişta ku jiyana mirovan felçdike, ji zehmetiyan tirs e. Eger ku tu ji hilkişandine çiyayekî bitirse, tuyê çawa bedewbûna wî çiyayî bizanibe û ruhê wê bixwîne, eger tu ji westandin û ked dayîne bitirse, tuyê çawa çêj û tama jiyanê hîsbike. Kesek mîna gerila zehmetiyan jiyan nake. Her gerilayek gava ku berê xwe dide çiyan, zehmetî û mirina xwe dide berçavê xwe, lê belê jibîr nake ku li jiyaneke azad digere û bedelên wê çi bin, ew amade ye. Gava ku mirov li jiyana gerilayên kevn guhdar dike, mîna xeyalekî tê berçavê mirov, lê belê ew jiyan nexeyale, rastiye.

Wêrekiya herî mezin ewe ku tu hemû zehmetiyan pêşwazî bike. Belê gelek teşeyên zehmetiyan hene, her zehmetiyek êş û xweşiyên xwe jî hene. Gava ku tu bi zehmetiyekê re derbas dibe ya girîng ewe ku tu ji xwe bipirse gelo vê zehmetiyê çi di kesayeta min de da avakirin û çi rastî bi min da naskirin. Di nava partiyê de tu pêwîste bi her hevalekê/ î re bide û bistîne, hezbike û hevaltî pêre bike, em di vir de jibîr nekin ku em di civakeke çînî de mezinbûne û taybetmendiyên ku me ji wê civaka çînî girtine hene, misoger ew taybetmendî li pêşiya em bi herkesî re hevaltî bikin wê bibe asteng. Di vê rewşê de du çare li pêşiya te dimîne, eger tu pêdiviya xwe dibîne bi herkesî re hevaltiyeke rast û durust bike, tê têkoşîn bike, lê mixabin eger tu pêdivî nebîne, wê demê tuyê di kesayeta xwe ya kevn de israrbike. Gava ku em di kesayeta xwe ya kevn de israrbikin, pêwîste em jibîr nekin ji xwe bipirsin “ wê jiyana rêxistinê û hevaltiya wê vê israra me ya di kesayeta kevn de bipejirîne.” Gelek kesayet dema ku di kesayeta xwe ya kevn de isrardikin jibîr dikin ku vê pirsê ji xwe bipirsin. Yek ji wan kesayetê ku jibîr kirin vê pirsê ji xwe bipirsin ez bûm, ji ber vê yekê min di kesayeta xwe ya kevn de israrkir. Dibe ku hûn meraq bikin min çima di kesayeta xwe de israrkir. Ya yekemîn bi hevalên xwe re hevaltiya rast kirin têkoşîn û hewldayîn têxwestin. Gava ku têxwestin tuyê bi hevalên xwe re têkoşîn bike û di heman demê de jî pêre hevaltî bike, lê belê ez kesayetekî hestewer bûm, hevalên ku min ji wan hezdikir, min ew lêpirsîn nedikirin û ji kêmasiyên wan re çavê xwe digirt. Hevalên ku min ji wana heznedikir, herdem min kêmasiyên wan didît û bi xedarî nêzî wan dibûm, nêzîkatiyên min ji însana re nedadwarî bû û tê wateya ku nêzîkatiyên min sinifî bûn. Taybetmendiyên çînî çavkaniya xwe ji koletiyê digirin, lê mixabin ez nedizanebûne vê yekê de bûm, ango min nêzîkatiyên xwe bi nav nedikirin. Mîna Rêber APO dibêje “ kesên dikarin hinekî din li ser navê mirinê mehkeme bikin, divê zanibin xwe jî mehkeme bikin.” Tişta pêwîst bû ez xwe tê de bidim qenaet kirin ev bû; berî ku ez hevalên xwe lêpirsîn bikim, divê ez xwe lêpirsîn bikim, eger min birayar da ez li hemberî kesayeta xwe têkoşîn bikim, wê demê ezê hevaltiyeke rast jî bidim avakirin. Encama em dawiyê digihîjinê eve; zehmetî mamosteyê jiyana meye û divê em bi wêrekî ser zehmetiyan de biçin. Her zehmetiyek kesayeta te qayîm dike û hêz di kesayeta te de dide avakirin.

Dunya Cemîl

Ayrıntılar: Yayınlandı: 02 Şubat 2012

Ji gelê me û raya giştî re!

Hevala Viyan a li dijî ruyê reş ê komploya 15’ê Sibatê laşê xwe daye ber agir, şert û mercên Rêber APO yê tecrîdê nepejirandiye, di salvegera şehadeta wê ya 7’emîn de bibîrtînin û em ê jib o bîranîna wê heta xeyala wê ya sereke, azadiya Rêber APO bidest bixin em ê di biryardariya Rêheval Viyan de bimeşin.

Ayrıntılar: Yayınlandı: 01 Şubat 2012

Devamını oku …

Kî - ê çi dibêje bila bêje nexweşiya herî giran a roja me ji bîr kirine. Her tişt di nav çêperên mejiyê me de winda dibe. Kes, roj, bûyer, penase, gotin hema bejê her tişt beyî ku em bikevin ferka vê, yek carî wenda bûye.

Lê ev rastî ji bo hîn tiştên mayinde derbas nabe. Mînak, êş.

Tişta herî zede di bîra mirov de dimîne, demên ango tiştên bi êş in. Bûyerên ku hestên me radikin ser piyan di bîra me de cihekî mezin digrin. 15’ê Sibate yek ji wan rojên ku tu car ji bîra me neçe ye.

Tê bîra min, em li Metîna bûn. Dû roj bere ango 13’ê Sibatê operasyoneke arteşa dagirker û hêzên hevkar despêkiri bû.

Sibê zû em ketibûn pevçûnekê dijwar. Çar aliyên me bi mirovên hov, xwînmij hatibû dorpeçkirin û hemû çekên giran, top, tanq li ser me mirin dibarand. Lê bi berxwedanekê dîrokî me hêzên dijmin vala derxist. Operasyon 3 roj ajot. Roja 15 Sibatê piştî nîvro hêzên dijmin dest vala zîvirîn.

Roja dûyemin a opearsyonê ji ber şaşitiyekê em penç heval ji yekîneyê xwe qût bibûn. Ev keliyên qût mayine de hezar hest û fikrên cûda ji mijiyên min derbas bibû. Gelo tiştek hatibû serê hevalan? Di çalakiyên hate li darxistin de tu tişt qewimî bû? Cihê hevalan baş bû? Nebûna me astengî çekiri bû?

Ma ji ku bihata bîra min ev êşên qûtbuyina ji hevalan, ku min bi xwe re mijûl dike li hember êşê ku ez jiyan bikim ne tiştek ê.

Dema em gihiştin hevalan hema bêje hindik mabû em bifiriyana. Ji keyfxweşiye hemû vestandin û birçîbûn di yek carî de winda bibû. Hemû heval ji ber vala derxistina dijmin bi coş û bi moral bûn. Bi van hestên aram em li ser xwarinê rûniştin.

Guhe me li ser nûçeyên radyo bû. Lê her çiqas guhe me li ser radyo jî be tişte ku me dibihist nediket mejiyê me. Çaven min di çavên hevalan da bû. Gelo min şaş bihistî bû? Gelo bandora vestandinê bû? Ma dibe gûhe min lîstokekek lîstî be?

Lê ez tene nebûm. Hemû heval di heman rewşê de bûn. Dijmine, dibê ev nûçe rêbazeke şere taybet be. Ji xwe her nûçe naye vê wateyê ku rastê.

Ji xwe ew ne mimkûn bû. Nedibû. Divê nebûya.

Lê rast bû. Serok dîl keti bû dest dijmin.

Ev kelî min çi jiyankir, ji mejiyê min çi derbas bû, min çi kir, naye bîra min. Di ser de 13 sal derbasbû, hîn jî naye bîra min. Ji xwe naxwazim bibîrbînîm. Lê ev xwestek a min tu tişt neguhert.

Pir tiştên ku naxwazin jibîrbikin çawa ku tim di nava kolanên mijiye me de windadibin berovajî vî hin tiştên ku yekser dixwazin jibîrbikin tim li ser hemû fikr û ramane te de disekine. Rêbazekê ne rast be jî hêstên te, bîra te ji ber dijwariya êşê ku dikişine neçar vê riyê hildibijîre.

Min pir ceriband, lê nebû. Ew roj tu carî ji sere min derneket. Ev êşê ku da jiyandin hîna jî wekî keliyaa pêkhatî germ û tûje.

Roj li pey rojan, meh li pey mehan derbas bû. Sal bi hemû giraniya xwe gindirîn çûn. 13 sal. Çar hezar heftsed û çil û penç roj. Sed û sezdêh hêzar û heştsed û heştê seat derbas bû.

Rojekê jî, seatekê jî ji bîra min, jibîra me derneket. Êş nehişt em jibîrbikin.

Piştî ceribandinên direj û hevldanên cûr be cûr rêke herî rast a himbez kirina vê buyêre, ew roja lanêt me peydakir. Germahiya bertekên me, hema kuştin, intîxar ferz kiribû. Lê dîsa mezinahî û kûrahiya Rêbêr APO riya rast nîşane me dabû.

Heta davî tekoşîn… Ji bo tekoşînê keliyên jiyane zedekirin. Her tişte xwe tenê ji tekoşîne re cûda kirin… Li hember dijmin, li hember dijminê di nava mejiyên me de bê hed û hesab şerkirin… Çi ji bîrkirin, çi rêkên cûda êşên me kem nedikir. Lê tekoşînê vê sererast kiri bû.

Rastê, dijmin ledaneke xurt li me dabû. Hebûna me kiribû nav zîndanan. Dixwest vîna me dîl bigre. Me ev fersend dabû dijmin. Lê em dereng lê hayil bûn. Em di nav şerekê dijwarin û mirin jî di nav de, dîl ketin jî di rastiya şer de heye. Wê demê li şûna vegera nava xwe û şîn girtinê divê em şerê xwe bilind bikin.

Ji ber vê kengî ew roja reş were bîra min gotina Rêbêr APO dixwînim.

“EY TÊKOŞER!

Tu di welatekî wisa û ji gelekî wisa re şer dikî ku bi teroreke zalimane her tişt, heta mafê mirovbûyinê jî, ji destê we girtine. Lewra bi qasî av û nan pêdiviya te bi AZADÎ û WELAT heye. Dijmin van nirxana tune kiriye, û tu ji bo bi destxistina wan tevlî bûye. Tu ji ber vê sedemê ew qas acizî û te dest avêtiye çekê, da ku tu wan nirxan bi dest bixî. Di wan mijaran de ger şaştiyek te nebe û biryardar bî, min şêwazê êriş birina te diyar kiriye. Sedî sed tu divê bê biryar nebî, dûdilî nekî, karibe çalakiyan plan bike û çeka xwe baş bikar bîne! Dozdarekî wisa êrişkarekî dijware.

Kesê ku çeka PKK yê hil dabe bê emane. Ger yekîneyeke biçûk a PKKê jî derfetên êrişbirinê baş bikar bîne, dikare herêmekê ser û bin bike, gundan bi dest xwe bixe û di bajarande dijmin tar û mar bike. Ma ew yekîne di çol û çiyan de dikeve kemînan? Ma ew yek gengaz e? Gelo dihêle li wan deran neyar ew qas serbest tevbigere? Ger hemû hêz û derfetên xwe bide êrişê wê ew yek mumkun be?”

Pîr Kemal

Ayrıntılar: Yayınlandı: 24 Ocak 2012

Roja yekşemê, (22. 01. 2012) saet di 24.00an de, rûpelekî reş, belgeyeke rûreşiyê di dîroka mirovahiyê de zêde bû. Di herka dîroka demdirêj ya mirovahiyê de, gelek bûyerên wiha dramatîk hene û wê di paşerojan de jî derbikevin holê.

Mijara me, reşkirina ekrana ROJ TV ye û paşverûyên îdealîst, qîrên serketinê didin.

Aliyekî vê bûyera dramatîk huquq e, aliyek demokrasî ye, aliyek nirx e, pîrozî ye, ademiyet e, aliyê din jî siyasî ye. Lê balkêş e ku ev argument teva, di tara bêjinga siyasetê de dîl hatine girtin. Ji ber vê çendê, paşverûyên îdealîst, ji her bûyerê payekê ji xwe de dibin. bûyerên drametîk zêde derdixine holê.

Demokrasiya bi huquq tê parastin, bûye şûrê her du aliyên wê tuj. Aliyekî devê şûr huquq e, aliyê din yê devê şûr jî siyaset e. Yek dikuje, yek diparêze... Yek yek mizansenan amade dike, ya din meşrû dike.

Sîstema modernîteya kapîtalîst jî, çavkaniya van bûyerên drametîk e.

Li Tirkiyê, kiryarên ji drametîzmê wêdetir derdikevin holê. Lê, ev bûyer ji dramê jî wêdetir in. Mînaka vê jî, bikaranîna çekên kimyewî û komkujiyên têne kirin in. Ev kiryar bi dramê nayê binavkirin. Ji ber ku faşîzm dramê nake, slogana “vîva muerta- bijî mirin” diqîre.

Vêce, li hemberî bikaranîna çekên kimyewî û komkujiyên li dijî gelê Kurd, siyaseta sîstemê û huquqê sîstemê, li derî Tirkiyê jî bêdeng e. Helbet ev ne gazin e, rastiyek e. Ji ber ku, dayika sîstema li Tirkiyê, îddîa dike ku ew huquqê gerdûnî û siyaseta zanistî diparêze. Di huquqê gerdûnî demokrasî û mafên mirovan bingeha edaletê ye; di nirxê siyasetê de tewşele, şantaj, dek û dolabên şelandin û xapandinê nîne, felsefe û rêzantiya dilosîz heye.

Lewma em dibêjin, bêdengiya dayika sîstema kapîtalîst, nirxên sîstemê jî dikuje. Lê ya giring, nirxên ku wek rûmet û pîroziyên mirovahiyê têne dîtin in. Ev nirx û pîrozî, bi têkoşîn û xwîna mirovan hatine bidestxistin; lewma di ser her tiştî re têne dîtin û wek xelata ademiyetê gerdûnî dibin.

Mafên mirovan, encama xwîna gelê Fransa, (Şoreşa Fransa) encama xwîna têkoşîna gelên cîhanê ya li dijî diktator û tîranan e. Ev nirxên giranbiha her tişt in û di xisletên insan de, sembolîze dibin û wek destanan, wek niyazên ezmanî dibine mucîzeyên jiyanê. Ji bo vê jî, em bi hesanî dikarin behsa nirx û pîroziyên gelê Kurd û Şoreşa Kurd dikin. Îro, dêî nirxên Şoreşa Kurdî di “manzumeyan” de bûne hevokên kozmîk.

Vêce ROJ TV, tenê berhemek ji van xisletên afirgeriyê ye. Gelê kurd di nava 40 salan de, bi têkoşîna xwe û rijandina xwîna xwe, ked û xwêhdana xwe, hinek nirx û xilsetên wek malê mirovahiyê afirandin. Ji aliyê din ve nirx û pîroziyên mirovahiyê jî parastin.

Mirov dikare van nirxan yek bi yek bi hejmere; lê na, giringî ne di hejmara matematîkî de ye, ya giring di avakirina sîstema gel û kolektivîzmê de ye. Sîstema gel û kolektivîzmê, xewnên dijmin revandine. Êîrşkeriya wê jî ji vê çendê ye.

Ev sîstem, di dema Marx, Engels, Lenîn, Troçky û Mao de jî ne kete rojevê. Babel, hinekî nêzîk bûye û “Dewleta Gel” pêşniyaz kiriye. Lê serneket. Ji ber ku di sîstema Babel de, desthilatdarî heye û navendî ademiyet- merkezi ademiyet hebû. Ji bedêlêa kontrola gel, navendî ademiyet!... Ev jî detshaildairyê diafirîne, lewma cûdatiya wê ji desthilatdariya karkeran nîne. Di sîstema Şoreşa Kurd de, yanî Xweseriya Demokratîk, dibin kontrola gel de, bêyî desthhilatdarî û navendî ademiyet werê avakirin, kontrol û parvekirinê dike. Huquq xwezahiye, bingeh mirov e,, malbat e, gund e, tax e û civak e... Di encamê de afirgeriya kollektîf e, bi riyên beyhûda û berjewendiyên kesayetî, grub û koman nayê berteref kirin.

Dema ku em li biryara Dadgeha Kopenhag ya derbarê ROJ TV de daye dinêrin, vekirî tê xuya kirin ku huquqê sîstemê, bi siyaseta sîstemê ve girêdayî ye û berjewendiyên sermayedar û desthilatdariyê parastiye. Teşqele têde heye. Yanî xeta “edalet bingeha milk e” şopandiye û edaleta ji bo komekê, ji bo desthilatdarekî daye. Gel, mafên mirovan, huquq, demokrasî, nirx nînin. ROJ TV, berdevkê gelê xwe ye, hawar û qîrêna gelê xwe ye... Gel, yanî cemahîr, yanî komên xelekê, ademiyet, nirx û pîrozî... Lê Dadgeha Kopenhagê çi biryar da, gotinên sermayedarên global û şûrê zorê “teror” qîriya. Ev ji “heqanetê” wêdetir haqaret e. Biryar mina ku “huner ji bo huner e.”

Di Xweserya Demokratîk de, huquqê xwezayî ku li ser bingeha mirov û nirxên mirov(hiyê) hatiye rûnandin heye. Di vî huquqî de, rêbaz, “edalet bingeha mirov û nirxên mirov e.” Ev sîstem, hinekî dişibe “huner ji bo gel e.”

Di sîstema modernîteya kapîtalîst e, huner, bûye amûrekî rastmaliyê û ji nirxên mirovahiyê zêdetir, bûye rûmetdariya dewlemendan. Ev tê wateya ku rêbazên MAFIA, ku di çarçoveya huquq û kanunan de, meşruiyet bidestxistiye tê parastin. Di dema ku polîsê çûne atolya Pîcaso û pirsa “te çima Guarnîca çêkir” got, “ne min we çêkir”, ji bo Tirkiyê û piştgir û destekvanên Tirkiyê dikare werê dubare kirin.

Kiryarên darbekarên 12ê Îlonê, ku bi navê “Babayên bavê Babayan”, û kiryarên MAFIAtî, bi mîzaha reş dihatin gotin, îro jî, di şexsê Erdogan û tayfeyên wî de têne dubare kirin, rê û rêbazan nasnake. Me gelek caran navên Mussolînî, Hîtler, Salazar, Fanco û her weke din, bi navê Erdogan re, bi mînak û kiryarên weke hev anîne beramberî hev. Gelo Erdogan, mina van kesên ku me navên wan hejmartin, erkên desthaidlairyê teva bix we ve girênedane? Belê!... Naxwe?...

Dema ku sîstem faşîstekî diafirîne, heta dawiyê bikartîne, kiryarên wî diparêze. Reş kirina ekrana ROJ TV jî encama vê sîstem û zihniyetê ye. Ji bo Kurdan ne kiryareke biyanî û ecêb e. Di dîroka Kurd û Kurdistanê de yekemîn car telewizyona Med TV hate vekirin, dilnekirin, qçm nekirin girtin. Medya Tv hate vekirin, car din bi heman temtêlê girtin. Roj Tv hate vekirin, dîse heman bextreşî nîan dan. Vekirin nirx e, girtin rûreşî ye. Vekirina ked û xwehdanê ye, mafekî demokratîk, huquqî û insnaî ye. Girtin hewdaneke li dijî van nirxan teva ye, yanî faşîzm e...

Kê xwest, AKPe ûd ewleta Tirk, kê kir, hêzên global û Xwedawendên sîstema modernîteya kapîtalîst. Yanî çete, kontra, gladio, jitem... Yanî zihniyeta belakirê Kasimpaşa û Rambo... Gelê Kurd, îro li dijî van sergerdeyên ku bûne bela serê mirovahiyê şer dike. Fransa, îro li Senato, kanuna qirkirina Ermeniyan nîqaş dike; Tikriye bi zihniyeta sergerdetiya Kasimpaşa dijbeirya xwe tîne ziman. Lê Fransa ku nirxên Şoreşa Fransa qadûk kirin, mulga kirin, di nava lingê hespan û palêtên tankên dagirkeriyê de hiştine, nikare li xizaniya Ermeniyan jî xwedî derbikeve û imzeya xw ebiavêje bin kiryareke ademî.

Biryara Dadgeha Kopenhag û biryara Nîlsatê û ya Eutelsatê jî mînaka vê ne. Lê Şoreşa Kurd, da xuya kirin ku têkoşîna gelan dikare, xwe ji xweliya xwe biafirîne. Bi vê mebestê, Haraketa Kurd û îdeolojiya Şoreşa Kurd, wê vê badîreya rûreşî û bextreşiyê jî derbas bike. Wê dikaribe nirx û pîroziyên xwe jî biparêze.

Pirse sernav nivîsê giring e, bersiva wê jî, sîstema alternatîf e.

Medeni FERHO